Morgunblaðið - 25.08.2008, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 25. ÁGÚST 2008 15
ERLENT
Tækifæri á Indlandi
HEIMSÓKN VIÐSKIPTAFULLTRÚA
VIÐ SENDIRÁÐ ÍSLANDS Á INDLANDI
Borgartún 35 105 Reykjavík sími 511 4000 www.utflutningsrad.is
P
IP
A
R
•
S
ÍA
•
8
1
5
9
7
Viðskiptatækifæri á Indlandi
-fyrir ferða- og upplýsingatæknifyrirtæki.
Miðvikudagurinn 27. ágúst.
Kl. 08:15 – 09:30 í Borgartúni 35.
Útflutningsráð heldur morgunverðarfund með Anshul Jain,
viðskiptafulltrúa við sendiráð Íslands í Nýju Delí, og Jóhanni
Kristjánssyni, athafnamanni.
Fundurinn er ætlaður öllum sem vilja fræðast nánar um
þennan nýja markað eða hafa hug á að stunda viðskipti þar.
Þeir sem hafa hug á að skrá sig á kynninguna eru hvattir til að
gera það sem fyrst í síma 511 4000 eða í gegnum netfangið:
utflutningsrad@utflutningsrad.is.
Auk Indlands eru umdæmislönd sendiráðsins Bangladess,
Indónesía, Malasía, Maldíveyjar, Máritíus, Nepal, Seychelleseyjar,
Singapúr og Sri Lanka.
Nánari upplýsingar veita Andri Marteinsson, verkefnisstjóri,
andri@utflutningsrad.is og Hermann Ottósson,
forstöðumaður, hermann@utflutningsrad.is.
FRÉTTASKÝRING
Eftir Guðna Einarsson
gudni@mbl.is
ÞUNGT hljóð er í sauðfjárbændum
og telja þeir framtíðarhorfur grein-
arinnar slæmar. Þeir segja að hækk-
un á afurðaverði sem sláturleyfishaf-
ar boða nægi engan veginn til að vega
upp hækkanir sem orðið hafa á til-
kostnaði. Margir bændur munu hug-
leiða að bregða búi ef ástandið batnar
ekki. Sláturleyfishafar telja sig á hinn
bóginn ekki hafa svigrúm til að
hækka afurðaverð á lambakjöti. Hár
vaxtakostnaður geri birgðahald ákaf-
lega dýrt og eins muni markaðurinn
ekki kyngja því að lambakjöt hækki
langt umfram aðrar kjöttegundir.
Þungt hljóð í bændum
Sauðfjárbændur sem rætt var við
bentu m.a. á að hækkunin á af-
urðaverði dugi bara fyrir áburð-
arhækkun í vor. Þá sé eftir hækkun á
olíu, fjármagnskostnaði, verðbólgan
o.fl. Þeir sögðu ástandið „skelfilegt“
og að bændur haldi að sér höndum
við stækkun búa og framkvæmdir.
Margir hugleiði að hætta sauð-
fjárbúskap. Þeir hætti ekki í haust,
enda búnir að heyja, en ef áburður
hækkar enn frekar þá muni margir
ákveða næsta vor að skera hjarðir
sínar næsta haust.
Ásmundur E. Daðason, bóndi á
Lambeyrum í Dölum og formaður
Félags sauðfjárbænda í Dalasýslu,
var með 1.150–1.200 fjár á fóðrum í
fyrravetur. Hann sagði að af-
urðaverðið muni ráða því hvað hann
setur mikið á í vetur. „Það er mjög
þungt hljóð í mönnum og rekstr-
arforsendur algjörlega brostnar hjá
mjög mörgum. Ég held að menn
verði að setjast yfir þetta dæmi og
finna lausn ef ekki á illa að fara,“
sagði Ásmundur.
Hann undrast að þróun af-
urðaverðs kindakjöts hér skuli ekki
vera í takt við það sem gerist í ná-
grannalöndum. Hann segir að fari
sem horfir verði minna borgað fyrir
kindakjöt hér en í löndum í kringum
okkur. Þá finnst honum að lítil sam-
keppni ríki á milli sláturleyfishafa.
Olíukostnaður hár
Erlendur Ingvarsson tók við búi á
Skarði í Landssveit árið 2004. Hann
var með um 1.100 fjár á fóðrum í vet-
ur. Erlendur segir að áburðarsalar
telji að áburður geti hækkað um allt
að 50%, frá verðinu á liðnum vetri.
Hann sagði að olían sem hann notaði
við heyskapinn í sumar hafi kostað
jafn mikið og öll olíunotkun búsins í
fyrra.
Sindri Sigurjónsson, bóndi í
Bakkakoti í Borgarbyggð og stjórn-
armaður í LS, sagði það sérstakt í
viðskiptum að framleiðendur og selj-
endur þurfi að sætta sig við að kaup-
andinn ákveði verð vörunnar, líkt og
gildir í samskiptum sauðfjárbænda
og sláturleyfishafa.
„Það er búið að verja hundruðum
milljóna í hagræðingu og úreldingu í
þessari grein og kominn tími til að
þessi fyrirtæki standi með bænd-
unum. Flest þessara stóru sláturhúsa
skiluðu góðri afkomu í fyrra,“ sagði
Sindri. Hann er með 750 fjár á vetr-
arfóðrum. Hann kveðst ætla að reyna
að þrauka í von um betri tíð, þótt
hann viti af mörgum bændum sem
hugleiða að hætta.
Kjartan Jónsson, bóndi á Dunki í
Dalasýslu, er með 600–700 vetrar-
fóðraðar kindur. Hann er búinn að
heyja og ætlar ekki að skera hjörðina
í haust en telur að hann hætti búskap
ef ástandið batnar ekki. Kjartan benti
á þann möguleika varðandi útflutn-
ingsskylduna að fá skip til að flytja
féð út á fæti, enda sé greitt gott verð
fyrir lambakjöt í nágrannalöndum.
„Þetta var gert á 19. öldinni og það
hljóta að vera komin betri flutn-
ingaskip í dag,“ sagði Kjartan.
Félag sauðfjárbænda í Dalasýslu
hefur boðað til fundar í Dalabúð á
miðvikudaginn kemur til að ræða
ástandið í sauðfjárbúskap. Þar mæta
m.a. formaður Bændasamtakanna,
formaður LS og eins fulltrúi slátur-
leyfishafa.
Meira greitt í nágrannalöndum
Sigurður Eyþórsson, fram-
kvæmdastjóri LS, skoðaði verð á
lambakjöti í heilum skrokkum í
nokkrum löndum í síðustu viku og er
miðað við gengi krónunnar þá.
Í Bandaríkjunum er annað gæða-
matskerfi en hér og kjötið selt á upp-
boðsmörkuðum. Þar kostaði lamba-
kjöt 425 kr./kg á helstu mörkuðum
samkvæmt vikusamantekt. Í Bret-
landi er kjöt einnig selt á uppboðs-
mörkuðum en notað sama gæðakerfi
og hér. Samkvæmt vikusamantekt á
breskum uppboðsmörkuðum kostaði
kjöt í R3, sem er algengasti gæða-
flokkurinn hér, 417 kr./kg. Í Dan-
mörku var lambakjöt í R3 á 485 kr./
kg samkvæmt verðlista og skv. verð-
lista Nordtura í Noregi kostaði
lambakjöt í flokki R3 litlar 624 kr./kg.
Útflutningsverð Norðlenska er 305
kr./kg og Fjallalambs 306 kr./kg.
Sigurður taldi líklegt að þetta væri
í fyrsta sinn sem verð á lambakjöti í
þessum löndum er sambærilegt eða
hærra en á Íslandi.
Hagræðing hefur skilað sér
Sigurður Jóhannesson, formaður
Landssamtaka sláturleyfishafa og
framkvæmdastjóri SAH Afurða ehf.,
sagði alveg ljóst að hagræðing í slát-
urhúsum hafi skilað sér til bænda.
„Af afkomutölum sláturleyfishafa á
síðustu árum sést að þeir eru ekki að
taka hagræðinguna til sín,“ sagði Sig-
urður. „Hlutur bænda í heild-
söluverði lambakjöts hjá SAH Afurð-
um hefur stækkað. Mér sýnist í dag
að bændur fái um 66% af heild-
söluverðinu en fyrir þremur árum var
hlutur þeirra um eða undir 60%.“
Sigurður sagði dilkakjöt hafa
hækkað langmest allra kjöttegunda
til bænda síðustu 2–3 árin eða um ná-
lægt 20%. Á sama tíma hafi nauta-
kjötsverð til bænda hækkað um 11%
og svínakjöts um 15–16%. Sauð-
fjárbændur vilji nú fá 27% hækkun
ofan á þetta.
„Miðað við þá stöðu sem er á smá-
sölumarkaði þar sem einn aðili er
með 65% af markaðnum þá komum
við ekki ekki 30% hækkun á einni
kjöttegund út á markaðinn, allra síst
þegar aðrar kjöttegundir standa í
stað eða lækka í verði,“ sagði Sig-
urður.
Háir vextir hafa gríðarmikil áhrif á
afkomu bæði bænda og afurðastöðva,
að sögn Sigurðar. „Það að þurfa að
slátra á skömmum tíma, gera fljótt
upp við bændur og liggja svo með
birgðirnar í 12–13 mánuði er dýrt.
Vaxtakostnaðurinn af því er orðinn
mjög þungur baggi og gerir í raun
ókleift að greiða hærra afurðaverð.“
Sigurður sagði að þar til fyrir fá-
einum árum hafi svonefnt vaxta- og
geymslugjald staðið undir megninu
af afurðalánavöxtum. Nú er þetta
gjald að lækka og mun lækka um
helming á gildistíma núverandi sauð-
fjársamnings. Ef vextir fara ekki að
lækka sé ljóst að hvorki afurðastöðv-
ar né önnur fyrirtæki geti lifað það af.
Bændur hugleiða
að bregða búi
 Vaxtakostnaður er að sliga sláturleyfishafa
 Lambaskrokkar ódýrari hér en í nágrannalöndum
Morgunblaðið/RAX
Búi brugðið? Margir sauðfjárbændur hafa áhyggjur af möguleikum til framtíðar í greininni.
Í HNOTSKURN
»Margir sauðfjárbændurtelja framtíðarhorfur
greinarinnar slæmar.
»Ýmsir úr hópi þeirra munuhugleiða að bregða búi ef
ástandið batnar ekki.
»Sláturleyfishafar telja sigá hinn bóginn ekki hafa
svigrúm til að hækka af-
urðaverð á lambakjöti.
»Hár vaxtakostnaður geribirgðahald ákaflega dýrt.
AÐ minnsta kosti 68 manns létu líf-
ið þegar farþegaþota af gerðinni
Boeing 737 fórst tíu mínútum eftir
flugtak í Bishkek, höfuðborg Kirg-
isistans, að sögn heilbrigðisráðu-
neytis landsins í gærkvöldi.
Alls voru 90 í vélinni og 22 kom-
ust lífs af en slösuðust allir. Sjö
manna áhöfn vélarinnar lifði öll
slysið af.
Þotan var í eigu Itek Air, lítils
flugfélags í Kirgisistan. Það er á
meðal flugfélaga sem bannað er að
fljúga til landa í Evrópusamband-
inu vegna þess að þau uppfylla ekki
öryggiskröfur.
Samgönguráðherra landsins
sagði að flugvélin hefði verið smíð-
uð árið 1979. Ástand hennar hefði
verið gott og hún farið í skoðun fyr-
ir tveimur mánuðum.
Ígor Tsjúdínov, forsætisráðherra
Kirgisistans, sagði að loftþrýst-
ingur hefði farið af vélinni skömmu
eftir flugtak. Flugmennirnir sneru
við og nauðlentu þotunni á akri
skammt frá flugvellinum. Eldur
blossaði upp í vélinni eftir að hún
nauðlenti.
Stjórnvöld segja að 51 útlend-
ingur hafi verið í þotunni. Vitað er
að a.m.k. 24 Kírgisar, fimm Íranar,
einn Tyrki, þrír Kanadamenn, þrír
Kasakar og einn Kínverji eru meðal
hinna látnu. Ekki er vitað um þjóð-
erni hinna.
Tugir manna létu lífið þegar
þota fórst í Kirgisistan
BJÖRGUNARMENN hættu í gær
leit að átta fjallgöngumönnum, sem
saknað var á Mont Blanc eftir snjó-
flóð, vegna versnandi veðurs og
hættu á fleiri snjóflóðum.
Innanríkisráðherra Frakklands,
Michele Alliot-Marie, sagði eftir að
hafa rætt við björgunarmenn að
engar líkur væru á því að fjall-
göngumennirnir fyndust á lífi.
Fimm þeirra voru frá Austurríki
en þrír frá Sviss.
Fjallgöngumenn
taldir af
Leit Innanríkisráðherra Frakka
(t.v.) ræðir við björgunarmenn.
DÓTTIR Marg-
aret Thatcher,
fyrrverandi for-
sætisráðherra
Bretlands, segir í
nýrri bók að
móðir sín þjáist
af elliglöpum og
minnisleysi. Hún
segir að elliglöp-
in hafi byrjað að
gera vart við sig fyrir átta árum
þegar Thatcher var 74 ára. Hún hafi
þá m.a. tekið að spyrja sömu spurn-
inganna aftur og aftur, án þess að
gera sér grein fyrir því. Blaðið Mail
on Sunday birti í gær útdrátt úr bók
dótturinnar, Carol Thatcher, þar
sem þetta kemur fram.
Thatcher er 83 ára og var for-
sætisráðherra á árunum 1979-90.
Sögð þjást
af elliglöpum
Margaret Thatcher
ERLENT