Morgunblaðið - 21.04.2008, Blaðsíða 12

12 MÁNUDAGUR 21. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
Það fá allir fisk nema Hafró. Menn eruað moka upp fiski í fá og léleg net umallt land. Fiskurinn er feitur og fal-legur og sjómenn segja mikið af fiski
vera á ferðinni. Samkvæmt togararallinu hefur
þorskurinn eitthvað braggazt frá síðasta ári,
en Hafró segir að fara verði varlega, því lélegir
árgangar séu að koma inn í veiðina. En er ein-
hver von til þess að kvótinn verði aukinn á
næsta fiskveiðiári? Það á eftir að koma í ljós,
en eitt er þó víst, að kvótinn verður ekki
minnkaður.
Við þær þrengingar sem skapast við að leyfa
ekki að veiða meira en 130.000 tonn af þorski á
fiskveiðiárinu, skapast aðstæður sem geta leitt
til þess að brottkast aukist. Getur það verið að
menn kasti á glæ öllum smærri fiski til að fá
meira út úr hinum takmarkaða kvóta? Sögur
um slíkt ganga töluvert manna á milli um þess-
ar mundir. Erfitt er að henda reiður á því
hvort þær eru sannar eða í hve miklum mæli
brottkastið er. Að kasta nýtanlegum fiski í haf-
ið er ekki gott. Það er verið að fleygja verð-
mætum og skila jafnframt röngum upplýs-
ingum um heildarafla til Hafró. Það skekkir
svo grunn stofnunarinnar til að byggja á stofn-
stærðarmat sitt.
En hvað á þá að gera. Er einhver trygging
fyrir því að dragi úr brottkasti ef meiri veiði
verður leyfð? Varla ef menn hugsa þannig upp
til hópa að það sé allt í lagi að fleygja góðum
fiski í sjóinn til að tryggja hagsmuni sína til
skamms tíma. Það er hugsunarhátturinn sem
þarf að breyta – viðhorfinu og virðingunni fyrir
auðlindinni. Menn eiga að koma með allan afla
í land. Þannig eru sköpuð meiri verðmæti og
réttum upplýsingum skilað um heildarafla. En
það verður að finna einhverjar leiðir til að
menn geti komið með allan sinn fisk að landi án
þess að skaðast af því. Hvaða leiðir það kunna
að vera er erfitt að segja til um. Nú er leyfilegt
að koma með smávegis af fiski að landi utan
kvóta, sem seldur er á fiskmarkaði og andvirð-
ið rennur í verkefnasjóð sjávarútvegsins. Er
hugsanlegt að auka það hlutfall?
Eftir síðasta bryggjuspjall hefur bryggju-
spjallari fengið símtöl frá fólki í Þistilfirði. Það
var vegna frásagnar af samskiptum Þuríðar á
Svalbarði og Þorvaldar á Völlum. Í þeim sím-
tölum kom fram að sagan gæti ekki verið sönn
og mikið hefði verið fært í stílinn. Líklegast
væri að rauðmaginn hefði verið frá Þorvaldi
kominn, og hafi hann hroðið fatið, eins og sagði
í sögunni, hafi það frekar verið til að ganga
fram af Þuríði en að hann hafi verið svangur. Í
þá daga hafi menn róið til fiskjar frá Völlum
sem stóðu við sjóinn. Þar hafi verið verkaður
fiskur og oft hafi soðningin verið færð heim á
bæi, sem stóðu lengra frá sjó eins og Svalbarð.
Fráleitt sé að Þorvaldur hafi gert sig heima-
kominn á bæjum á matmálstímum. Hann hafi
aflað vel og ekki verið þröngt í búi hjá honum.
Bryggjuspjallara þykir leitt að sagan, sem
hann heyrði fyrst fyrir mörgum árum, skuli
hafa verið svona stórlega færð í stílinn. Það var
ekki ætlun hans að vega að mannorði fólks.
Honum fannst sagan fyndin og hafði ekki áttað
sig á því að hún væri uppspuni.
hjgi@mbl.is
Er miklu kastað á glæ?
»Er einhver trygging fyrirþví að dragi úr brottkasti ef
meiri veiði verður leyfð?
BRYGGJUSPJALL
Hjörtur Gíslason
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
SENDINEFND frá Indónesíu und-
ir forystu sjávarútvegsráðherrans
Freddy Numberi var stödd hér á
landi í síðustu viku. Erindið var að
undirrita yfirlýsingu um samstarf
Íslands og Indónesíu á sviði sjávar-
útvegs og kynna sér hvernig staðið
er að málum hér.
„Við höfum þegar átt nokkur sam-
skipti við aðila innan íslenzks sjávar-
útvegs og það eru þrjú svið þar sem
við viljum auka samvinnu okkar.
Við viljum nýta okkur þá mögu-
leika sem Sjávarútvegsskóli Samein-
uðu þjóðanna býður upp á í upp-
byggingu sjávarútvegsins og
þekkingu og reynslu Íslendinga af
rannsóknum og fiskveiðistjórnun.
Það er í raun mjög margt sem við
getum lært af Íslendingum,“ sagði
Numberi í samtali við Verið.
Mögulegar fjárfestingar
„Við viljum einnig kanna þá mögu-
leika að íslenzk fyrirtæki fjárfesti í
sjávarútvegi í Indónesíu eða eigi þar
viðskipti. Þar má nefna fyrirtæki
eins og Marel, sem er með skrif-
stofur víða í Asíu og hefur selt búnað
þar mjög víða. Við viljum treysta
tengsl Íslands og Indónesíu á sviði
sjávarútvegsins og sjá hvernig við
getum náð lengra á næstu árum,“
segir ráðherrann.
Hann segir að mikil uppbygging
sé framundan á nær öllum sviðum
sjávarútvegsins, allt frá veiðum til
vinnslu og markaðssetningar. Það
þurfi að bæta fiskveiðistjórnun og
eftirlit með veiðum. Það þurfi að
byggja upp innviði atvinnugreinar-
innar, bæta fiskvinnsluna og margt
fleira.
Ein mesta fiskveiðiþjóð heims
Indónesar hafa átt í töluverðum
erfiðleikum vegna ólöglegra veiða
innan fisklögsögu þeirra. Talið er að
teknar séu ólöglega 2,6 milljónir
tonna af fiski að verðmæti nálægt
230 milljörðum íslenzkra króna. Þeir
eru því einnig að kynna sér hvernig
íslenzk stjórnvöld hafa tekið á slík-
um málum og má þar helzt nefna
veiðar sjóræningjaskipanna svoköll-
uðu á Reykjaneshrygg.
Indónesía er ein af mestu fisk-
veiðiþjóðum heims. Heildaraflinn
hefur undanfarin ár verið í kringum
sjö milljónir tonna. Hlutur fiskeldis
fer ört vaxandi en veiðarnar standa
nánast í stað í um 4,7 milljónum
tonna. Landið er geysistór eyjaklasi,
samtals 17.500 eyjar, samtals 1,9
milljónir ferkílómetrar að flatarmáli.
Landhelgin er að sama skapi geysi-
stór, eða um 5,8 milljónir ferkíló-
metra. Eftirlit með veiðunum er því
mjög erfitt og afar brýnt að bæta úr
því, því það er markmið Indónesa að
nýta eigin fiskveiðilögsögu á ábyrg-
an og sjálfbæran hátt og hámarka
jafnframt afrakstur hennar.
Litlir bátar
Veiðarnar eru fremur frumstæðar
og mest stundaðar á fremur grunnu
vatni. Flotinn er fremur frumstæð-
ur. Alls eru skráðir um 556.000 fiski-
bátar. Tæpur helmingur þeirra er án
vélar og aðeins 1% flotans er bátar
stærri en 30 tonn. Sjómenn eru tald-
ir vera 2,4 milljónir og starfsmenn í
fiskeldi 2,8 milljónir. Í fiskeldinu eru
taldir miklir ónýttir möguleikar og
líklega hægt að tvöfalda það.
Samningar eru í gildi við nokkrar
þjóðir um aðgang að efnahagslög-
sögu landsins, þar á meðal Kína, Taí-
land og Filippseyjar. Um það gilda
ákveðnir samvinnusamningar.
Landa verður öllum afla til vinnslu í
Indónesíu til að styrkja fiskvinnslu
landsins.
Við Indónesar
getum margt
lært af
Íslendingum
%**-%**) %**% %**/ %**( %**.


 
     
.&*
(&.
(&*
/&.
/&*
%&.
%&*
)&.
)&*
*&.
*
!    

"
  #


$    
   %
&%'
(&'
)*+$ 

$ !   
)%$ 

$ "
  #
  
%


,
-
('
&&'
*'
.     
$ 
/0%


0






2








1

 
  

  
 


/0%
.  


 

  %
!2-

$   
*
3/&/4*5
6

 
2
 
3&&4/75
6

$ 

-
$

3/%(4&*5
/'!2 #
*
3(4*5
8#)%*)+
9 :)$ 


*'
*'
/&'/
'
6
 %+7)7
;60
)7()
*'<)(()7
*' #
)%7)7
&'"<)&)&
'9,)&*)*
=


)&&)&%**-%**) %**% %**/ %**( %**.
%3.**
%3***
)3.**
)3***
.**
*


 0
('43)**
0
)-%3.**
0
+%-3.**
0
)'(3%**
0  
 

1

 

Í HNOTSKURN
»Flotinn er fremur frum-stæður. Alls eru skráðir um
556.000 fiskibátar. Tæpur helm-
ingur þeirra er án vélar og að-
eins 1% flotans er bátar stærri en
30 tonn.
»Sjómenn eru taldir vera 2,4milljónir og starfsmenn í fisk-
eldi 2,8 milljónir. Í fiskeldinu eru
taldir miklir ónýttir möguleikar
og líklega hægt að tvöfalda það.
» Indónesar hafa átt í töluverð-um erfiðleikum vegna ólög-
legra veiða innan fiskveiði-
lögsögu þeirra. Talið er að
teknar séu ólöglega 2,6 milljónir
tonna af fiski að verðmæti ná-
lægt 230 milljörðum íslenzkra
króna.
Sjávarútvegsráðherra Indónesíu
heimsótti Ísland og kynnti sér
gang mála í sjávarútveginum Morgunblaðið/Golli
Samvinna Sjávarútvegsráðherrar Íslands, og Indónesíu, Freddy Numberi
og Einar K. Guðfinnsson, undirrita yfirlýsingu um samstarf í sjávarútvegi.
FISKISTOFNUM fjölgar og nýjar
tegundir flytjast til nýrra svæða.
Loftslagsbreytingar geta haft
þessi áhrif á fiskistofna í hafinu.
Allir eru sammála um að hlýnun
andrúmsloftsins valdi röskun í
vistkerfinu, en enginn veit með
vissu hve miklar breytingarnar
verða. Þetta kom fram á ráðstefnu
sem haldin var í Björgvin í Noregi
nú í apríl.
Ráðstefnugestir voru rúmlega
eitt hundrað frá Norðurlöndum,
ESB-ríkjum og Rússlandi. Þeir
ræddu loftslagsbreytingar og áhrif
sem þær kunna að hafa á fiski-
stofna og fiskveiðistjórnun.
„Þorskstofninn í Norðaustur-
Atlantshafi mun að öllum líkindum
vaxa og dreifast norðar á bóginn.
En við vitum ekki hve mikil aukn-
ingin verður,“ sagði doktor Randvi
Ingvaldsson frá Hafrannsókna-
stofnuninni í Noregi.
Fjölgun í fiskistofnum
„Hlýrri sjór veldur almennt
fjölgun í fiskistofnum, en jafnframt
er hætta á að einhverjir stofnar
hverfi af sumum svæðum. Hins
vegar geta fisktegundir flutt sig
yfir á ný hafsvæði þegar hitastig
hækkar.
Þetta gæti til að mynda haft í för
með sér að ansjósur og sverðfiskur
dreifi sér um Eystrasaltið,“ sagði
prófessor Brian MacKenzie frá
Vatnsauðlindastofnuninni í Kaup-
mannahöfn.
Saltmagn í Eystrasalti mun
einnig skipta miklu máli, auk lofts-
lagsbreytinganna, spáði Helga
Pedersen sjávarútvegsráðherra
Noregs. Trúlega verður að endur-
skoða núgildandi samkomulag um
landfræðilega skiptingu fiskveiða-
réttinda milli þjóða, en það getur
reynst mjög erfitt.
Samstaða mikilvæg
Halldór Ásgrímsson, fram-
kvæmdastjóri Norrænu ráðherra-
nefndarinnar, lagði á það áherslu
að Norðurlöndin stæðu saman og
ynnu náið með ESB að þesum mál-
um. „Það er auðvitað mjög mikil-
vægt fyrir stórar fiskveiðaþjóðir,
eins og Rússland og Bandaríkin,
að taka þátt í þessu ferli,“ sagði
Halldór, en hann var einn af frum-
mælendum á ráðstefnunni.
Fiskveiða- og loftslagsráðstefn-
an var haldin af Hafrannsóknar-
stofnuninni í Noregi í samstarfi við
sjávarútvegsráðuneytið í Noregi,
Norrænu ráðherranefndina og
Framkvæmdastjórn ESB.
Verður
sverð-
fiskur í
Eystra-
saltinu?