Morgunblaðið - 04.02.2008, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 4. FEBRÚAR 2008 17
VESTURLAND
ÚR VESTURHEIMI
Eftir Gunnlaug Árnason
garnason@simnet.is
Stykkishólmi – Jón Arilíus Ingólfs-
son er forstöðumaður rannsóknar-
nefndar sjóslysa og hefur gegnt því
starfi frá því í nóvember árið 2001.
Þegar lögum um rannsóknir sjóslysa
var breytt árið 2000 var ákveðið að
flytja starfsemi nefndarinnar sem
rannsakar sjóslys til Stykkishólms.
Nefndin hefur starfsaðstöðu í flug-
stöðinni, fyrir ofan bæinn. Það lá því
ljóst fyrir er Jón fékk starf forstöðu-
manns að hann yrði að flytja sig um
set og það var engin kvöð að hans
mati.
Það eru því liðin nokkur ár sem
Jón og kona hans, Sigrún Svavars-
dóttir, hafa búið við Breiðafjörðinn.
Þau eiga fallegt, gamalt hús í
Stykkishólmi sem áður hafði nafnið
Möllershús. Þau hafa lagt mikla
vinnu í að gera það upp og hafa kom-
ið sér vel fyrir og njóta vinnunnar.
Úr eldhúsglugganum er fallegt út-
sýni yfir Maðkavíkina og þó að nafn-
ið sé ekki aðlandi í huga gesta fylgir
því viss sjarmi að hafa sjóinn við lóð-
armörkin Þar geta þau vel fylgst
með lífinu í Gullhólmanum á vorin og
á sumrin, þar sem krían er staðráðin
í því að halda yfirráðum sínum eins
og hún hefur gert um áratugaskeið.
Eitt af því sem þau hjónin Sigrún
og Jón eiga sameiginlegt er að þau
eru bæði með skipstjórnarréttindi
og hafa bæði starfað sem stýrimenn
og skipstjórar á stórum skipum.
Sigrún var fyrsta konan sem lauk
skipstjórnarprófi frá Stýrimanna-
skólanum vorið 1979 og sú eina sem
hefur lokið prófi frá Varðskipadeild
skólans.
Hún byrjaði til sjós 15 ára gömul,
var með föður sínum á færum í tvö
sumur en síðan lá leiðin á stærri
fiskiskip. Þaðan fór hún til Land-
helgisgæslunnar og síðan í siglingar
hjá Nesskipum. Árið 1993 lauk Sig-
rún prófi frá Kennaraháskólanum
og hefur verið við kennslu síðan þótt
aðeins hafi verið skroppið á sjóinn á
sumrin til að fá hreint loft í lungun.
Ég var síðasti skipstjórinn
Í heimsókn til þeirra var aðaler-
indið að spjalla við Jón Ingólfsson
um starf sjóslysanefndar en áður
rifjaði hann upp helstu þætti í
starfsævi sinni.
„Ég er fæddur í Reykjavík en á
ættir að rekja til Breiðafjarðar, því
ég er að Svefneyjaætt. Á unglings-
árum var sjórinn mjög heillandi. Ég
hafði gaman af að fara niður á höfn
og fylgjast með lífinu þar. Á þeim
tíma var mikil rómantík yfir sjó-
mennskunni og þar sá ég tækifæri
til að skoða heiminn. Það leiddi til
þess að árið 1971, þegar ég var 17
ára gamall, réð ég mig um borð í
Selfoss,“ segir Jón og bætir við:
„Tíminn leið svo hratt og áður en ég
vissi af voru fjögur ár liðin á sjó. Þá
vaknaði upp ábyrgðartilfinning
varðandi lærdóminn. Ég hafði ekki
hugsað út í það hvað ég vildi læra en
eitthvað fannst mér að ég þyrfti að
mennta mig. Ég ákvað að fara í
Stýrimannaskólann sem var á þess-
um tíma góð menntun sem gat nýst
á mörgum sviðum.“
Eftir þriggja ára nám byrjaði Jón
að starfa hjá Ríkisskipum. Á þeim
tíma voru yfirmenn á skipum þeirra
farnir að eldast svo það leið ekki á
löngu þar til Jón var orðinn skip-
stjóri, 29 ára gamall. Hjá Ríkisskip-
um starfaði hann í 18 ár. „Ég er þess
heiðurs aðnjótandi að vera síðasti
skipstjórinn hjá Ríkisskipum. Ég er
enn á þeirri skoðun að það hafi verið
mikil mistök að fara með það fyr-
irtæki eins og gert var,“ segir Jón.
Eftir nám í rekstrarfræði við
Samvinnuháskólann á Bifröst starf-
aði hann hjá hafnarþjónustu
Reykjavíkurborgar þar til hann fékk
starf forstöðumanns sjóslysanefnd-
ar.
Flest slys vegna
mannlegra mistaka
Verkefni Jóns er að rannsaka öll
sjóslys. Hann segir að tilgangur með
rannsóknunum sé að koma í veg fyr-
ir slys um borð í skipum og ennfrem-
ur að auka og efla öryggi til sjós. Til-
gangurinn sé ekki að deila sök eða
ábyrgð, heldur að komast að því
hvað gerðist, af hverju það gerðist
og hvað sé hægt að gera til að koma í
veg fyrir að svipað atvik gerist aftur.
„Við erum sjálfstæður rannsókn-
araðili. Menn eru ekki á sakabekk
hjá okkur, því við gerum allt til að
upplýsa hvað olli slysinu. Hjá okkur
hafa menn tækifæri til að tjá sig án
þess að vera að verja sig. Við viljum
koma því inn hjá sjómönnum að við
erum vinir en ekki óvinir og okkar
kjörorð er „Okkar rannsóknir, ykkar
hagsmunir“,“ segir Jón
Jón segir að flest slys verði vegna
mannlegra mistaka. Undirmenn um
borð í skipum eru í mestri hættu.
Um 60% slysa eru hjá þeim. Flest
slysin verða þegar sjómenn renna til
eða detta. Oft er lítið gert úr slíkum
óhöppum en það hefur komið í ljós að
þau geta haft afleiðingar eftir á.
Öryggisstjórnunarkerfi
þarf að koma í öll fiskiskip
„Því miður sýna tölur að slysum
virðist ekki vera að fækka um borð í
skipum. Öryggismál sjómanna gjör-
breyttust með tilkomu Slysavarna-
skóla sjómanna og skyldu sjómanna
til að sækja sér þar fræðslu. Það hef-
ur sýnt sig þegar menn lenda í sjáv-
arháska og þá þakka þeir alltaf skól-
anum að betur fór en á horfðist,“
segir Jón Ingólfsson.
Þegar Jón er spurður um hvað sé
til ráða til að fækka slysum, þá er
svarið: „Það er að hvetja sjómenn til
að sýna varkárni og flýta sér ekki um
of. Í stærri skipum er farið að taka á
þessum þáttum á markvissan hátt og
því fagna ég. Þar er búið að setja upp
öryggisstjórnunarkerfi þar sem
kveðið er á um verklagsreglur í
kringum alla hluti. Þetta er í eðli sínu
gæðakerfi sem hjálpar áhöfninni við
að vinna verkin rétt. Þegar nýir
menn koma um borð er farið yfir alla
verklagsþætti. Hingað til hefur oft
verið reiknað með að nýliðar þekki
til verka og komi sér strax að vinnu.
En við vitum að verklag er mismun-
andi eftir bátum og veiðarfærum og
því er nauðsynlegt að kynna það fyr-
ir þeim sem koma nýir um borð. Ég
vonast til að þetta kerfi verði tekið
upp í öllum fiskiskipum og ég er viss
um að það er markvissasta leiðin til
að fækka slysum,“ segir Jón A. Ing-
ólfsson.
Leiðarljósið er
færri slys og
aukið öryggi
Jón A. Ingólfsson, forstöðumaður sjóslysa-
nefndar, segir nauðsynlegt að taka upp ör-
yggisstjórnunarkerfi í öllum fiskiskipum
Ljósmynd/Gunnlaugur Árnason
Skipstjórarnir Hjónin Jón A. Ingólfsson og Sigrún Svavarsdóttir eru bæði með
skpstjórnarréttindi og hafa starfað sem skipstjórnarmenn á stórum skipum.
MEIRA en 100 manns sóttu þorrablót fé-
lagsins Íslandsvina í Ottawa um liðna
helgi og hafa þeir aldrei verið fleiri.
Þorrablótið var nú haldið í sjötta sinn og
í fyrsta sinn á opinberum stað en áður
hafa blótin farið fram í heimahúsi.
Sem fyrr var boðið upp á fjölbreytta
dagskrá með íslenska þorramatnum og
meðal annars greindi Markús Örn Ant-
onsson, sendiherra Íslands í Kanada, frá
sögu þorrablóta á Íslandi. Eins og áður
var haldið uppboð og að þessu sinni var
boðið upp íslenskt málverk, sem Roger
Eyvindsson bauð hæst í.
Töluverður kraftur hefur verið í Ís-
landsvinum undanfarin ár og félögum
fjölgað með aukinni starfsemi. Völundur
Þorbjörnsson, formaður félagsins, segir
að framtíð félagsins sé björt og það megi
þakka góðum og öflugum stuðningi fé-
lagsmanna og góðri samvinnu og góðu
samstarfi við íslenska sendiráðið í Ottawa.
Uppboð Völundur Þorbjörnsson afhendir
Roger Eyvindsson uppboðsmyndina.
Aldrei fleiri
á þorrablóti
í Ottawa
Eftir Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
UM liðna helgi stóð Lögberg-
Heimskringla fyrir hátíðinni
Ljósanótt, til heiðurs Dr. Ken
Thorlakson, lækni í Winnipeg, og
mættu rúmlega 200 manns víðs
vegar að frá Kanada, Bandaríkj-
unum og Íslandi til að hylla mann-
inn sem hefur lyft grettistaki í ís-
lenska samfélaginu í Manitoba á
nýliðnum árum.
Dr. Ken Thorlakson fær Kan-
adaorðuna í ár fyrir framlag sitt
sem sjálfboðaliði og fjáröfl-
unarmaður til að styrkja og efla
íslenska menningararfleifð í Mani-
toba. Um aldamótin fór hann fyrir
söfnunarnefndinni Metið íslenska
nærveru, sem skilaði af sér meira
en tveimur milljónum dollara til
styrktar íslenskudeild og íslenska
bókasafninu við Manitoba-háskóla
í Winnipeg. Hann var líka formað-
ur fjáröflunarnefndar til styrktar
Lögbergi-Heimskringlu. Nefndin
hóf störf 2004 og skilaði af sér á
nýliðnu ári eftir að takmarkinu
var náð, ríflega 1,5 milljónum doll-
ara.
Grant Stefanson stjórn-
arformaður segir að hugmyndin sé
að halda Ljósanótt árlega. Á með-
al gesta voru fylkisstjórahjónin í
Manitoba, Lenore og John Har-
vard. Harvard og Tim Samson
fluttu ávörp og Atli Ásmundsson,
aðalræðismaður Íslands í Winni-
peg, flutti kveðju frá íslensku rík-
isstjórninni.
Hátíðarstemning var í salnum
og Ken Thorlakson þakkaði fyrir
sýndan heiður. Hann sagði við
Morgunblaðið að hugurinn hefði
reikað aftur til fjáröflunaráranna
og alls þess góða fólks sem hefði
lagt hönd á plóg. „Það hafa verið
mikil forréttindi að hafa tengst
söfnununum með þessum hætti,
því þær snertu nánast alla í ís-
lenska samfélaginu hérna. Mér
hlýnaði um hjartarætur þegar ég
leit yfir salinn og sá allt þetta góða
fólk, sem hefur unnið ötullega að
því að vernda og styrkja okkar ís-
lensku menningararfleifð.“
Tengingin mikil forréttindi
Fyrsta Ljósanótt-
in í Winnipeg til
heiðurs dr. Ken
Thorlakson
Morgunblaðið/Steinþór Guðbjartsson
Verðlaun Grant Stefanson, stjórnarformaður Lögbergs-Heimskringlu, afhendir dr. Ken Thorlakson áletr-
aðan minjagrip fyrir vel unnin störf í þágu íslenska samfélagsins í Norður Ameríku.
Þungavigtarmenn Atli Ásmundsson aðalræðismaður, Ken Thorlakson
og John Harvard fylkisstjóri í veislunni á Fort Garry-hótelinu.