Morgunblaðið - 11.03.2008, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. MARS 2008 43
ÞAÐ er ekki laust við að maður verði
fyrir nokkrum vonbrigðum á sýningu
Richards Maxwells sem New York
Times telur í hópi 100 mest skapandi
persóna í listaheimi Bandaríkjanna.
Það er erfitt að höndla söguþráð eða
hvort yfirleitt sé verið að segja áhorf-
endum eitthvað. Minni í lífið í villta
vestrinu og goðsögnina um kúrekann,
raðast upp stök, án samhengis, líkt og
myndir sem fundist hafa í hrúgu uppi
á háalofti og stungið er í gamla
skuggamyndavél. Leikstíllinn er flat-
ur, leikarar stilla sér upp, ganga
nokkur skref, og flytja textann til-
finningalaust, tilbreytingalaust, nán-
ast án látbragðs og hreyfinga. Samt
er auðvitað ekki hægt að flýja ákveðið
fas í uppstillingum og leiklýsingar
fara leikararnir með líkt og gert var á
æfingum hjá Brecht fyrir áratugum
til að ná fjarlægð á hlutverkið. Söngv-
arnir hins vegar sem fluttir eru af öll-
um leikurum, (hvort sem þeir liggja
dauðir á gólfinu eða standa eftir eins
og kaldur kúrekinn er gengur einn
inn í sólarlagið að lokum) eru þung-
lyndislegir og æðrulausir og kveikja
tilfinningu fyrir endalausri ólánsamri
vegferð manna. Afbygging leiklist-
arinnar, leikhússins sem menn hafa
glímt við síðustu áratugi í Evrópu –
stafar hún hér af þörf fyrir að finna
einhverja nýja leið út úr ógöngum
markaðsleikhússins – eða er þetta
sýn manna er lokast hafa af frá veru-
leikanum, lífinu, þekkja það ekki
nema í gegnum heim kvikmynda og
tölva. Viðfangsefnið, leikstíllinn bend-
ir óþægilega mikið til þess, hugsa ég
á heimleiðinni. Fleiri spurningar,
margar spurningar kveikir þetta í
leikhúsi um eðli og tilgang leiklistar.
Spurningar sem allt áhugafólk um
leikhús hlýtur að hafa gaman af að
velta fyrir sér.
Ljósin hans Serge
Þrír ljósbrúnir veggir mynda
ramma, fjólublátt teppi á gólfi,
vinstra megin hurð á vegg, fyrir
miðju á bakvegg stór glerrennihurð,
fyrir utan glerhurðina snjór, tré.
Stórt autt svæði öðrum megin á sviði,
hinum megin tennisborð. Það er fullt
af alls kyns dóti, sjónvarp stendur
þar. Í kringum borðið, uppi við vegg-
ina, á gólfinu, líka alls kyns smádót.
Inn í myrkur kemur fyrst ljós, ljós á
bak við glerdyrnar. Vasaljós í hendi
geimfara, einnig ljós í risastórri gler-
kúlunni sem hylur höfuð hans. Og við
fáum að vita að einmitt svona lauk
síðasta verki Frakkans Philip Quesne
þar sem þessi leikari Geaten Vourch,
lék geimfara. Svo kemur hann inn í
rýmið, fer úr búningnum; langur,
mjór er hann og með sorgmætt andlit
trúðsins; hann tekur yfir rýmið, út-
skýrir möguleika þess fyrir áhorf-
endum á ensku. Sest við tennisborðið
þar sem hann smíðar tilraunir sínar,
litla örleiki sem hann leikur fyrir
ýmsa gesti klukkan sex á sunnudög-
um. Sá tími sem við erum með honum
í rýminu líður hægt og hvunndags-
lega, hann borðar, hlustar á tónlist,
leikur tennis, horfir á sjónvarp, gerir
tilraunir og sýnir þær. Þetta eru ör-
sýningar, barnslegar, fyndnar tækni-
brellur og snúast allar um ljós. En
gestirnir eru grafalvarlegir þegar
þeir ræða þær við hann á eftir, lýsa
tilfinningum sínum, hversu mjög sýn-
ingin hafi snert þá, með einföldum
klisjum. Og hverfa svo á braut úr
leikrýminu jafn framandi og kurteisir
og þeir komu. Ást sem hefði geta orð-
ið, hvunndagsleg brosleg óhöpp
blandast inn í þetta annars einmana-
lega, reglubundna líf listamannsins,
sýningar hans. Og um stað lista-
mannsins fjallar þetta verk, rýmið
sem hann hefur, tengslin við áhorf-
endur, tímann, tilgang. Myndlist-
armaður er höfundurinn að hug-
myndinni sem þróuð er með
leikaranum og grunnurinn sem þeir
standa á er konzept-list áttunda og
níunda áratugar síðustu aldar. Orð
skipta minna máli en hljóðlátar
myndirnar sem dregnar eru upp í
rýminu. Gestirnir í leiknum fremur
staddir á myndlistarsýningu en í leik-
húsi. Byltingarkennd er hún varla
þessi tilraun en ákaflega skemmtileg
og ánægjulega á skjön við örvænting-
arfulla áreynslu íslensks leikhúss að
draga sem oftast að sér áhorfendur
með hávaða og skrípalátum.
Áhugaverðar tilraunir
Á skjön Byltingarkennd er hún varla þessi tilraun, en ákaflega skemmtileg
og ánægjulega á skjön við örvæntingarfulla áreynslu íslensks leikhúss að
draga sem oftast að sér áhorfendur með hávaða og skrípalátum.
LEIKLIST
Lokal, alþjóðlega listahátíðin í
Hafnarfjarðarleikhúsi og Smiðj-
unni LHÍ
Óður til mannsins sem knékrýpur/New
York City Players.
Höfundur, leikstjóri: Richard Maxwell.
Sviðsmynd, lýsing: Sascha Van Riel. Bún-
ingar: Tory Vazquez. Tónlistarflutningur:
Mike Iveson; Richard Maxwell. Drama-
túrg: Tom Kin.
Hafnarfjarðarleikhús, 5. mars, 2008.
Tilraunir Serge/Vivarium studio:
Leikstjóri, hugmynd: Philip Quesne. Flytj-
endur: Geatan Vourc’h, Tristan Varlot,
Pascal Villmen, Zinn Atmane, Una Þor-
leifsdóttir, Vilborg Ólafsdóttir og Ragn-
heiður Elín Clausen.
Smiðjan/LHÍ 6. mars 2008.
Ode to the man who kneels
og L’effet de Serge
María Kristjánsdóttir
Eftir Jóhann Bjarna Kolbeinsson
jbk@mbl.is
„MAÐUR reynir nú oft að gera
þessa gítara að sínum,“ segir blús-
arinn Halldór Bragason sem lét ný-
verið taka Fender Stratocaster gít-
ar sinn í gegn. Gítarinn fékk hann í
afmælisgjöf frá vinum sínum í nóv-
ember, og fékk gripurinn um leið
nafnið Múhameð. „Hann var með
tveimur hljóðdósum, en ég lét setja
í hann „pickup“ frá Fender eins og
Jeff Beck var með. Þannig að ég
skipti bara um innyfli í honum, lét
skipta um plötuna í honum og allt
innvolsið,“ útskýrir Halldór, en að-
gerðin var framkvæmd í Hljóðfæra-
húsinu. „Núna er hann með sama
innvolsið og Rauður, ég á nefnilega
annan gítar sem ég kalla Rauð. Ef
þeir hjá Fender ætluðu að gera
svona Dóra Braga-týpu þyrftu þeir
að hafa hann þannig. En það eru
samt engir tveir gítarar nákvæm-
lega eins, því viður í einum gítar
hefur aðra tíðni en viður í öðrum.
Stratocasterinn hefur þá náttúru
að menn gera hann að sínum því
það er mjög auðvelt að breyta hon-
um og spila hann inn í sálarlífið. En
það tekur allavega ár að spila hann
til.“
En hvernig stóð á því að Halldór
ákvað að nefna gítarinn Múhameð?
„Þeir spurðu mig að þessu fé-
lagarnir, hvort ég ætlaði ekki að
skíra hann eitthvað. Ég sagði bara
að hann héti Múhameð því hann
hefur sinn boðskap að færa, alveg
eins og spámaðurinn. Einhver sagði
að ég ætti að ég setja dönsku skop-
myndirnar á hann, en mér fannst
það nú ekki smekklegt,“ segir blús-
arinn og bætir því við að hann
stefni að því að vígja gítarinn op-
inberlega á blúshátíð sem hefst
hinn 18. mars. „Við verðum með
fimm ára afmælishátíð blúshátíðar
á skírdag, og þá nota ég hann alveg
örugglega,“ segir hann, en sjá má
ítarlega dagskrá hátíðarinnar á
blues.is.
Skipti um innyfli
í Múhameð
Halldór Bragason
tók forláta Fender
Stratocaster gítar
sinn í gegn
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Blúsarinn „Ég sagði bara að hann
héti Múhameð því hann hefur sinn
boðskap að færa, alveg eins og spá-
maðurinn,“ segir Halldór, sem sést
hér með gítarinn.