Morgunblaðið - 27.05.2008, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. MAÍ 2008 11
FRÉTTIR
HÁSKÓLI Íslands og Harvard-
háskóli hafa undirritað samstarf
um lýðheilsuvísindi. 23. maí sl. und-
irrituðu dr. Lorelei Mucci, lektor
við Harvard Medical School, og dr.
Katja Fall, vísindamaður við far-
aldsfræðideild Harvard School of
Public Health, gestakennarasamn-
inga við Miðstöð í lýðheilsuvís-
indum, læknadeild Háskóla Íslands.
Samningarnir eru liður í sam-
starfi skólanna um sameiginleg
rannsóknarverkefni ásamt upp-
byggingu á hágæða framhaldsnámi
í lýðheilsuvísindum við HÍ. Ges-
taprófessorarnir Mucci og Fall
koma þegar að kennslu og leiðsögn
meistara- og doktorsnema í lýð-
heilsuvísindum. Þær munu einnig
halda utan um nemenda-, nýdokt-
ora- og kennaraskipti milli skól-
anna og eru því hlekkur í áfram-
haldandi vísindasamstarfi
Háskólans við Harvard.
Á myndinni eru Jón Atli Bene-
diktsson, þróunarstjóri HÍ, dr.
Lorelei Mucci, Kristín Ingólfsdóttir
háskólarektor, dr. Katja Fall, Unn-
ur Valdimarsdóttir, forstöðumaður
Miðstöðar í lýðheilsuvísindum við
HÍ, og July Casperezky dokt-
orsnemi.
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Samstarf HÍ og Harvard
Í SUMAR hefjast tökur á leikinni
sjónvarpsmynd sem að mestu verð-
ur tekin upp í Jökulfjörðum en
einnig á Ísafirði. Vestfirskir kvik-
myndagerðarmenn standa að verk-
efninu. Ríkissjónvarpið hefur þegar
gefið vilyrði til sýninga, að því er
fram kemur á bb.is Baugur og
menningarráð Vestfjarða styrkja
verkefnið og takist vel til er í bí-
gerð að gera átta þætti alls og yrði
hver þáttur tæp klukkustund að
lengd.
Fyrsta myndin, Eitur í æðum,
fjallar um lækni sem nýkominn er á
eftirlaun og syrgir að auki nýlátna
konu sína. Í óyndi sínu ákveður
hann að stytta líf sitt og í þeim er-
indagjörðum dvelst hann í af-
skekktu sumarhúsi sínu. Fyr-
irætlun hans breytist snarlega
þegar óvænta gesti ber að garði.
Af innlendum leikurum má nefna
Theodór Júlíusson sem fer með að-
alhlutverkið en frá Danmörku kem-
ur Bjarne Henriksen sem er kunnur
fyrir hlutverk sitt í Forbrydelsen.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Vestfirðir Eyðibýli í Jökulfjörðum.
Nýtt íslenskt
sjónvarpsefni
BÆJARSTJÓRN Seltjarnarness samþykkti endur-
skoðaða jafnréttisáætlun fyrir Seltjarnarnes á fundi
í síðasta mánuði. Jafnréttisnefnd vann áætlunina og
vísaði henni til bæjarstjórnar. Þetta er þriðja jafn-
réttisáætlun bæjarfélagins en sú fyrsta var sam-
þykkt í bæjarstjórn Seltjarnarness árið 2000.
Meðal nýrra atriða eru tilmæli til stjórnenda bæj-
arfélagins að sjá til þess að ná fram markmiðum
áætlunarinnar og að stuðla að auknu jafnrétti
kynjanna. Aukin áhersla er lögð á sem jafnasta skipan kynjanna í nefndir,
ráð og stjórnir. Vakin er athygli á kynbundinni áreitni og kynferðislegri
áreitni og ábyrgð allra aðila gagnvart slíku athæfi. Huga skal sérstaklega
að kynjasamþættingu við stefnumótun og áætlanagerð í skóla, uppeldis,
íþrótta- og tómstundastarfi, segir á heimasíðu Seltjarnarness.
Jafnréttisnefnd hefur einnig samþykkt að nota sérstakt merki. Höf-
undur þess er Anna Kristín Jensdóttir, nemandi í 10. bekk Valhúsaskóla.
Endurskoðuð jafnréttisáætlun
MEIRIHLUTI þátttakenda í skoð-
anakönnun Fréttablaðssins, eða um
58,5%, vill að Reykjavíkurflug-
völlur verði áfram í Vatnsmýri.
41,5% vilja að flugvöllurinn verði
fluttur annað.
Flestir þeirra sem vilja að flug-
völlurinn verði fluttur sögðust vilja
að innanlandsflug yrði fært til
Keflavíkurflugvallar eða 51,8%.
34,7% nefndu ekki ákveðinn stað og
13,8% sögðust vilja að flugvöllur
yrði byggður á Hólmsheiði.
Blaðið hringdi í 600 Reykvíkinga
á laugardaginn 24. maí og tóku
87,5% aðspurðra afstöðu til spurn-
ingarinnar.
Meirihluti vill
flugvöllinn áfram
Á MIÐBAKKANUM er hefð fyrir
því að reisa tjald á Hátíð hafsins
þar sem ýmis fyrirtæki tengd hafi
og sjómennsku hafa kynnt starf-
semi sína. Gestir fá tækifæri til að
drekka í sig þekkingu og fræðslu
tengda hafi, sjómennsku og sjáv-
arafurðum og njóta matar og
menningar.
Hátíð hafsins verður haldin um
næstu helgi með fjölbreyttum há-
tíðarhöldum sem teygja anga sína
frá Grandanum í vestri og austur til
Snarfarabryggju. Þá verður siglt
með Sæbjörginni upp á Akranes á
laugardegi. Hátíðin er skipulögð,
framkvæmd og fjármögnuð af
Faxaflóahöfnum og sjómannadags-
ráði. Dagskrá Hátíðar hafsins má
nálgast á www.hatidhafsins.is
Fræðsla, matur
og menning
STUTT
„ÞEGAR þeir sem stóðu að því að
flytja séreignir tryggingataka Sam-
vinnutrygginga úr stofnsjóði trygg-
inganna yfir í fjárfestingarfélagið
Gift áttu þeir að, og máttu, vita að
þeir hefðu ekki umboð til slíks eins
og bréf ríkisskattstjóra sýnir,“ segir
Þorsteinn Ingason, fyrrverandi hlut-
hafi í Hólmadrangi á Hólmavík og
eigandi Stokkfisks. Vegna gjald-
þrots síns stendur hann nú í mála-
ferlum við Kaupþing. Með orðum
sínum hér að framan vísar Þorsteinn
til bréfs, sent honum frá fyrirtækja-
skrá ríkisskattstjóra, hinn 6. maí sl.
Þorsteinn hafði sent fyrirspurn til
fyrirtækjaskrár um hvort Sam-
vinnutryggingar uppfylltu skilyrði
um samvinnufélög og hvort skila-
nefnd þess hefði verið löggilt.
12. kafli á ekki við
Í svari fyrirtækjaskrár kemur
fram að þar sem eignarhald og
stjórnskipulag Samvinnutrygginga
hafi að mati fyrirtækjaskrár ekki
verið með þeim hætti sem kveðið er á
um í lögum um samvinnufélög hafi
ekki verið unnt að styðjast við 12.
kafla þeirra laga um breytingu fé-
lagsins í hlutafélag. Jafnframt kem-
ur fram í bréfi fyrirtækjaskrár til
Þorsteins að lögmanni félagsins hafi
verið send afstaða fyrirtækjaskrár
hinn 25. apríl 2007. Tilkynnt var að
Eignarhaldsfélaginu Samvinnu-
tryggingum yrði slitið og eignir þess
færðar inn í Gift hinn 15. júní 2007. Í
svari fyrirtækjaskrár kemur fram að
ekki hafi verið óskað löggildingar á
skilanefnd.
Þorsteinn segir í samtali við
Morgunblaðið að þar sem trygginga-
takarnir voru síðan skuldsettir fyrir
lánum til hlutabréfakaupa sem höfðu
mikið tap í för með sér sé hér klár-
lega um umboðssvik að ræða. „Ég
hef borið það undir löglærða menn
og þeir taka undir þetta. Kaup á eig-
in bréfum Kaupþings á síðustu dög-
um síðasta árs bera með sér að þar
hafi verið um örlætisgjörning að
ræða. Kaupþing banki hafði þá hags-
muni að þessi bréf væru keypt því
ella hefðu þau dregist frá eigin fé
bankans við uppgjör um áramót,“
segir hann.
Fordæmislaust rugl
Jafnframt segir Þorsteinn það
hljóta að vera fordæmislaust rugl að
félagi sem er í eigu 50 þúsund aðila
sé stjórnað af fólki sem veit að það
hefur ekki umboð til slíks.
„Líklega er skynsamlegast að sú
nefnd á vegum Alþingis sem er að yf-
irfara lögin um samvinnufélög finni
leið til þess að hagsmuna hinna raun-
verulegu eigenda félagsins sé gætt.“
Þorsteinn hefur staðið í málaferl-
um við Kaupþing um nokkurt skeið
og segir hann bréf fyrirtækjaskrár
munu verða lagt fram í því máli. „Ég
tel mig hafa fundið fyrir því að miklir
hagsmunir séu hjá einhverjum utan
Kaupþings banka að ég fengi ekki
lögreglurannsókn á skjali sem ég tel
falsað og bankinn afhenti Fjármála-
eftirlitinu sem svar við fyrirspurn.
Sé skjalið borið saman við gögn frá
Reiknistofu bankanna sést að það er
augljóslega falsað. Mér hefur fundist
rökstuðningur lögreglustjórans á
höfuðborgarsvæðinu og ríkissak-
sóknara vera á þann veg að það væri
mikill þrýstingur um að nefnt skjal
yrði ekki rannsakað. Ég tel að þessi
þrýstingur sé kominn frá aðilum sem
eru tengdir eignarhaldsfélaginu og
hef leitað skýringa á því hvort þeir
séu að vernda eitthvað sem lögreglu-
rannsókn myndi leiða í ljós,“ segir
Þorsteinn.
Telur umboðssvik greini-
lega hafa átt sér stað
Eftir Guðna Einarsson
gudni@mbl.is
„ÞAÐ verður að gera eitthvað rót-
tækt til þess að bjarga þessum geit-
um,“ segir Jóhanna B. Þorvalds-
dóttir, hjúkrunarfræðingur og
geitabóndi á Háa-
felli í Hvítársíðu í
Borgarfirði. Hún
vill að stofnað
verði geit-
fjársetur um ís-
lenska geitastofn-
inn. Jóhanna
hefur átt geitur í
18 ár og kveðst
hafa baslað í því í
15 ár að tryggja
framtíð þessa
litla stofns sem telur aðeins um 400
dýr. Telur Jóhanna hætt við að ýms-
ir eiginleikar landnámsstofns ís-
lenskra geita glatist fyrir fullt og allt
verði fjölbreytni hans ekki tryggð.
„Hér á Háafelli eru einu kollóttu
(hornlausu) dýrin sem eftir eru.
Eins viss litarafbrigði sem fylgja
kollótta erfðaeiginleikanum og finn-
ast hvergi nema hér,“ sagði Jó-
hanna. Norðmenn eiga gamlan
geitastofn, svonefndan víkingastofn,
en íslensku geiturnar eru frábrugðn-
ar honum á ýmsan hátt.
Íslenskar með kasmírull
„Íslenski stofninn hefur þróað
með sér kasmírull. Ég kembi af geit-
unum mjög mjúka og fína ull sem
ekki finnst á þeim norsku. Svo eru
miklu færri sjúkdómar í geitum á Ís-
landi en í Noregi. Í raun er það bara
garnaveiki sem hrjáir íslenskar geit-
ur eitthvað að ráði. Hægt er að bólu-
setja kiðlingana við henni. Í Noregi
er landlæg lungnabólga í geitum
sem ég hef aldrei heyrt um hér.“
Síðastliðinn vetur voru 116 geitur
á fóðrum á Háafelli og er þar lang-
stærsta einstaka geitahjörð lands-
ins. Reiknað er með að um 80 huðn-
ur beri þar í vor. Í hjörðinni eru
einnig tólf hafrar, þar af nokkrir
sauðhafrar sem þóttu pasturslitlir
ungir og voru því geltir af dýralækni
svo þeir brögguðust betur.
Hugmyndin að geitasetrinu er
unnin í samvinnu við Bændasamtök
Íslands. Leitað hefur verið eftir fjár-
stuðningi, m.a. til ríkisins. Það
styrkir nú geitarækt um 6.000 kr. á
geit á ári, en þó aldrei fleiri en 20
geitur á hverjum bæ. Hafin er undir-
skriftasöfnun (http://geitin.blogcent-
ral.is/) til að hvetja yfirvöld til að
stuðla að stofnun geitaseturs.
„Þetta er síðasta árið sem ég get
lagt í þetta pening. Ég hætti með
geiturnar í haust ef ekki finnast
samstarfsaðilar,“ sagði Jóhanna.
Hún kvaðst hafa gefið alla vinnu sína
við geiturnar í mörg ár. „Það er
slæmt ef svona ræktunarstarf stend-
ur og fellur með örfáum mann-
eskjum. Því er mikilvægt að koma
upp geitfjársetri og stofna félag um
það. Það þurfa fleiri að vera í
ábyrgð.“ Jóhanna telur að Háafell sé
kjörinn staður fyrir geitfjársetur.
Þar er stærsta hjörð landsins og
hægt að taka á móti ferðamönnum.
Eins að stunda rannsóknir á land-
námsgeitunum í samvinnu við Land-
búnaðarháskólann á Hvanneyri.
Eftirsótt mjólk og ull
Geiturnar gefa af sér mjólk, kjöt
og ull. Mjólkin hefur sérstaka eig-
inleika. Jóhanna segir að t.d. börn
sem hvorki þola sojamólk né kúa-
mjólk geti mörg notað geitamjólk.
Þá segir hún að í geitamjólk sé þre-
falt meira bakteríuhemjandi efni en í
kúamjólk. Geitamjólk þyki því einn-
ig góð fyrir þá sem eru með maga-
bólgur og magasár.
Geitakjöt er fitusnautt og þykir
ljúffengt. Kjöt af kiðlingum og eins
fullorðnu er eftirsótt, m.a. segir Jó-
hanna að margir nýbúar sæki í kjöt-
ið af fullorðnu. Geiturnar eru
kembdar og fíngerð ullin, sem er lík-
ust kanínufiðu að mýkt, er þæfð. Þá
hafa verið gerðar tilraunir til að súta
skinnin.
Jóhanna segir að auðvelt sé að
temja geitur en sé þeim ekki sinnt
verði þær mjög styggar. „Þetta eru
afskaplega traustir og góðir vinir.
Þeim þykir vænt um mann. Þessa
dagana er ég að handmjólka tvær
huðnur og yfirleitt stendur önnur og
sleikir á mér kinnina meðan ég
mjólka hina. Það gæti ekki hlýlegra
verið,“ sagði Jóhanna.
Vill stofna setur til
verndar íslensku geitinni
Morgunblaðið/Sigríður
Geitur Í geitahjörðinni á Háafelli er að finna einu kollóttu geitur landsins
og fágæt litaafbrigði. Íslenski geitastofninn er sannkallaður landnámsstofn.
Í HNOTSKURN
»Íslenski geitastofninn er lít-ill, aðeins um 400 geitur á um
45 býlum. Þær eru undan geitum
landnámsmanna og ekki vitað til
að þær hafi blandast öðrum geit-
um í 1100 ár.
»Búnaðarþing 2008 lagðiáherslu á varðveislu íslenska
geitastofnsins og að stuðningur
við geitfjárrækt yrði aukinn líkt
og rannsóknir á stofninum.
»Þá hefur þingsályktun-artillaga um eflingu íslenska
geitastofnsins verið lögð fram á
Alþingi.
Jóhanna B.
Þorvaldsdóttir
BORGARSTJÓRNARFLOKKUR Sjálfstæðisflokksins hefur opnað heima-
síðu sína í nýrri mynd á slóðinni betriborg.is. Á heimasíðunni birtast fréttir
og tilkynningar úr borgarmálunum og flokksstarfinu. Borgarfulltrúarnir,
varaborgarfulltrúarnir og nefndarmenn Sjálfstæðisflokksins munu reglu-
lega skrifa pistla sem birtast á síðunni en þar birtast einnig myndbönd með
borgarfulltrúunum þar sem þeir ræða málefni líðandi stundar. Á síðunni er
nýtt myndband með Vilhjálmi Þ. Vilhjálmssyni, formanni borgarráðs og
oddvita borgarstjórnarflokks sjálfstæðismanna, þar sem hann fer yfir árs-
reikning Reykjavíkurborgar fyrir árið 2007.
Heimasíða borgarfulltrúa