Skinfaxi - 01.02.1986, Qupperneq 34

Skákþáttur
Sjálftraustið og heimavinnan
Jón L. Ámason
M argir sterkustu skákmenn
heims hafa þótt drjúgir með sig
og sjálfsöryggir. "Ég er bestur"
sagði Bobby Fischer, sem var
frægur fyrir ögrandi yfirlýsingar
og að því er virtist óbilandi
sjálfstraust og viljastyrk. Fyrst
var hlegið að honum en sá hlátur
þagnaði, enda kom í ljós að hann
hafði rétt fyrir sér. Margir telja
Fischer sterkasta skákmann allra
tíma, þó slíkur samanburður
verði ávallt vandasamur.
Sjálfstraustið fleytti honum
áfram. "Sálfræðilega séð, þá ættir
þú að treysta sjálfum þér og það
traust ætti að vera byggt á
staðreynd" sagði hann og átti þá
vitaskuld við sjálfan sig.
Við skákborðið er skákmaðurinn
einn og óstuddur og honum er
nauðsyn að treysta sjálfum sér
því að engum öðrum er að
treysta, allra síst mótherjanum.
En sigurvissan ein og sér nægir
ekki. Skákmaðurinn verður
einnig að vera gagnrýninn á
sjálfan sig og gera sér ljóst að þó
að hann vinni skákina er ekki
sjálfgefið að hann hafi teflt vel
eða geti ekki betur. Sumir
skákmenn ná aldrei langt því að
þeir geta ekki metið stöðuna á
skákborðinu hlutlægt. Þeir telja
sig ávalt eiga betur, eru fullir
bjartsýni og ef þeir tapa flokkast
það undir stórkostlega óheppni.
Aðrir hafa náð langt, einmitt
vegna bjartsýninnar og
sigurviljans.
Alkunna er að þeim hópi tilheyra
margir skemmtilegustu og
sókndjörfustu skákmennirnir,
sem ávallt eru reiðubúnir að taka
áhættu. Júgóslavneski
stórmeistarinn Ljubomir
Ljubojevic kemur ósjálfrátt upp í
hugann, sérlega hugmyndaríkur
og hugrakkur skákmaður. En
stundum er Ljubojevic of
bjartsýnn og fær að súpa seyðið
af vitleysunni. Hann er einn
þeirra sem ávallt telur sig hafa
betri stöðu og ef hann tapar er
einhverju(m) öðru(m) um að
kenna. A millisvæðamótinu í Biel
s.l. sumar lét hann reiði sína
bitna á saklausum símaklefa,
barði hann utan og jós yfir hann
svívirðingum, þar til sá
síðamefndi hringdi á hjálp.
Bjartsýni Ljubojevic verður
honum á stundum að falli.
Stundum er eins og hann sé ekki
nægilega gagnrýninn á sjálfan sig
og það geta andstæðingamir fært
sér í nyt. Gott dæmi um þetta er
að finna á skákmótinu í Wijk aan
Zee í Hollandi í byrjun þessa árs.
Ljubojevic vann fallegan sigur á
Bandaríkjamanninum Nick de
Firmian, sem íslendingar þekkja
frá taflmennsku hans hér á landi,
og hefur efalaust verið ánægður
með skákina. En ungur
Englendingur, Julian Hodgson,
sem tefldi stuttu síðar við
Ljubojevic, lagðist undir feld og
tókst að endurbæta taflmennsku
Bandaríkjamannsins. Hodgson
gat gengið að því sem vísu að
Ljubojevic myndi endurtaka leiki
sína frá skákinni við de Firmian
og því leyfði hann sér að tefla
byrjun sem hann annars aldrei
beitir. Stríðsáætlunin tókst og
heimavinnan gaf Englendingnum
fyrirhafnarlaust jafntefli. Lítum á
þessar skákir.
Hvítt: Ljubomir Ljubojevic
Svart: Nick de Firmian
Sikileyjarvöm
1. e4 c5 2. Rf3 d6 3. d4
cxd4 4. Rxd4 Rf6 5. Rc3
a6 6. Bg5 e6 7. f4 Be7 8.
Df3 Dc7 9. 0-0-0 Rbd7
10. g4 b5 11. Bxf6 Rxf6
12. g5 Rd7 13. f5 Rc5 14.
h4 b4 15. Rbl ?
Fram að þessu þarf ekki að
viðhafa mörg orð um byrjunina.
Najdorf afbrigðið af
Sikileyjarvöm í allri sinni lengd.
En síðasti leikur Ljubojevic er
nýr af nálinni og ugglaust
árangur heimavinnu hans. Eftir
15. Rce2 e5 16. Rb3 þótti hvítur
hafa betra tafl þar til bandaríski
stórmeistarinn Walter Browne
hristi leikinn 16. - Rxe4 fram úr
erminni í skák við John Nunn
(1983) sem tefldist 17. Dxe4 Bb7
18. Hd5 Hc8 19. c3 Dc4 20.
Dxc4 Hxc4 21. Bg2 Bxd5 22.
Bxd5 Hxh4 og svartur mátti vel
við una. Eftir leik Ljubojevic
stenst fómin ekki.
15. - Bb7 16. fxe6 Til greina
kemur einnig 16. Rd2 strax
16. - fxe6 17. Rd2 e5. Og í
þessari stöðu er annar
athyglisverður möguleiki 17. -
d5.? 18. exd5 0-0-0 (ekki 18. -
Bxd5? vegna 19. Rxe6) með
flókinni stöðu.
18. Rf5 0-0-0 19. Bc4+
Kh8 20. g6 ?
34