Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1972, Side 40

rýrnandi. Þróun lúðuveióanna er mjög lík þróun
kolaveiðanna að öðru leyti en því, að heildarafla
lúðu hrakar miklu örar og dagveiðin breytist mjög
lítið eftir stríðið. Meðalveiðin á 100 togtímum 11
vættir 1922—29, en aðeins 8,6 vættir 1930—37.
Sýnist það vera greinilegt, að stofninn hefur
dregizt mjög saman.
Við höfum nú lokið því að athuga ýsu, skarkola
og lúðuveiðarnar við ísland, og höfum komizt að
þeirri niðurstöðu, að stofnar þessara þriggja teg-
unda hafi látið mjög á sjá, vegna hinna áköfu
veiða“. Þetta eru helztu kaflarnir, sem okkur varð-
ar úr nefndum fyrirlestri, en það eru líka rök og
tölur sem tala. í síðasta fyrirlestrinum segir svo:
„Ég hef reynt að sýna fram á það í þessum fyrir-
lestrum, að ránfiski á sér stað í mörgum greinum
togaraveiðanna í NV-Evrópu. Hér er tvennt öðru-
vísi en skyldi. í fyrsta lagi er of mikil veiðisókn,
sem veldur því, að aflinn er fyrir neðan það há-
mark, sem hann gæti staðið á. f öðru lagi er fisk-
urinn veiddur of ungur, en með því er sóað til
ónýtis mergð af undirmálsfiski, sem ætti að njóta
lífs og vaxtar í sjónum. Róttækar reglur um
möskvastærð geta ráðið bót á síðar talda bölinu,
en við hinu fyrr talda er aðeins ein róttæk bót, sem
sé minnkun fiskveiöa“.
Fyrir okkur fslendinga er minnkun fiskveiðanna
í þessu þrennu fólgin:
1. Aö frióa hin íslenzku mið fyrir ágangi Breta
og annarra útlendinga,
2. að friða þau fyrir innlendum togurum og
dragnófabátum og
3. búa svo sjálfir að sínu.
Viðauki.
Nú, eftir að ég hef lokið ritgerð minni, „Rýmkun
landhelginnar lífsskilyrði fyrir íslenzku þjóðina",
berst mér ýtarlegt erindi frá herra Bjarna Eiríks-
syni, kaupmanni í Bolungarvík, þar sem hann
gerir mjög merkilega grein fyrir bæði út- og inn-
miðum við ísafjarðardjúp. Er ég honum þakklátur
fyrir að hafa samið það.
Þegar hann hefur lokið lýsingu miðanna, gefur
hann stutta en gagnorða lýsingu á fiskiveiðunum
við Djúpið og hvernig litið er á gagnsemi hinnar
nýju friðunarlínu fyrir Vestfirði, og tel ég rétt að
birta hana sem viðauka við framannefnda ritgerð,
sökum þeirrar miklu þýðingu, sem fiskiveiðamar
hafa fyrir afkomu manna við ísafjarðardjúp og
fyrir Vestfirði yfirleitt. Hún er í aðalatriðum
þannig:
„Árabátar og síðar litlir vélbátar réru að jafn-
aði ekki utar en á Kögur og mið þar inn af og
í Djúpið, einkum á vorin, nema þá sérstaklega góðar
gæftir væru. En er vélbátar stækkuðu í 5—8 lestir,
var mjög oft sótt lengra út eftir fiskstöðu.
Nú síðustu árin, er bátar stækkuðu ennþá meir,
20—70 lestir, er oftast sótt 20—40 sjómílur út
frá Deild. Helzt von á að fá afla svo langt undan
landi og vestur allt til Látrabjargs og norður með
Ströndum allt austur fyrir Horn.
Landhelgislínan (þriggja sjómílna) er hér út
af Deildinni um Kvíarmið, en nýja friðunarlínan
um Kögurinn, en er utar eftir því sem norðar
dregur og innar eftir því sem sunnar dregur.
Lúðuveiði sem sérveiði hefur ekki verið stunduð
héðan þau 35 ár, sem ég hef dvalið hér um slóðir,
aðeins stöku sinnum verið lögð fá sprökusnæri og
þá einkum um öskubakinn og Kambana, en lúða
veiðist hér á öllum miðum síðari hluta vetrar og
mest vor og sumar á fiskilóðir, en yfirleitt fremur
smá af eðlilegum ástæðum. Venjulegar lóðir halda
illa stórlúðu að jafnaði. Lúða hefur oft veiðst vel,
þegar friður er á miðum fyrir botnvörpuveiðum,
svo sem var í fyrri heimsstyrjöldinni og hinni
síðari og fyrstu árin eftir þær.
Ég ætla svo að lokum að minnast lítillega á fisk-
göngur hér fyrr og nú, og mitt álit á hinni nýju
friðun og áhrifum hennar á fiskiveiðar hér um
slóðir.
Fiskgegnd virðist mikil út af Vestfjörðum, sbr.
góður afli togara á Halamiðum og víðar á djúpmið-
um fyrr og síðar.
Afli var hér líka góður á stríðsárunum og fyrstu
árin þar á eftir, en hefur síðan farið minnkandi
meðárihverju. Fiskinum er eytt á djúpmiðum jafn-
óðum og hann gengur upp á landgrunnið. Síðast-
liðinn vetur voru oftast stórhríðar og stormar frá
því um miðjan desember og fram eftir janúarmán-
uði, svo að togveiðiflotinn gat ekki nema öðru
hvoru verið við veiðar og mjög sjaldan á dýpstu
miðum. Þá brá svo við, að fiskur gekk hér inn í
Djúp, og var góður reytingur í janúarmánuði inni
í Djúpinu. Á þeim tíma hefði vart verið farnar
nema 3—4 sjóferðir sökum ótíðar, ef þurft hefði
að sækja út á haf. Síðar tók fyrir þennan afla,
þar sem engin ný fiskganga kom eftir það, og var
það steinbítsaflinn sem bjargaði vertíðinni úr því.
Ég held, að útfærsla landhelginnar fyrir Vest-
fjörðum komi að minna gagni hér en víðast ann-
arsstaðar. Hér eru engir stórir flóar og landgrunn-
ið svo víðáttumikið og löng leið fyrir fiskigöngur
jnn fyrir línuna, svo að togveiðiflotinn eyðir þeim
og tvístrar, áður en þær komast svo langt. Við frið-
un annarra fiskislóða einkum fyrir Suður- og
Vesturlandinu, þar sem togarar og togbátar hafa
áður stundað veiðar, sækja þeir stórum meira á
Vestfjarðamiðin. Við Vestfirðingar væntum því
ekki mikils árangurs fyrir okkur af stækkun land-
helginnar, nema síður sé, eftir útliti að dæma. Aft-
ur á móti býst ég við, að útilokun dragnótaveiði
muni hafa veruleg áhrif á veiðar til hins betra
á fjörðum inni og á grunnmiðum".
Þetta og það sem áður var í ritgerð minni sagt
um Vestfirði, gefur ástæðu til þess að fiskgöngum
þar sé sérstakur gaumur gefinn.
304
VlKINGUR