Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1960, Blaðsíða 16

Hjálmar R. BárSarson.
Hjálmar R. RárSarson skipaskoS-
unarstjóri hefur nijlecja lokifi viS
teikningar af fiskiskipi af nfjrri
gerfi, framlnjggSu skuttogskipi, og
útgerSarfijrirtœkifi Haclaldur BöS-
varsson S: Co á Akranesi hefur sótt
nm leufli til aS fá þaS smíSaS.
SkipaskoSunarstjóri hefur uridan-
farin 3 ár unniS aS ijmsum hugmynd-
um aS frambuggSu fiskiskipi, scm
henfaS gæti íslenzkum aSstæSnm til
sem flestra veiSa. Sýndi hann blaSa-
mönnum teikningar af nýju fiski-
skipi fgrir stultu síSan og sagSi þá
m. a.:
Síðastliðin þrjú ár hefi épr
unnið að ýmsum hugmyndum af
frambvggðu fiskiskipi, sem hent-
að gæti íslenzkum aðstæðum til
sem flestra veiða. Hingað til
hefir verið talið illgerlegt að
leysa vandann að nota fram-
byggða fiskibáta til línuveiða.
Síldveiðar hafa hins vegar á
ms. Fanney reynst jafnauðveldar
að minnsta kosti eins og á venju-
legri gerð fiskiskipa hér.
Þegar ég fór á ráðstefnu FAO
í Róm um smíði fiskiskipa í
fyrravor hafði ég nýlokið að
teikna um 150 brúttórúmlestir
Frambýggðan bát. átti ég þar tal
rið menn frá nokkrum þeirra
þjóða, sem þessa gerð skipa hafa
88
notað og sannfærðist enn betur
um nothæfni þeirra einnig við
íslenzkar aðstæður, en með ýms-
um breytingum vegna línuveið-
anna. Hér heima ræddi ég þessi
mál einkanlega við Ingvar skip-
stjóra Pálmason, sem þessum
frambyggðu bátum mun einna
kunnugastur hér, vegna athug-
unar í Ameríku og vegna skip-
stjórnar á ms. Fanney.
Magnús Gamalíelsson útgerð-
armaður á Ólafsfirði hafði mik-
inn hug á þessari gerð skips, og
var fyrst rætt um ca. 120 tonna
bát af þessari gerð. Þegar allt
var komið með, sem farið var
fram á var hinsvegar augljóst, að
báturinn mætti ek'ki vera minni
en 150 brúttórúmlestir, og lauk
ég við fyrirkomulagsteikningu af
þessum frambyggða bát í ágúst
1957. Ekki varð þó úr því, að
Magnús Gamalíelsson færi í að
láta smíða þessa gerð skips og
lá málið niðri þar til ég ræddi
þessa gerð skipa við Sturlaug
Böðvarsson útgerðarmann á
Akranesi. Kom þá í ljós, að hann
hafði lengi haft mikinn áhuga á
þessari gerð skipa.
Sumarið 1956 gerði Haraldur
Böðvarsson & Co. síldveiðitil-
raun fyrir Norðurlandi sem kost-
uð var að hálfu af Landsbankan-
um á móti fyrirtækinu.
Va'r við tilraunina notuð
hringnót, sem kastað var frá
bátnum sjálfum, en það var ms.
Böðvar, búinn kraftblökk. Tókst
tilraunin að öllu leyti mjög vel,
að öðru leyti en því, að báturinn
var ekki þannig byggður, að
hann hentaði til þessara veiða.
Samtímis var gerð tilraun að
dæla síld úr nótinni, einnig yfir
í annan bát og var samtals dælt
um 4000 tunnum, og gafst það
einnig mjög vel. Þó var dælan
illa staðsett og báturinn of lítill
fyrir þennan útbúnað. Eftir
þetta fékk Sturlaugur Böðvars-
son mikinn hug á að eignast
skip, er hentaði til þessara veiða,
og leitaði tilboða í Ameríku, í þá
gerð skipa, er þar gerist. Þó var
ekki hægt að fá þar skip er
hentuðu við íslenzkar aðstæður,
og auk þess voru þau þar mjög
dýr.
Þetta mál lá svo niðri um
hríð, þar til við Sturlaugur fór-
um að ræða saman um málið.
Var þá ákveðið að teikna stærfa
skip.
Fyrir nokkru hefi ég lokið við
fyrirkomulagsteiknngu af þessu
skipi, sem mun verða um 220—
240 brúttórúmlestir að stærð, og
er það ætlað til línuveiða, lúðu-
veiða, síldveiða með kraftblökk,
reknetaveiða og togveiða. Vegna
stækkunar skinsins var t.alið vótt
að byggja það sem lítinn hekk-
togara eða hekktogskip auk
hinna veiðiaðferðanna, og hefir
verið reynt að sameina þessi
sjónarmið til mismunandi veiði-
aðferða á ýmsan veg.
Eru í skipi þessu svo margar
nýjungar, að langt mál væri allt
upp að telja. Þó má sérstaklega
geta um, að gert er ráð fyrir
innbyggðri dælu til að dæla fiski
úr nót.
Möstur eru tvö en hlið við hlið
miðskipa. Skipið er búið 4 börm-
um, tvær snúa aftur en tvær til
hliðar. Ein bóma er til að setja
út björgunarbát BB-megin, önn-
ur er pokabóma við togveiðar,
og til að halda uppi dæluslöngu,
þegar dælt er úr nótinni. Stýris-
húsið er allnýstárlegt. Útsýni er
allan hringinn úr stýrishúsglugg-
unum, sem hallast niður, og gefa
því góða útsýn yfir vinnupláss á
þilfari. SB-megin í stýrishúsi er
stóll fyrir skipstjóra og stjórn-
tæki öll þar hjá, þannig að frá
þessum stað má sjá beint niður
á línuspilið til hliðar um leið og
horft er fram vegna stjórnar
skipsins.
Frambyggt fiskiskip
VÍKINGUE
Togveiðibúnaðurinn er líkt og
á stóru hekktogurunum, nema að
hér er aðeins eitt þilfar.
Stór bogamyndaður gálgi er
aftast á hekkinu, og innan í hon-
um eru gálgrúllur báðu megin,
en auk þess lyftirúlla efst í bog-
anum fyrirmiðju. Togvinda er
miðskipa fremst á vinnuþilfar-
inu. Togveiðibúnaðinn hefi ég
i'ætt við Sæmund Auðunsson
skipstjóra.
Gert er ráð fyrir að skifta
r-iegi togpoka og taka fram með
SB-síðu, ef þörf gerist. Er pok-
inn þá tekinn inn með poka-
bómu á SB-mastri, líkt og venju-
iega á hliðartogurum.
Lest er tiltölulega mjög stór í
skipi þessu, enda allar manna-
ibúðir ofan aðalþilfars.
Vistarverurnar eru fyrir 15
manna áhöfn, og eru 3. eins-
mannsherbergi og 3 fjögra-
mannaherbergi. Skipstjóri og
stýrimaður eru í brúarhúsi ásamt
korta- og loftskeytaklefa, en
stjórnpallur er rúmlega hálfri
hæð ofar vegna útsýnis.
Aðalvélar eru tvær, hvor 390
hestöfl, og eru tvær skrúfur,
stýri tvö og stýrisvélar einnig
tvær. Kostur við þennan búnað
er sá, að hægt er að andæfa með
einni vél, snúningshringur getur
verið mjög lítill, þannig að raun-
ar er hægt að snúa við „á punkt-
inum“.
Þar sem öxulgöng liggja gegn
um lest, er það einnig kostur að
losna við öxul miðskipa, þegar
losa þarf t. d. síld úr lest með
losunartækjum. Hjálparvélar eru
tvær. Vélakerfið er þannig, að
nota má hvora hjálparvél sem er
eða hvora aðalvél sem er til að
knýja með hydraulic-dælur fyrir
vindur eða rafala til ljósa og
hitunar. Bakborðsmegin í yfir-
byggingu er innbyggt beitingar-
skýli. Skipið er að sjálfsögðu
hugsað búið öllum fullkomnustu
siglingatækjum, er nú tíðkast.
Hér er um svo margháttaða
nýjung að ræða, að sjálfsagt
verður að telja, að fyrst verði
smíðað aðeins eitt eða tvö skip
til reynslu áður en lengra er
haldið. Þó á ekki að geta talizt
veruleg áhætta að mínum dómi
Sturlaugur BöSvarsson.
í að fara inn á þessa gerð skipa,
því þau hafa marga augljósa
kosti fram yfir eldri gerð fiski-
skipa okkar, og ber þá fyrst að
nefna skjólbetra og samfellt
vinnupláss á þilfari og verulega
betri aðstöðu við veiðar með
kraftblökkinni, svo nokkuð sé
nefnt.
*
íslenzkur skuttogari