Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1960, Blaðsíða 31

því ekki ýkjamikill liður í þess-
ari háu upphæð. 1 ljós kom þó
brátt, að vélin reyndist ekki
nægilega traust.
Dæla Lillehei, sem dælir blóð-
inu með taktslögum líkum hjart-
ans vinnur að vísu ágætlega. En
þegar læknar við skurðaðgerðir
taka hjartað úr tengslum trufl-
ast starfsemi lungans, af því að
blóðinu í líkamanum er dælt úr
hægra hólfi hjartans um lungun,
þar sem blóðið hreinsast af kol-
sýru, tekur í sig súrefni og fer
síðan inn í vinstra helming
hjartans. Sá hluti vélar Lillehei.
sem vinna átti verk lungans,
þ. e. bæta súrefni í blóðið, vann
ekki sem þurfti.
Fræðilega séð virðist einfalt
að útbúa tæki, sem getur unnið
4 fyrir lungað. Fyrsta hjarta-
hmgnadælan var fundin upp ár-
ið 1885 af Þjóðverjunum Frey
og Grubey. Galli flestra hjarta-
og lungnadælna er fólginn í því,
að dælurnar eru miklu lengur að
næra blóðið súrefni. heldur en
lungun. Lunga manns, er allsett
lungnablöðrum, sem mynda um
90 fermetra flöt, getur á mjög
skömmum tíma nært blóðið súr-
efni. Lillehei og Wall reyndu í
vél sinni að hafa sem allra stærst
yfirborð, þar seem blóðið getur
komizt í snertingu við súrefnið.
Þeir láta blóðið streyma inn í
strokk á strokknum er komið
fyrir 72 ýringastútum. Gegnum
stútana streymir súrefni inn í
blóðið, en við það freyðir blóðið.
Á þennan hátt tekst þeim að
næra blóðið súrefni á jafnlöng-
um tíma og lungað. Gallinn er
bara sá, að blóðið freyðir, en
við það myndast loftbólur, er
drepið geta sjúklinginn.
Lillehei og Wall urðu því að
smíða tæki, sem eyðir froðunni.
Þar leiða þeir blóðið inn á
snældu, sem Snýst hægt, en á
snekkjunni er áburður úr silikon-
efni, sem eyðir froðunni. Þessi
útbúnaður losar blóðið við allar
loftbólur, en hefur þann galla,
að blóðið rennur hægt vegna
snekk j uútbúnaðar ins.
Nú er búið að endurbæta
Vf KTNGU-R
f
Skúli þ. Sívertsen vélstjóri
Föstudaginn 12. febrúar s.l. and-
aðist hér í bænum Skúli S. Þ. Sivert-
sen vélstjóri. Átti hann við allmikla
vanheilsu að stríða síðustu ár æf-
innar.
Skúli var kominn af merkum
breiðfirzkum ættum, fæddur 1. sept-
ember 1892, sonur Þorvaldar bónda
í Akurey og síðar í Hrappsey á
Breiðafirði, en þar var Skúli fædd-
ur. Þorvaldur var Skúlason, bónda
og umboðsmanns í Hrappsey, Þor-
valdssonar, bónda að Núpi í Hauka-
dal, Sigurðssonar yngri að Núpi.
Hann var hreppstjóri um 30 ár og
gildur bóndi á Núpi, síðar að Melum
og síðast í Fjarðarhorni í Hrúta-
firði, Sigurðssonar, bónda á Núpi,
Brandssonar.
Kona Þorvaldar og móðir Skúla
var Helena Ebenezerdóttir bústjóra
á Skarði á Skarðsströnd, Kristjáns-
sonar kammerráðs á Skarði Skúla-
sonar sýslum. í Dalasýslu, Magn-
ússonar, Ketilssonar.
Skúli ólst upp í Hrappsey til 10
ára aldurs, var um skeið í Stykkis-
hólmi og víðar við Breiðafjörð.
Stundaði nám í Flensborgarskóla
veturinn 1912—13. Réðist til vél-
smíðanáms hjá Hansen vélameistara
á Hverfisgötu í Rvik, og lauk því
1915. Fór þá í Vélskólann og út-
skrifaðist þaðan 1918. Stundaði síð-
an vélstjóm á botnvörpuskipum um
allmörg ár, en var lengi, eða um 13
ár, yfirvélstjóri á Faxaflóabátnum
Suðurlandi og Laxfoss. Var enn um
hjarta og lungnavél þeirra
Lilleheis og Walls svo mjög, að
hún er núna mjög útbreidd í
sjúkrahúsum Ameríku.
Diisseldorfarlæknar nota hins
vegar hjarta- og lungnadælu af
gerðinni ,,Gibbon-Mago“. Þeir
álíta hana afkastameiri og ör-
uggari, þótt 3 dagar fari hverju
sinni til hreinsunar é dælunni
eftir hverja skurðaðgerð.
í „Gibbon-Mago“ vélinni get-
urblóðið ekki freytt. Blóðið renn-
ur yfir lóðréttar plötur, sem
standa þétt við hverja aðra, líkt
og í rafgeymum, og tekur þá um
leið í sig súrefni. Blóðið safn-
skeið vélstjóri á botnvörpuskipum
og seinnaá flutningaskipum í ut-
anlandsferðum. Lenti þá i ýmsum
svaðilförum og erfiðleikum og stóð
sig vel. Vann hin síðari ár æfinnar
að vélsmíði, lengst af í Hamri h.f.
Skúli var kvæntur breiðfirzkri
konu, Maríu Láru Jensdóttur, skip-
stjóra í Stykkishólmi. Lifir hún
mann sinn. Þeim varð ekki barna
auðið.
Skúli Sivertsen var mætis maður,
vel gefinn, vel látinn og vinsæll.
Hann gerðist snemma virkur félagi
í samtökum vélstjóranna og átti
sæti í stjórn Vélstjórafélags Islands
um skeið.
Blessuð sé minning hans.
Hallgr. Jónsson.
ast síðan saman undir plötunum,
og þaðan er því dælt inn í lík-
amann með dælustögum svipuð-
um hjartans.
Sem dæmi um öryggi þessara
véla getur amerískur skurð-
læknir, dr. John Kirklin, þess, að
hann hafi framkvæmt 400
hjartauppskurði með aðstoð
hjarta-lungnavéla, og á tímabil-
inu febr. 1957 til jafnlengdar
1958 hefur enginn hjartasjúk-
lingur dáið vegna tæknigalla
hjartadælanna.
(Heimildarrit: Der Spiegel og
Science Fear.)
Öm Steinsson.
103