Morgunblaðið - 04.02.2008, Side 23

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 4. FEBRÚAR 2008 23
MINNINGAR
✝ Soffía Þorvalds-dóttir fæddist á
Akureyri 6. maí
1924. Hún lést á
Sjúkrahúsinu á Ak-
ureyri 26. janúar
sl.
Foreldrar hennar
voru Elísabet Sig-
ríður Friðriksdóttir
handavinnukennari,
f. 14.4. 1888, d. 6.4.
1985, og Þorvaldur
Sigurðsson, versl-
unarmaður og bók-
haldari, f. 14.12.
1882, d. 6.7. 1946. Systur Soffíu eru
Ólafía Kristín, verslunarmaður og
vefnaðarkennari, f. 5.8. 1918, d.
30.4. 1968, Guðbjörg Blöndal, hatta-
gerðarmeistari og húsfreyja, f.
28.1.1927, og Vilhelmína Bergþóra,
lögreglukona og kennari, f. 21.5.
1930. Þau Þorvaldur og Elísabet
eignuðust einnig tvo drengi sem lét-
ust skömmu eftir fæðingu.
Þann 1.1. 1946 giftist Soffía Þor-
steini Gunnari Williamssyni húsa-
smíðameistara, f. 1.12. 1921 í Ólafs-
firði. Foreldrar hans voru Jónína
Daníelsdóttir, f. 1895, d. 1972, og
William Þorsteinsson bátasmiður, f.
1898, d. 1988.
Börn Soffíu og Þorsteins eru fjög-
ur: 1) Jóna Lísa (Jónína Elísabet), f.
21.5. 1946, kennari og prestur. Jóna
Lísa giftist Jóni Kristni Arasyni
stærðfræðiprófessor, f. 1946. Synir
þeirra eru: a) óskírður drengur,
andvana fæddur 26.8. 1967, b) Ari
Kristinn, f. 1968, eiginkona Sarah
Herman Jónsson, f. 1972, sonur
þeirra er Jón Eiríkur, f. 2003, c)
Þorsteinn Gunnar, f. 1971, unnusta
Sigurveig Björg Harðardóttir, f.
1975, hennar dætur eru Arna Hall-
dóra, f. 1994, og Hrefna Fanney, f.
ena Jónsdóttir, danshöfundur og
kvikmyndagerðarmaður, f. 1968.
Sonur hennar er Dagur Benedikt
Reynisson, f. 1993.
Soffía lauk gagnfræðaprófi frá
Menntaskólanum á Akureyri með
góðum árangri, aðeins nýorðin
16 ára. Þrátt fyrir mikla náms-
hæfileika kaus hún að fara út á
vinnumarkaðinn og sinnti eftir
það verslunar- og afgreiðslu-
störfum alla ævi, lengst af með-
fram heimilishaldi, m.a. í Vöru-
húsinu, í ýmsum
smávöruverslunum og hjá Lóu
systur sinni í Skemmunni. Allra
lengst helgaði hún þó Borgarbíói
krafta sína, en þar var hún miða-
söludrottning í yfir þrjátíu ár. Á
bíóárum sínum vann hún jafn-
framt í mötuneyti sambandsverk-
smiðjunnar Heklu auk þess að
veita forstöðu mötuneytinu hjá
Vélsmiðjunni Odda.
Soffía starfaði lengi með Kven-
félaginu Framtíðinni og sat í
stjórn þess um árabil. Hún sóttist
eftir menntun hvenær sem næði
gafst, m.a. í þýsku og ensku, og
sótti auk þess handverks-
námskeið. Þá spilaði hún á píanó
sjálfri sér og öðrum til yndis.
Hún hafði ágæta teiknihæfileika
og hafði sérstakan áhuga á fata-
hönnun. Hún saumaði enda ótelj-
andi flíkur, heklaði og prjónaði
föt og yfirhafnir á fjölskylduna
þar til fingurnir hættu að hlýða.
Menningarást Soffíu var við-
brugðið enda þótti nærvera
hennar á myndlistaropnunum á
Akureyri jafnsjálfsögð og nær-
vera listamannanna sjálfra. Óbil-
andi áhugi hennar, ekki síst á
sköpun ungra listamanna, var
drjúgur stuðningur akureysku
listalífi og hún eindreginn mál-
svari þess hvar sem hún fór.
Útför Soffíu fer fram frá Ak-
ureyrarkirkju mánudaginn 4.
febrúar kl. 13.30.
1996. Jóna Lísa og
Jón Kristinn skildu.
Sonur Jónu Lísu og
Guðna Stefánssonar
áfengisráðgjafa er
Stefán, f. 1984, unn-
usta Sveindís Ólafs-
dóttir. Seinni eig-
inmaður Jónu Lísu
var Vignir Frið-
þjófsson skipstjóri, f.
2.6. 1941, d. 21.4.
1997.
2) Gunnar, f. 25.3.
1950, félagssálfræð-
ingur og rithöf-
undur í Svíþjóð. Hann er giftur
Mjöll Helgadóttur Thoroddsen
uppeldisfræðingi, f. 1959. Þeirra
börn eru: a) Össur, f. 1982, unn-
usta Malin Lind, f. 1985, b)
Soffía, f. 1990, og c) Gunnar Örn,
f. 1992. Sonur Soffíu er Daníel
Helgi, f. 2007.
3) Margrét, f. 7.1. 1955, hjúkr-
unardeildarstjóri á Sjúkrahúsinu
á Akureyri. Hún er gift Guð-
mundi Víði Gunnlaugssyni sér-
kennara, f. 1947. Þeirra börn
eru: a) Ólafía Kristín, f. 1980,
gift Jóhanni Gunnari Sigmars-
syni, f. 1981, dóttir þeirra er
Sara Margrét, f. 2006, b) Gunn-
laugur Víðir, f. 1983, og c) Þor-
steinn Helgi, f. 1989. Fyrir átti
Guðmundur dótturina Sif, f.
1973.
4) Þorvaldur, f. 7.11. 1960,
myndlistarmaður og rithöfundur.
Hann kvæntist Ingibjörgu
Björnsdóttur leikkonu, f. 1949, d.
2001. Þau skildu. Dóttir Ingi-
bjargar, Sigrún Jónsdóttir, f.
1969, er uppeldisdóttir Þorvald-
ar. Hennar börn eru Arney Ingi-
björg, f. 1994, og Stígur, f. 2006.
Sambýliskona Þorvaldar er Hel-
Það er mikil blessun að eiga
móður eins og Soffíu Þorvaldsdótt-
ur. Mætti jafnvel líkja því við að
eiga margar mæður í einni, svo
mikið var ríkidæmi hennar og
atorka. Við vorum ekki orðin há í
loftinu þegar við skildum hver var
skipstýran á skonnortunni. Útsjón-
arsöm og ratvís stóð hún vaktina í
brúnni, úthaldsgóð og einbeitt
sigldi hún öllu í örugga höfn. Nú
hefur hún kvatt með fullri reisn og
virðingu þeirrar manneskju sem
átti ríkulegt erindi og hefur skilað
því eins og best verður á kosið.
Mamma ólst upp með systrum
sínum í hinu einstaka húsi Rósen-
borg, austan Eyrarlandsvegar, með
órofa útsýni yfir Eyjafjörð til norð-
urs og suðurs. Þaðan hafði hún
e.t.v. útþrána sem aldrei varð
slökkt. Ekki frekar en aðall henn-
ar, sagnaandinn.
Mamma var dásamlegur sögu-
maður, orðheppin og myndvís lista-
kona til hugar og handa. Við mun-
um aldrei geta metið framlag
hennar með réttu. Til þess var það
of margþætt eins og vænta má hjá
svo litríkri manneskju. Það duldist
okkur aldrei að hún hafði mikla
námshæfileika og margvíslega
gáfu. Aðstæður hennar réðu vænt-
anlega miklu um að hún varð aldrei
sá alþjóðlegi blaðamaður, land-
könnuður, arkitekt, fatahönnuður,
fyrirlesari, listfræðingur eða rithöf-
undur sem hún hafði burði til.
Þyngst á metunum varð þó hennar
eigin ákvörðun að vera fyrst og síð-
ast Akureyringur. Og því hlutverki
sinnti hún með reisn til hinsta
dags. Hún var Akureyringur á
heimsmælikvarða. Þess vegna bar
hún m.a. ábyrgð á veðurfari í bæn-
um. Það er óvíst að annað barómet
hafi verið lamið oftar og af meiri
ástríðu en það sem hékk við for-
stofuna í Hamarstíg 27. Mömmu
var einkennilega uppsigað við snjó
og hún tók það ákaflega persónu-
lega ef saman fór snjó- og gesta-
koma. Lýsti þá fyrir nýkomnum
eindæma veðurblíðu síðustu daga
þar sem hún stumraði yfir bök-
unarofninum, þeytti í hrærivélinni,
reif upp niðursuðudós, afþíddi
tertubotn, hellti upp á og skransaði
fyrir horn með fullan bakka af
gúmmelaði á leið sinni inn í „stáss-
stofuna“, þar sem allt var hlaðið
akureyrskri myndlist en þó um-
fram allt glaðværri gestrisni og
óeigingjarnri elsku húsfreyjunnar á
öllu fólki. Vænst þótti henni þó allt-
af um menntskælingana sem fengu
inni í kjallaranum hjá henni og
pabba. Í gegnum þá lifði hún þann
æskuþrótt og gleði sem ólgaði með
henni sjálfri og entist fram á rauða-
morgun.
Mamma fór ekki í manngrein-
arálit þegar til hennar var leitað.
Það var ein af hennar dýrmætustu
þversögnum; hversu höll hún var
undir viðurkenningu annarra en
jafnframt eindreginn bandamaður
þeirra sem minna máttu sín, nutu
ekki sannmælis eða féllu í ónáð
meðal samborgaranna. Hún var
nefnilega sannur aristókrat inn við
beinið, heimsborgari með höfðings-
lund. Hún sýndi okkur í verki
hversu mikilvægt er að standa með
vinum sínum, verja lítilmagnann,
vera með á nótunum, muna afmæl-
isdaga, hætta ekki við hálfnað verk,
þvo bílinn sinn, borga skuldir sínar
og muna að þakka fyrir sig. Það
var mikil vinna að vera Soffía,
stundum erfitt en aldrei leiðinlegt.
Við kveðjum með þakklæti og
virðingu.
Systkinin.
Ævinlega þegar andlát einhvers
náins ber að verður fólki stirt um
tungutak þótt mynd hins látna sé
ljóslifandi fyrir hugskotssjónum og
minningarnar hrannist upp.
Hvaða orð koma þá fyrst upp í
hugann þegar kvenskörungur eins
og Soffía Þorvaldsdóttir er kvödd.
Didda eins og hún var kölluð var
fyrir margra hluta sakir merkileg
kona, atorkusöm og fylgin sér í hví-
vetna. Hún sótti þennan kraft til
uppruna síns og virtist í blóð borið
að takast á við allt sem að höndum
bar, hversu þungbært sem það var.
Félagslynd var hún með afbrigð-
um og gestrisni hennar og Þor-
steins manns hennar viðbrugðið
enda kunni hún best við sig þar
sem glatt var á hjalla og margt um
manninn. Hún hafði til að mynda
mjög gaman af að dansa við góða
dansmúsík. Þóttu þau hjónin,
Didda og Steini, hér í den eins og
hún orðaði það stundum glæsilegt
par þar sem þau svifu um dans-
gólfið undir dunandi harmonikumú-
sík.
Soffía átti sér háleita drauma
umfram þá að búa vel í haginn fyrir
fjölskyldu sína. Hún var hvort-
tveggja mjög listelsk kona og list-
feng og hefði án nokkurs vafa get-
að náð langt á sviði listarinnar. En
hún var af þeirri kynslóð þar sem
framhaldsskólanám þótti ekki eins
sjálfsagt og í dag enda öfundaði
hún ungt fólk af öllum þessum
námstækifærum sem því stendur
til boða en var jafnframt glöð og
stolt fyrir þess hönd.
Æskufólk var henni alltaf hug-
leikið, athafnir þess og framganga,
og hafði hún ómælda ánægju af að
fylgjast með barnabörnum sínum
og öðru ungu fólki hvort sem hún
þekkti til þess eða ekki. Ég vil
meina að þetta hafi ekki eingöngu
verið tengt æskunni heldur sýndi
þetta líka hversu frísk og ung í
anda hún var sjálf.
Didda var annáluð fyrir hversu
vel hún fylgdist með öllu og þá sér-
staklega bæjarlífinu á Akureyri.
Nær ekkert fór framhjá henni á
listasviðinu og að auki fylgdist hún
grannt með verðlagi á húsnæði, bif-
reiðum og hvers kyns vörum og
þjónustu. Hún var nefnilega heil-
mikill kaupmaður í sér og hafði
glöggt auga fyrir gildum og gæðum
jafnt á andlega sviðinu sem því ver-
aldlega.
Það var heldur ekki komið að
tómum kofanum hjá henni þegar
kosti og galla hinna ýmsu bifreiða-
tegunda bar á góma eða horfur í
atvinnumálum og stjórnmálum að
ekki sé talað um ferðalög og
skemmtanahald. Hún var nefnilega
mjög alhliða, hafði skoðun á flest-
um málum og lét sig margt varða.
Hún gat verið dálítið hvöss ef því
var að skipta en jafnframt hrein-
skiptin og sanngjörn og henni
leiddist öll linka og vol, þótt hún
hefði samúð með þeim sem örlögin
léku grátt.
Hennar stíll var að bera höfuðið
hátt án nokkurs stærilætis eða
hroka og hvetja aðra til dáða.
Við fráfall Soffíu hafa Akureyr-
ingar misst einn sinn besta mál-
svara því að henni var allt svo kært
sem snerti Akureyri og hún bar
hag heimabyggðar sinnar fyrir
brjósti. Skipti þá litlu máli hvar
drepið var niður, hvort heldur í
menningarlífi, veðurfari eða ein-
hverju öðru.
Akureyri stóð alltaf fyrir sínu í
orðræðu hennar.
Það er með virðingu og trega
sem ég kveð Soffíu tengdamóður
mína.
Blessuð sé minning hennar.
Guðm. V. Gunnl.
Elsku amma Didda.
Síðustu dagar hafa verið óraun-
verulegir því ég hef þurft að standa
frammi fyrir þeirri staðreynd að þú
sért dáin. Það er margt sem hefur
farið í gegnum huga mér síðustu
daga og ýmislegt gamalt og nýtt
rifjast upp fyrir mér.
Það eru alls ekki allir svo heppn-
ir að hafa átt jafnflotta ömmu og
þú varst. Þú varst nefnilega engin
venjuleg amma. Þú varst harður
stuðningsmaður þess að fara út á
lífið, ferðast og njóta þess að vera
til. Ég var ekki nema 14 ára þegar
þú spurðir mig hvort ég væri ekki
farin að drífa mig í Sjallann, en þar
er 18 ára aldurstakmark. Ég man
ég var svo rosalega hissa á þessari
spurningu enda hafði mér ekki
dottið slíkt í hug, en þá sagðirðu
mér að þú hefðir nú ung verið farin
að smygla þér inn á skemmtistað-
ina. Þegar ég varð síðan aðeins
eldri og farin að kíkja út á lífið kom
það stundum fyrir að ég hitti þig
niðri í bæ með vinkonum þínum. Þú
varst sko engin venjuleg amma.
Þegar ég var yngri vannstu í bíó
og voru nú ófáar bíóferðirnar sem
ég fór í. Enda fékk ég frítt í bíó í
mörg ár og var nú ekki lítið stolt af
því að eiga ömmu sem ynni í
bíóinu. En það var hins vegar
óskráð regla að ef ég ætlaði að
koma í bíó og fá frítt inn þyrfti ég
að koma inn í klefann til þín og þú
snyrtir mig til. Því það er jú lögmál
að vera alltaf snyrtilegur til fara.
Ég var alltaf Rósin þín og þegar
hún Sara Margrét mín fæddist
bættist við önnur Rós. Ég verð æv-
inlega þakklát fyrir að hafa flutt
aftur heim og fengið þessa mánuði
þar sem þú fékkst tækifæri til að
fylgjast með Söru Margréti stækka
og þroskast – þar sem ég hafði þá
aftur tækifæri til að heimsækja þig
reglulega og verða stór hluti af
þínu lífi sem þú mínu.
Andlát þitt er mér svo skyndilegt
og mikið áfall. Þú varst í góðu
formi þegar ég hitti þig tveim dög-
um fyrir andlátið og því er þetta
mér óskiljanlegt. Þetta er aðeins
brot af minningum en um leið segja
þær svo margt, finnst mér. Það
voru forréttindi að alast upp á Ak-
ureyri með þig og afa í sömu götu í
mörg ár og næsta nágrenni í ennþá
fleiri ár. Fyrir þig ætla ég að
leggja mig fram um að kalla Söru
Margréti báðum nöfnunum í stað
þess að kalla hana bara Söru. Ég
vona að ég hafi reynst þér jafn vel
og þú reyndist mér. Takk fyrir allt.
Kveðja,
Ólafía K. (Lóa.)
Kökurnar í boxunum uppi á lofti
á Hamarstígnum, skógarberjalykt-
in, að tala í gegnum innsogið, að
tala um veðrið, „ja … ég get sko
sagt þér það, Doddi minn …“ – já,
hún amma gat sagt mér margt og
gerði það. Nú er hún dáin, en í
gegnum svo fallegar og skemmti-
legar minningar segir hún mér svo
margt ennþá.
Þegar talað er um klett í hafi þá
dettur mér amma í hug. Ég hugsa
líka um orðatiltækið „Enginn veit
hvað átt hefur fyrr en misst hefur,“
en ég veit samt alveg nákvæmlega
hvað ég átti í henni ömmu minni.
Það fór aldrei á milli mála. Hún var
algjör klettur í hafi.
Í æsku átti ég heima í Reykjavík
og þá var vinsælt að fara norður til
að heimsækja afa og ömmu á Ham-
arstíg. Ég var mikill afastrákur og
við nafnarnir eyddum löngum
stundum á verkstæðinu í kjallaran-
um. Við vorum að sýsla. En amma
sá til þess að mig vantaði aldrei
neitt, hún gaf manni alltaf að
drekka og svo mátti ég laumast í
afgangskökurnar frá því um jólin,
sem voru í boxunum uppi á háa-
lofti. Ég held að þessi æska mín
hafi staðið yfir alveg þar til ég var
orðinn rígfullorðinn maður. Og
jafnvel á fullorðinsaldri leit ég allt-
af í boxin uppi á lofti í þeirri von að
finna nokkrar kökur.
Ég fór nokkrum sinnum til Ak-
ureyrar með ýmsum vinum mínum
og félögum og alltaf fengum við
gistingu á Hamarstíg. Ömmu
fannst gaman að taka þátt í sam-
ræðum okkar og það var orðið
sport vina minna að minnast á hið
frábæra veður fyrir sunnan – og þá
var Soffía komin á fullt.
Þegar ég flutti til Akureyrar árið
2002 þá fóru heimsóknir mínar til
ömmu og afa að aukast. Og eftir að
afi fór á Kjarnalund og síðar Hlíð
og amma flutti í Skarðshlíðina, þá
fann ég æ meir fyrir því hversu
miklir vinir við amma vorum orðin.
Við drukkum oft kaffi saman og
amma sagði mér t.d. sögur frá því
þegar hún og afi voru að kynnast,
eða einhverju öðru sem gerðist áð-
ur en ég fæddist. Það þótti mér af-
skaplega vænt um.
Amma var algjör hetja í mínum
augum, stolt og sterk kona, höfð-
ingi heim að sækja. Þannig mun ég
muna eftir henni. Ég á eftir að
sakna hennar mikið, en minning-
arnar munu hjálpa. „Þetta er sárt,
en svona er lífið,“ sagði afi um dag-
inn og hann mælir sannleikann. Ég
hugsa stöðugt til afa núna og veit
að hann á eftir að sakna Diddu
sinnar mjög mikið, enda höfðu þau
verið gift í rúm 62 ár.
Elsku afi minn, hún amma Didda
var einstök kona. Fyrir hönd okkar
bræðra og fjölskyldna bið ég Guð
um að varðveita þig og gefa þér
styrk, sem og okkur öllum hinum
(börnum ykkar, barnabörnum og
barnabarnabörnum), því söknuður-
inn er mikill. Minningarnar munu
hjálpa og við munum seilast í þær,
eins og í kökuboxin góðu á Ham-
arstígnum.
Þorsteinn G.
Jónsson (Doddi.)
Soffía Þorvaldsdóttir
Hún Soffía vinkona okkar í
áratugi er fallin frá. Dugnað-
ur og kjarkur voru hennar
aðalsmerki í lífsbaráttunni.
Hún var góðum gáfum
gædd, glettin og frásagnar-
máti hennar einstakur.
Sorg og eftirsjá er í hugum
okkar. Guð blessi hana og
eftirlifandi fjölskyldu.
Fríða og Hrefna.
HINSTA KVEÐJA
 Fleiri minningargreinar um Soffíu
Þorvaldsdóttur bíða birtingar og
munu birtast í blaðinu næstu daga.
Morgunblaðið birtir minning-
argreinar alla útgáfudagana.
Skil | Greinarnar skal senda í gegn-
um vefsíðu Morgunblaðsins: mbl.is –
smella á reitinn Senda efni til Morg-
unblaðsins – þá birtist valkosturinn
Minningargreinar ásamt frekari
upplýsingum.
Skilafrestur | Ef birta á minning-
argrein á útfarardegi verður hún að
berast fyrir hádegi tveimur virkum
dögum fyrr (á föstudegi ef útför er á
mánudegi eða þriðjudegi). Ef útför
hefur farið fram eða grein berst ekki
innan hins tiltekna skilafrests er
ekki unnt að lofa ákveðnum birting-
ardegi. Þar sem pláss er takmarkað
getur birting dregist, enda þótt
grein berist áður en skilafrestur
rennur út.
Lengd | Minningargreinar séu ekki
lengri en 3.000 slög (stafir með bilum
- mælt í Tools/Word Count). Ekki er
unnt að senda lengri grein. Hægt er
að senda örstutta kveðju, HINSTU
KVEÐJU, 5-15 línur, og votta þeim
sem kvaddur er virðingu sína án
þess að það sé gert með langri grein.
Ekki er unnt að tengja viðhengi við
síðuna.
Minningargreinar