Morgunblaðið - 04.02.2008, Side 8

8 MÁNUDAGUR 4. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
NOKKRIR kráareigendur í Reykja-
vík hafa leyft reykingar á stöðum
sínum síðustu daga til að mótmæla
lögunum um tóbaksvarnir. Fulltrúar
Vinnueftirlitsins fóru í eftirlitsferðir
á skemmtistaði um helgina og kom í
ljós að á nokkrum stöðum voru reyk-
ingar leyfðar. Sl. föstudag beindi
heilbrigðisráðuneytið því til heil-
brigðisnefnda sveitarfélaga og
Vinnueftirlits ríkisins að þau tilkynni
lögreglu um öll brot sem þau verða
áskynja við framkvæmd eftirlits með
því að virt séu ákvæði tóbaksvarna-
laga.
Ekki nægilega sterk heimild
Rósa Magnúsdóttir, deildarstjóri
á umhverfissviði Reykjavíkurborg-
ar, minnir á að það sé á ábyrgð
rekstraraðila að fara eftir þessum
lögum eins og öðrum lögum sem
snúa að starfsemi staðanna s.s. lög-
um um hollustuhætti og mengunar-
varnir og lögum um aðbúnað, holl-
ustuhætti og öryggi á vinnustöðum.
„Við erum með eftirlit með veit-
ingastöðum og skv. skilgreiningu í
lögum um hollustuhætti og mengun-
arvarnir merkir eftirlit athugun á
vöru, þjónustu, ferli eða starfsemi til
að ákvarða samræmi þeirra við til-
teknar kröfur. Heilbrigðiseftirlitið
fer yfirleitt þannig fram að við förum
í reglubundið eftirlit á staðinn einu
sinni á ári, könnum hvort verkferlar,
húsnæðið o.fl. uppfyllir settar reglur.
Veitingastaðirnir fá starfsleyfi frá
heilbrigðiseftirlitinu og rekstrarleyfi
frá lögreglustjóra. Við löbbum hins
vegar ekki á barina eða veitingahús-
in á kvöldin til að fylgjast með hvort
einhverjir eru að reykja,“ segir hún.
Rósa bendir á að ef kvartanir eða
ábendingar berast sé að sjálfsögðu
brugðist við, farið á staðinn og
ástandið kannað. Eins og komið hef-
ur fram barst heilbrigðisnefnd borg-
arinnar ábending um reykingaher-
bergi sem sett hafði verið upp á
veitingastaðnum Barnum fyrr í vet-
ur. Starfsmenn umhverfissviðs fóru
á staðinn og könnuðu málið og kröfð-
ust þess síðan að rekstraraðilinn færi
að lögum, ella yrði herbergið innsigl-
að. Lögmaður andmælti f.h. eigenda
Barsins og eru þau andmæli í athug-
un.
Í 18. gr. tóbaksvarnalaga kemur
fram að heilbrigðisnefndir, Vinnueft-
irlit ríkisins, Siglingastofnun og
Flugmálastjórn hafa eftirlit með því
að virt séu ákvæði III. kafla laganna
sem fjallar um takmörkun á tóbaks-
reykingum í samræmi við þau lög
sem gilda um þessar stofnanir. „Lög-
fræðingur okkar er þeirrar
skoðunar að það sé ekki nægilega
sterkt til að við getum staðið að
þvingunarúrræðum. Við höfum ósk-
að eftir leiðbeiningum frá heilbrigð-
isráðuneytinu. Það eru sektarákvæði
í lögunum en eingöngu lögreglan
getur beitt sektum. Við getum það
ekki,“ segir Rósa.
„Við getum beitt þvingunarúrræð-
um til að fá fram endurbætur en ekki
beitt sektum eða öðrum refsingum,“
segir hún. „En eftir stendur að þetta
er lögbrot og í 21. gr. laganna segir
að með mál sem kunna að rísa vegna
brota á lögunum og reglugerðum
settum skv. þeim skuli farið að hætti
opinberra mála,“ bætir Rósa við.
„Þegar við vorum að skoða þetta á
sínum tíma vorum við á báðum áttum
en tókum af skarið vegna þess að
Samtök veitinga- og gistihúsaeig-
enda ályktuðu á aðalfundi að fara
ætti þessa leið,“ segir Ásta Möller,
alþingismaður og formaður heil-
brigðisnefndar Alþingis. „Það voru
því hagsmunasamtökin sem tóku af
skarið um þetta. Það voru einnig
þeirra tilmæli að ekki yrðu gerðar
neinar undantekningar t.d. varðandi
sérstaka reykingaaðstöðu inni á veit-
ingahúsunum. Ástæðan sem þeir til-
greindu var sú, að ef það yrði gert þá
yrði um ákveðna mismunun að ræða
á milli staða. Sumir staðir hefðu tök á
að setja upp reykingaaðstöðu og aðr-
ir ekki og þar að auki væri með þessu
farið í fjárfestingar sem að þeirra
mati myndu úreldast á stuttum tíma.
Afstaða fólks myndi smám saman
breytast og innan skamms hætti fólk
að nota þessa aðstöðu. Þetta yrði því
ónýt fjárfesting.“
Ásta bendir á að bann við reyk-
ingum á veitinga- og skemmtistöðum
sé þáttur í vinnuvernd. Starfsfólk
þurfi ekki að vinna í reykmettuðu
umhverfi af heilsufarsástæðum.
Kannanir hafi og sýnt að stór hluti
landsmanna (um 75%) sé fylgjandi
reykingabanni. „Ég heyri líka að
veitingamenn vilja ekki snúa til
baka. Við stóðum frammi fyrir því
hvort það þyrftu að koma fram ein-
hver viðurlög í lögunum en niður-
staðan varð sú að svo væri ekki.
Ástæðan var ekki síst sú að við töld-
um að þessi lagasetning væri gerð í
samvinnu við veitingamennina sjálfa
og að þeir teldu sér þá hag í því að
framfylgja þessu. Mér finnst það í
rauninni dálítið sérstakt ef þeir vilja
fá viðurlög á sig til þess að fram-
fylgja banninu. Auðvitað er hægt að
setja sem skilyrði í reglugerð um
endurnýjun eða úthlutun á veitinga-
leyfum að ekki sé gert ráð fyrir slíkri
aðstöðu. Ef það eru sterk tilmæli um
að endurskoða þetta þá gerum við
það að sjálfsögðu. Ég held reyndar
að tíminn muni vinna með okkur í
þessu en ef þessir veitingamenn vilja
fá viðurlög og borgaryfirvöld kalla
eftir því þá hljótum við að skoða
það,“ segir Ásta.
Spurð um þá gagnrýni nokkurra
veitingamanna að þeir njóti ekki
jafnræðis á við aðra þar sem reyk-
ingaaðstöðu sé að vinna víða m.a. á
Alþingi og í Leifsstöð segist Ásta
aldrei hafa skilið af hverju reykinga-
aðstaða væri á Alþingi. „Þeim þing-
mönnum fer fækkandi sem reykja,“
segir Ásta.
Allt að 60% samdráttur
Kormákur Geirharðsson, stjórn-
armaður í Félagi kráareigenda, segir
þá vera hlynnta reykingabanni en
gera verði úrbætur. Gagnrýnir hann
slæleg vinnubrögð við setningu lag-
anna á sínum tíma. Þeir veitinga-
menn sem vilji setja upp reykingaað-
stöðu ættu að geta gert það en svo
séu aðrir sem vilji hafa alveg reyk-
lausa staði. Kormákur segir að sam-
dráttur hafi orðið. ,,Menn sjá veru-
legan mun á janúar í ár samanborið
við sama mánuð í fyrra. Þetta er allt
að 60% samdráttur,“ segir hann.
Reykingabann úr böndum
 Formaður heilbrigðisnefndar segir að ef veitingamenn vilji fá viðurlög í lögin sé
sjálfsagt að skoða það  Borgin hefur þvingunarúrræði en getur ekki sektað
Í HNOTSKURN
»Reykingar hafa verið bann-aðar á veitinga og skemmti-
stöðum frá 1. júlí í fyrra.
»Janúar-júní 2007 jókst salaÁTVR á sígarettum um 4,1%
miðað við sama tíma 2006.
»Frá júlí til áramóta dró veru-lega úr þessari aukningu en
sala á sígarettum jókst þó örlítið
eða um 0,1% m.v. sömu mánuði
2006.
»Félag kráareigenda hefuróskað eftir viðræðum við yf-
irvöld um breytingar á lögunum.
Ljósmynd/Ásdís
SAMBAND íslenskra sveitarfélaga
lýsir efasemdum um áform í skóla-
frumvörpum, sem liggja fyrir Al-
þingi, um að gerð verði krafa um
meistarapróf frá viðurkenndum há-
skóla til að fólk geti öðlast kennslu-
réttindi í leikskólum, grunnskólum
og framhaldsskólum.
Gagnrýna lengra kennaranám
Sambandið gagnrýnir áform um
lengingu leikskólakennaranáms en
sú breyting er sögð lítt rökstudd í
frumvarpinu. Sambandið segir á
heimasíðu sinni, að einungis þriðj-
ungur starfsmanna í leikskólum hafi
leikskólakennaramenntun og það sé
brýnna verkefni að fjölga menntuð-
um leikskólakennurum en að auka
menntunarkröfur til þeirra sem út-
skrifast úr leikskólakennaranámi.
Að áliti sambandsins er mikil-
vægt við núverandi aðstæður að
fjölga valkostum í námi fyrir annað
starfsfólk leikskóla og skoða sér-
staklega stöðu og réttindi starfs-
manna í leikskólum sem hafa langa
starfsreynslu. Sjá nánar á sam-
band.is.
Efasemdir
um skóla-
frumvörp
KRISTJÁN L. Möller samgönguráð-
herra hefur sett Stefán Thordersen,
framkvæmdastjóra öryggissviðs
Keflavíkurflugvallar, í stöðu flugvall-
arstjóra Keflavíkurflugvallar tíma-
bundið frá 1. febrúar uns nýtt flug-
vallarfélag tekur til starfa.
Umsjón með rekstri Keflavíkur-
flugvallar fluttist frá utanríkisráðu-
neyti til samgönguráðuneytis um ný-
liðin áramót og skv. upplýsingum frá
samgönguráðuneytinu er í undirbún-
ingi sameining Flugmálastjórnarinn-
ar á Keflavíkurflugvelli og Flugstöðv-
ar Leifs Eiríkssonar hf. í opinbert
félag.
Björn Ingi Knútsson, sem verið
hefur flugvallarstjóri í níu ár, lét af
starfinu 1. febrúar. Stefán Thorder-
sen hóf störf hjá Flugmálastjórninni á
Keflavíkurflugvelli í ársbyrjun 2001.
Hann er menntaður flugvirki og lög-
reglumaður og sérfræðingur á sviði
flugverndar og öryggis á flugvöllum.
Skipaður flug-
vallarstjóri
tímabundið
Eftir Egil Ólafsson
egol@mbl.is
„ÞAÐ er ekkert sjálfgefið að það verði hér
mjólkurframleiðsla árið 2020. Það er ekki sjálf-
gefið að næsta kynslóð sé tilbúin í það umhverfi
sem þessi kynslóð hefur starfað í.“ Þetta sagði
Runólfur Sigursveinsson ráðunautur á mál-
þingi sem Landssamband kúabænda hélt um
framtíð mjólkurframleiðslunnar.
Runólfur sagði að starfsumhverfi kúabænda
væri með þeim hætti að það væru margir aðrir
góðir kostir í boði fyrir bændur en stunda bú-
skap. Staðan í dag væri erfið. „Skuldsetning er
mikil í greininni og fjármagnskostnaður á ein-
stökum búum hár. Forsendur sem menn höfðu
fyrir uppbyggingu sinna búa fyrir þremur ár-
um eru þannig að það stendur ekki steinn yfir
steini vegna breyttra ytri aðstæðna á fjár-
magnsmarkaði,“ sagði Runólfur.
Mikilvægt að geta
bruðist við breyttum aðstæðum
Einar Sigurðsson, framkvæmdastjóri Ár-
vakurs, var einn frummælenda á málþinginu og
sagði að þetta væri eitt af því sem þeir sem
rækju fyrirtæki stæðu frammi fyrir á hverju
ári, þ.e. að forsendur sem lagðar voru í rekstr-
inum breyttust. Árangur bænda í framtíðinni
ætti m.a. eftir að ráðast af því hversu vel þeim
tækist að aðlagast breyttum aðstæðum.
Einar sagði á málþinginu að alþjóðavæðingin
hefði leitt til þess að ýmsar ytri aðstæður í bú-
rekstri væru ekki lengur á valdi bænda. Hann
sagði að eftirspurn eftir landbúnaðarvörum
væri hins vegar að aukast í heiminum vegna
mannfjölgunar og bætts efnahags í löndum
eins og Kína, Indlandi og Rússlandi. Jafnframt
benti flest til að heimsmarkaðsverð á landbún-
aðarvörum ætti eftir að hækka. Þetta gæti
skapað ný tækifæri fyrir þróaðar landbúnaðar-
þjóðir í V-Evrópu. Einar sagði að bændur yrðu
að halda áfram að stækka búin, en tók fram að
stækkun kallaði á meiri áhættu í rekstri.
Einar sagði að í mjólkurframleiðslu eins og
fleiri atvinnugreinum væri tekist á um hvort
ætti að leggja áherslu á sérstöðu á markaði og
reyna að fá sem hæst verð eða hvort leggja ætti
áherslu á að framleiða mikið og nýta öll tæki-
færi til hagræðingar. Hann sagði það sína skoð-
un að aukið frelsi í viðskiptum þýddi að það yrði
að leyfa bændum sem hefðu áhuga á að nota
annað og afurðabetra kúakyn að nýta kosti
þess. Það þýddi ekki að hætta ætti að nota ís-
lensku kúna. Það fælust líka tækifæri í að sér-
hæfa sig og auka fjölbreytni í framleiðslu.
Gylfi Arnbjörnsson, framkvæmdastjóri ASÍ,
hvatti bændur til að sækja á erlenda markaði
með vörur sínar. Kúabændur ættu ekki að
beygja sig undir innflutningsverndina heldur
að brjótast út úr henni.
Elvar Eyvindsson, bóndi í Skíðbakka í Land-
eyjum, og Guðbjörg Jónsdóttir, bóndi á Læk í
Flóa, tóku undir með Gylfa um að bændur yrðu
að sækja á erlenda markaði. Það yrðu bændur
að gera með stærri búum og betra kúakyni sem
gæfi mönnum færi á að standa undir fjárfest-
ingum í tækninýjungum.
Hærra kornverð á Íslandi
Laufey Bjarnadóttir, bóndi á Stakkhamri á
Snæfellsnesi, sagði að þegar rætt væri um
landbúnað yrðu menn að hafa í huga matvæla-
öryggi. Það væri mat manna að kornfram-
leiðsla þyrfti ekki að minnka nema um 10%, t.d.
vegna uppskerubrests, til að það þyrfti að
skammta korn. Hafa þyrfti líka í huga að bænd-
ur á Íslandi keyptu í dag kjarnfóður á 51 kr/kg
á sama tíma og norskir bændur keyptu það á 30
kr. Fjármagnskostnaður væri sömuleiðis miklu
hærri hér á landi en erlendis enda væru bænd-
ur að gefast upp á því að taka lán í íslenskum
krónum.
Á málþinginu var talsvert rætt um hvort rétt
væri að skipulagsyfirvöld gætu sett kvaðir á
jarðir sem kæmu í veg fyrir að þær yrðu teknar
úr landbúnaðarnotkun. Ekki voru þó allir sann-
færðir um slíkar aðgerðir.
Verður framleidd mjólk á Íslandi 2020?
 Forsendur sem bændur lögðu fyrir fjárfestingum í mjólkurframleiðslu fyrir 3 árum eru gerbreyttar
vegna hærri fjármagnskostnaðar  Hærra heimsmarkaðsverð og aukin eftirspurn skapar ný tækifæri
Árvakur/Ásdís
Mjólk Framtíð mjólkurframleiðslunnar var
rædd á málþingi sem kúabændur stóðu fyrir.
♦♦♦