Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1954, Side 35

Lagt af stað í leit ókunnra landa. — Myndin sýnir landkönnuð frá tímum landafundanna miklu taka á móti blessun
kirkjunnar, áður en lagt er af í hina hættulegu för.
þeir voru, drápu þessa vesalings kaþólíka, sem
höfðu komið alla leið sunnan frá Miðjarðar-
hafi til þess að sameina England og Holland
aftur hjörð Móðurkirkjunnar. Stundum kom
fyrir, að írskir bændur strádrápu skipshafnir
þessara skipa. Lauk svo, að einungis þriðjungur
alla skipanna (nákvæmar skýrslur eru ekki fyr-
ir hendi), sem farið höfðu frá Lissabon með
svo miklu yfirlæti misseri áður, kom aftur.
Manntjón af völdum veikinda, vatnsleysis og
sára varð Spáni svo tilfinnanlegt áfall, að hann
beið þess aldrei bætur. Eftir árið 1588 voru
leiðirnar til Indlands og Ameríku öllum opnar.
Þó var það ekki viðurkennt af Spánverjum og
Portúgölum, sem héldu fram einkaleyfi, er páfi
hafði veitt þeim 1498. Alexander páfi hinn
góði, sem þótti sárt að sjá tvær kaþólskar þjóð-
ir heyja stríð sín á milli, bað einu sinni um
landabréf og reglustriku. Svo dró hann beina
línu frá Norðurpól til Suðurpóls hundrað míl-
um fyrir vestan Kapverdeeyjar og sagði við
Spán: „Þú tekur allt fyrir vestan þessa línu“,
og við Portúgal sagði hann: „Þú tekur allt fyrir
austan þessa línu“. Árið eftir var samningur
gerður milli landanna, byggður á úrskurði páfá
(nema nú var línan dregin 370 mílum fyrir
vestan Kapverdeeyjahaf).
En þjóðum Norður-Evrópu skildist brátt, að
þessi sáttmáli var ekkert nema pappírssnepill
V í K I N □ U R
eins og allir samningar, sem ekki hafa nægilegt
vald að bakhjalli. Þetta voru þó ekki einu af-
leiðingarnar af hrakförum flotans. Þjóðir við
Norðursjó höfðu lært lexíuna.
I þetta skipti fór allt vel. Óvinurinn, sem
hvorki hafði þekkt Ermarsund né Norðursjó,
hafði orðið að hörfa. Ef vindstaðan hefði ekki
sífellt verið óhagstæð, hefði spánski flotinn ger-
eyðilagzt og Flotinn ósigrandi að lokum orðið
eldsneyti á Zeelandsströnd.
En þetta var allt gömul saga. Spurningin var,
hvað nánasta framtíð bæri í skauti sínu. Hin
gífurlega orka, sem komið hafði fram við að
heyja svo tvísýnan leik, — þar sem 15.000 Eng-
lendingar börðust við 30.000 Spánverja — hlaut
að brjóta sér nýja bi’aut. Gervallt spánska og
portúgalska ríkið var nú opið þeim, sem eitt-
hvað vildi leggja á hættu. Og sú hætta var
lítil, ef þess var gætt, að vera jafn vel búinn
að her og andstæðingurinn.
Það var þá, sem enska krúnan og hollenzki
ríkis-hershöfðinginn lögðu grundvöllinn að
reglulegum flotum, flotum, sem áttu að saman-
standa af orustuskipum, smíðuðum og búnum
út með hernað einan fyrir augum.
Sérhvert kaupskip hélt vitanlega áfram að
hafa tiltekinn fjölda af byssum, því að á þess-
um tímum víkinga og sjóræningja var engan
veginn hættulaust að vera óviðbúinn. En eftir
161