Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1959, Blaðsíða 23

hér við land, að minnsta kosti
getur B. Sæm. hans ekki. Þykkva-
lúruna hafa Islendingar tekið
upp á að kalla sólkola, en það er
dregið af enska heitinu sole (lem-
on sole). Ef verið er að burðast
við þetta heiti í stað þykkvalúru,
ættu menn heldur að segja sóla-
koli ,enda er enska nafnið ekki
dregið af sólinni, heldur af skó-
sóla. — Einn fiskur, fjærskyldur
þorski, er mjög veiddur á Norð-
ursjó, það er lýsingur — ekki
lýsa —; Englendingar nefna
hann hake. Hann er að ytra svip
ekki ólíkur því, að vera afkvæmi
upsa og ýsu, aðeins þykkari um
styrtluna. Hann er fíngerðari en
ýsan og hinn bezti matarfiskur.
— LJr því að ég fer að minnast
á fisk, vil ég til gamans geta þess,
að enda þótt Englendingar noti
orðið cod um þorskinn, er þá til
enskt orð thorsk, sem er sama
orðið og hið íslenzka, sennilega
samstofna við þurr, að þorna, en
þetta enska orð thorsk þýðir hjá
þeim keila. Þannig geta orðin og
merking þeirra breytzt. — Með-
an ég var í Grimsby í sumar,
barst þar á land stærsta heilag-
fiski ,sem vitað er að skip frá
Grimsby hafi veitt um áratugi.
Það vóg rúm 250 kíló, eðu um
500 íslenzk pund. Ferlíki þetta
var á fjórða meter á lengd og
var af fróðleiksmönnum talið um
70 ára gamalt. Það var togarinn
Rodney ,eign Ross útgerðarfé-
lagsins, sem veiddi það við Nor-
egsstrendur norður. Blöðunum í
Englandi taldist svo til að það
myndi nægja til þess að metta
3000 manns, en ekki er þá gert
ráð fyrir stórum skömmtum.
Humraveiðar eru sóttar fast
frá Grimsby. Veiðist þar bæði
humar og bogkrabbi. Bogkrabb-
inn getur orðið mjög stór, að
minnsta kosti miklu stærri en ég
hefi nokkurntíma séð hér. Þá má
ekki gleyma skelfiskinum, sem
þykir mjög ljúffengur. Hann er
súrsaður og ganga menn með
stórar fötur og selja í bjórstof-
um. Kúfiskur þykir mér ágætur
matur, enda hefir hann lengi ver-
ið notaður til manneldis hér, en
aldrei hefi ég fengizt til þess að
VÍKINGUE
leggja mér kuðung til munns.
Hann þykir lostæti í Englandi.
Ekki stunda Grimsbymenn
síldveiðar að neinu ráði. Þær eru
fyrst og fremst stundaðar frá
Skotlandi, en auk þess frá ensku
bæjunum Jármóðu — Yarmouth
— í Norfolk og Lowestoft í Suf-
folk. í sumar var Norðursjórinn
svartur af síld, þannig að drag-
nótabátar lentu í erfiðleikum við
að fleygja síld, sem flæktist í
veiðarfærin er þau voru upp
dregin. Sögðust skipstjórar aldrei
hafa séð jafnþéttar torfur síldar
þar um slóðir. Hætt er því við
að framboð verði mikið af síld
í haust og vetur.
Það er gaman að ganga
snemma morguns um hafnar-
bakkana í Grimsby og sjá aðfar-
ir manna þar við löndun og verk-
un fisks. Löndun hefst þó fyrir
venjulegan fótaferðatíma ann-
arra manna. Þeir, sem að henni
vinna, eru á ensku nefndir lump-
ers (í Grimsby framborið lúmp-
ers). Nafnið er talið komið af
orðinu lump, sem þýðir hrúga
eða hlutur. Það var fyrst aðal-
lega notað um þá menn sem
vinna að útskipun og uppskipun
timburs, en er þó óskylt orðinu
lumber, sem þýðir timbur. Mál-
vísindamenn telja orðið lumper
slanguryrði, en þó notaði jafnvel
sjálfur Dai-win það. Menn þessir
eru handfljótir og leiknir í vinnu
sinni. Þeir munu sennilega einna
hæzt launaðir allra enskra verka-
manna. Mér var tjáð, að viku-
kaup þeirra næmi um 20 ster-
lingspundum, og jafnvel meiru
ef þeir ynnu aukavinnu hjá öðr-
um en sínum húsbónda, en oft
er hörgull á mönnum þegar mik-
ið berst að af fiski. Þá hafa þeir
ein fríðindi, sem aðrir starfsmenn
hafa ekki. Þeir hafa bréf upp á
það, að þeir megi taka fisk með
sér í soðið þegar þeir fara heim
úr vinnunni. Hafi þeir ekki bréf-
ið meðferðis þegar þeir fara
heim, geta þeir átt á hættu að
lenda í svartholinu fyrir hnupl.
— Skemmtilegast er þó að sjá
flakara við vinnu sína, en það eru
eingöngu karlar. Það eru skjót
handbrögð og góð, ef um vana
menn er að ræða. Fiskur er mest-
megnis flakaður á borðum, en
einstaka fiskur er hengdur upp
á krók, til dæmis steinbítur og
hlýri. Þeir eru líka roðflettir.
Flakararnir skilja ekki mikið
hold eftir við dálkinn. Ég átti
tal við flakara, sem stóð einn við
borð og flakaði ýsu. Eg spurði
liann hve lengi hann hefði unnið
að flökun. I 30 ár, frá 15 ára
aldri. Hann sagði mér, að hann
hefði aldrei unnið annað starf í
þessi 30 ár ,en að flaka ýsu, ekki
einu sinn þorsk eða lýsing. Ég
spurði hann hvaðan fiskur sá
væri, sem hann var að flaka. Frá
Færeyj abanka, svaraði hann. Þá
spurði ég hvort hann gæti yfir-
leitt vitað hvaðan fiskur væri,
sem honum væri fenginn til flök-
unar. Hann brosti og kvað já
við. Ég hygg að flestum íslend-
ingum myndi þykja það allein-
hæft ævistarf, að standa við borð
og flaka ýsu, frá æskuárum til
ellidaga. — Fyrir réttum áratugi
hljóðritaði ég þátt um Grimsby,
með aðstoð tæknimanna frá
brezka útvarpinu og hirði ég því
ekki að lýsa nákvæmlega löndun
fisks þar. Þegar lokið er aðgerð,
er fiskurinn fluttur í aluminíum-
kössum í frystihús fiskkaup-
manna, sem hafa keypt hann á
uppboðinu, en hvert útgerðarfé-
lag hefir einn eða oftast fleiri en
einn uppboðshaldara. 1 frysti-
húsunum er fiskurinn settur í
nýja trékassa, ísaður og honum
komið fyrir í klefum járnbraut-
anna, sem síðan þeysast af stað
út og suður til þeirra, sem hafa
gert samning um fiskkaup af
fiskkaupmönnum. Fiskurinn frá
Grimsby er yfirleitt betri verzl-
unarvara en frá Hull, enda flutn-
ingaleiðin yfirleitt styttri, en svo
er hitt, að mikill fjöldi danskra,
sænskra og enskra dragnótabáta
er gerður út frá Grimsby, en nú
sárafáir frá Hull. Mér var sagt,
að aflamagnið í Hull myndi vera
meira um þessar mundir, en í
Grimsby, en aflaverðmætið meira
í Grimsby vegna gæða. — Fislt-
kaupmenn eru fjölmenn stétt
heildsala í Grimsby. Sumir eru
forríkir, eða hafa að baki sér
239