Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1950, Blaðsíða 23

Nokkrar athugasemdir
Effiir Theódór Pálsson, skipstjóra, Sigiufirði
Mig langar að gera nokkrar athugasemdir við grein
eftir Sigurð Sumarliðason, skipstjóra á Akureyri, sem
hann kallar „Viðburðarrík sjóferð liafísárið 1915“. ■—-
Grein þessi birtist í jólablaði Sjómannablaðsins Vík-
ings 1947. Það má því með nokkrum sanni segja, að
athugasemdir mínar komi eftir dúk og disk. En hvort
tveggja er, að ég las ekki greinina fyrr en alllöngu
eftir að blaðið barst mér og ég er seinþreyttur til
skriftanna.
Grein þessa hefði ég að vísu látið mig engu skipta,
ef mín væri þar ekki að nokkru getið, og á þann hátt,
að miklu hallar frá hinu rétta um veruleg atriði, sem
mér að minnsta kosti finnst miklu máli skipta, bæði
mín vegna sjálfs og einnig vegna Helga sál. Hafliða-
sonai', kaupmanns og útgerðarmanns. Ætla ég, að þær
missagnir og rangfærzlur, sem í greininni eru, stafi
af minnisdepru höfundarins, en hafi ekki slæðzt inn í
frásögnina af ráðnum hug. Að öllu öðru leyti en nú
var sagt, skipti ég mér ekki af skrifi þessu, né því er
þar er í frásögur fært.
Þess er þá fyrst að geta, að bátur sá, er þar um
getur og ég var formaður á, hét Hafliði en ekki HelgL
Var hann eins og höfundur segir eign Helga Hafliða-
sonar í Siglufirði. Hafliði var vélbátur 9,9 smálestir,
en ekki 12, eins og í greininni segir. Um þetta hvort
tveggja var Sigurði að sjálfsögðu vorkunnarlaust að
afla sér réttra upplýsinga með engri teljandi fyrir-
höfn. Skipshöfn bátsins var 9 manns, en ekki „5 eða
6“, eins og höfundur segir sig „minni“. En sex af þess-
um 9 mönnum gengu heimleiðis frá Norðurfirði, er
báturinn tepptist vegna hafíssins. Eg' var að sjáifsögðu
eftir í bátnum og með mér vélamaður og einn háseti.
Hafliða var hleypt inn til Norðurfjarðar, en kom aldrei
á Eeykjarfjörð, eins og höf. segir. Höfðum við á Hafliða
enga hugmynd um það, að Súlan lægi inni á Norður-
firði, sem og eigi var von, því við komum beint af
hákariaveiðum norðaustan úr Húnaflóa. Höfðum við
innanborðs 64 tunnur hákarlalifrar, en báturinn bar
fullhlaðinn um 80 tunnur.
Eins og fram kemur í grein Sigurðar, var Súlan
orðin kolalítil. Hafliði átti eftir eitt fat af olíu, sem
að vísu hefði nægt, ef báturinn hefði komizt leiðar
sinnar heim beint og hindrunarlaust.
Samdist því eitt sinn svo með okkur Sigurði, bæði í
gamni og alvöru, að þegar fært þætti að leggja til
heimferðar, skyldi Súlan draga Hafliða meðan kola-
forði hennar entist, en þá tæki Hafliði við og dragi
Súluna, meðan olía hans entist til, og myndi þá báð-
um vel duga eldsneytisforðinn. Hafliði var hraðskreiður
bátur, eftir því sem þá gerðist, og hefði í logni og
kyrrum sjó orðið fullt eins skriðdrjúgur og Súlan laus
og liðug, þótt hann hefði haft hana í togi, en hún var,
eins og allir vita, er til þekkja, mjög seinfara. Gat
þetta því, að okkar beggja dómi, orðið báðum til hag-
ræðis.
Eins og Sigurður getur í grein sinni, var því nær
daglega gengið á svonefnt Fell og skyggnzt um eftir
ísrekinu. Urðum við Sigurður oft samferða á Fellið
og aftur til skipa. Það var eitt sinn, er við komum úr
slíkri för, nokkru eftir að hásetar skipanna voru lagðir
af stað' heimleiðis gangandi, að við ræddum um, hvort
ekki væri heillaráð að afla rekaviðar og nota hann í
stað kola og með kolum til að kynda einn ketil Súl-
unnar. Varð þetta að ráði. Fengum við, eins og Sigurður
segir, léðan uppskipunarbát kaupfélagsstjórans til að
flytja á rekaviðinn, ef hann fengist. Ég bauðst til að
fara í þessa aðdráttarferð á Hafliða með uppskipunar-
bátinn aftan í. Lögðum við af stað daginn eftir yfir
til Finnbogastaða. Fékk ég leyfi bóndans þar til að
safna rekavið í bátinn í fjöru hans, og var því aldrei
farið út fyrir Reykjahyrnu og' því síður suður um
Reykjanes, inn til Gjögra í Reykjarfirði. Kvað bóndinn
okkur rekann heimilan, en bauð okkur varnaðar á, sem
og eðlilegt var, að lenda við varphólmann eða Arnesey.
Til frekari skýringar og sönnunar skal ég nafngreina
menn þá, er fóru með mér þessa för. Af Súlunni fóru
þrír, þeir Óli, bróðir Sigurðar skipstjóra, Stefán Magn-
ússon úr Eyjafirði, og Jón, annar vélstjóri. Af Hafliða
fórum við þrír, sem eftir vorum, ég, Gísli Kristinsson,
háseti, og Þorfinnur Hansson, vélstjóri, allir Siglfirð-
ingar. Uppskipunarbáturinn, sem var lítill, var hlað-
inn og nokkuð af stórum trjábútum á þilfari Hafliða.
Hins vegar kom ekki til mála, að bátnum væri róið
innan úr botni Norðurfjarðar suður um Reykjahyrnu
og Reykjanes inn til Gjögra í Reykjarfirði. Mun öll-
um, sem kunn er þessi leið, ekki þykja trjáflutnings-
saga Sigurðar með öllu trúleg, og þeim mun síður, sem
gegn um torfæran ís var að sækja alla leiðina.
Um ferðalagið úr Norðurfirði austur um Húnaflóa
og fyrir Skaga á heimleiðinni, skal ég láta Sigurð
einan til frásagnar að svo stöddu, þar til kemur að
meginþættinum, um afreksverkið við björgun Hafliða.
Þar þykir mér fyrir alvöru fara að taka í hnjúkana
um frásagnargleði hans af afrekum sínum, því þar eru
rangfærzlurnar svo miklar, að tæplega er einleikið.
Það eitt er satt, að er ég varð lekans var á bátnum,
bað ég hann leyfis um að fá að halla bátnum með
keðju við hlið Súlunnar, svo að lekastaðurinn kæmi
u])p úr sjó meðan verið væri að þétta hann. Þessu
þverneitaði Sigurður og kvað einsætt, að báturinn hlyti
V I K I N G U R
ID3