Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1945, Side 22

Casiquiarekanallinn, sem hvergi á sinn líka
að því, að hann tengir saman tvö stórfljót, þann-
ig, að hvorugt hefur yfirhöndina, myndast hér-
umbil 750 km. frá upptökum Orinocofljótsins.
Séra Roman sendi hina merkilegu skýrslu
sína um þetta Jesúítaskólanum í Belam, við ósa
Amazonfljótsins, og sjö mánuðum seinna kom
þetta til eyrna hinum lærðu vísindamönnum við
franska akadenn'ið í París. Seinna báru aðrir
landkönnuðir á móti því, að kanallinn væri til.
Þeim hefur auðsjáanlega sézt yfir hann í skóg-
unum og ruglazt í hinu flókna fljótakerfi. Þetta
var því mikið vafaatriði þar til árið 1800. Þá
sannaði hinn þekkti vísindamaður og landkönn-
uður, Alexander von Humbolt tilveru hans. T
143 ár, sem síðan liðu, fennti yfir tilveru hans í
meðvitund manna og um hann fóru aðeins örfáir
hópar könnunarmanna frá Norður-Amei'íku og
Evrópu.
Á þessum tímum er kanallinn sá sami og
hann var, þegar séra Roman fór um hann árið
1744. Hann rennur í ótal hlykkjum og bugðum
um 325 km. leið, ýmist þröngur eða breiður,
um pálmaviðarlundi eða þykkan skóg, sem vaxið
hefur um þúsundir ára og teygir sig nú um 100
fet í loft upp. Vatnið fossar og freyðir kring um
blýlitaða granitkletta, en heldur síðan áfram
ferð sinni, hægt og rólega. Stöku sinnum er
þögnin rofin af jagúaröskri, apavæli eða skrækj-
um alla vega litra fuglahópa. Stöku sinnum sér
ferðamaður, sem fer þarna um, einn og einn
moldarkofa Indíánafjölskyldu, eða rústir reisu-
legs bústaðar, sem byggður var af Frakka á
tímum hinnar æðisgengnu gúmmísöfnunar, en
féll síðan fyrir morðtóli einhvers Brazilíumanns.
En alltaf er ferðamáðurinn haldinn einhverjum
beyg þarna í þessari dularfullu víðáttu og auðn.
Það nægði ekki minna en styrjöld þá, sem nú
geisar, til þess að leiða athygli manna að hinum
stónnerkilega Casiquiarekanal, og til þess, að
menn tækju að íhuga notagildi hans í framtíð-
inni. Fyrir ári síðan, þegar þýzku kafbátarnir
sökktu skipum á leiðinni milli Norður- og Suður-
Ameríku með þeim fádæmum, sem öllum eru
kunn, lagði hópur bandarískra verkfræðinga úi'
hernum leið sína í kjölfar árabátsins, sem séra
Roman ferðaðist með, í því skyni að rannsaka
notagildi þessarar mestu, en minnst þekktu,
meginlandsfljótaleiðar, til flutninga á gúmmi
og olíu til hernaðarþarfa.
Niðurstöður þeirra, að viðbættri þekkingu,
sem vísindamenn og landkönnuðir höfðu áður
safnað, lofar góðu um marga og milda mögu-
leika. Siglingar um þessa meginlandsfljótaleið
á nútíma vísu mundi þýða það, að hægt væri að
yrkja og hagnýta hið áður óbyggða, en auðuga
hjarta Suður-Ameríku-meginlandsins, því þar
sem fiutningar og samgonguleiðir í frjósömu Og
auðugu landi eru í lagi, koma framfarir og
menning í kjölfarið.
Landssvæðið, þar sem hið mikla kvíslakerfi
Amazon og Orinocofljótanna á upptök sín og
rennur um, er um fimm milljónir ferkílóm. að
flatarmáli. Enn sem komið er er þetta falið
forðabúr óhemju auðæfa og möguleika, þar sem
aðeins nokkrum augnabliksmyndum sést bregða
fyrir. Að stríðinu loknu mun heimurinn þarfn-
ast nýrra hráefnalinda og ræktanlegra lands-
svæða, sem eru heppileg fyrir innflytjendur.
Ilann mun þá ósjálfrátt laðast að þessu auðuga
forðabúri, sem hefur legið ónotað um milljónir
ára. Auk þess munu þjóðirnar nú, í fyrsta sinn í
sögunni, ráða yfir nauðsynlegum tækjum, sem
eru árangur af vísindalegum framförum í stríð-
inu, til þess að ryðja burt og sigrast á hindr-
unum náttúrunnar til varnar þessu auðuga
landssvæði, sem er með því síðasta af landssvæð-
um veraldar, sem ekki hefur verið rannsakað.
Goðasagan um Gulleyjuna, E1 Dorado, sem
talin var vera í Orinoco og Amazondalnum,
seiddi þúsundir spænskra landaleitarmanna til
Suður-Ameríku, með örlagaríkum afleiðingum.
Síðasti spænski leiðangurinn, sem gerður var út
til að leita að henni, lagði af stað árið 1745, sama
árið sem skýrsla séra Romans barst til Evrópu.
Spánverjarnir skildu ekki, að fundur séra Ro-
mans var lykillinn að hinni raunverulegu E1
Dorado framtíðarinnar.
GLEYMD PARADÍS
Möguleikar landsins komu ímyndunarafli
þjóðanna á hreyfingu kringum aldamótin 1900,
meðan mesta æðið stóð yfir um söfnun óræktaðs
gúmmís. Þá voru Indíánar, frumbyggjar lands-
ins, næstum þurrkaðir út með skefjalausu of-
beldi og þrælahaldi, sem þróaðist samfara hinu
æðisgengna kapphlaupi eftir gúmmíkvoðunni.
Eftir að farið var að rækta gúmmí, fór verzlun
með villigúmmí í hundana. Skógarnir tóku aftur
það, sem frá þeim var, og gróðurinn þakti aftur
þau fáu sár, sem maðurinn hafði veitt þeim.
Heimurinn gleymdi aftur Amazon- og Orinoco-
landinu vegna þess, að hann hafði aldrei í raun
og veru byrjað að þekkja það.
Síðan þetta gerðist, hafa nokkrar ferðir verið
farnar til útjaðra dalsins vegna demanta, gulls
og olíu, sem þar hefur fundizt. Villt gúmmí,
hnetur og fleira hefur komið þaðan. En aðal-
auðlindirnar hafa enn ekki verið fundnar og
verðlagðar. Síðustu upplýsingar benda til, að
þar sé olía, gull, demantar og bauxite til alu-
miniumvinnslu. En hin víðlendu skógabelti og
frjósömu landssvæði gera það að tilvonandi
Paradís, þar sem framleiða má óteljandi teg-
62
VlKlNGVR