Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1997, Síða 28

Tilfærslur á kvóta hafa verið miklar. Sum byggðarlög hafa notið góðs af á meðan
önnur standa frammi fyrir alvarlegum vanda. Fólkinu sem býr á þeim stöðum sem
verst hafa orðið úti virðast flestar bjargir bannaðar. Það stundar enginn sjó og það
er enginn fiskur verkaður nema aflaheimildir séu til staðar. Það eru mörg dæmi
þess að ákvarðanir fárra hafi kippt fótunum undan fjöldanum. Hér á eftir er greint
frá tilfærslum á kvóta til og frá kjördæmunum og einstaka útgerðarstöðum. Hér á
eftir er borin saman sá kvóti sem væri á hverjum stað ef aðeins breytingar á úthlut-
uðum kvóta hefðu komið til, en ekkiþær miklu breytingar sem fylgja frjálsu framsali.
Halda eftir broti
af kvótanum
Mest áberandi er hversu lítill kvóti er eftir
í sumum áður blómlegum útgerðarstöðum,
svo sem á Bíldudal og Stöðvarfirði. Það eru
eftir 95 tonn á Stövðarfirði og aðeins 39 tonn
á Breiðdalsvík.
Grenivík hefur bætt hlutfallslega mestum
við sig. Þar eru 18,5 þorskíglildstonn á hvern
íbúa á meðan það eru aðeins 118 kíló á hvern
í íbúa á Breiðdalsvík. Á Stöðvarfirði eru 339
kíló á hvern íbúa á meðan það eru 8,9 tonn á
hvern íbúa í nágrannasveitarfélaginu
Djúpavogi.
íbúar, og þá sérstaklega forráðamenn þeir-
ra byggðarlaga sem verst hafa orðið úti vegna
kvótatilfærslna, eru ekki viljugir til að ræða
um hvaða afleiðingar þetta hefur haft fyrir
byggðarlögin. Þess vegna var valin sú leið að
geta ekki nafna þeirra. „Ef ég tala undir nafni
þá er ég hugsanlega að telja kjarkinn úr
fólki," sagði einn þeirra sem rætt var við og
segja má að þetta svar sé dæmigert.
„Byggðarlögin lifa þetta ekki af. Þau eru að
verslast upp. Fólk er birturt. Skipum og
bátum hefur stórfækkað og það er ekki bara
eitt pláss sem iýður fýrir heldur heilu lands-
hlutarnir. Hvaða lífsbjörg eigum við að hafa í
framtíðinni. Því fer fjarri að við treystum
lengur á að alþingismenn hafi dug í sér til að
snúa þessu við. Nei kvótakerfið er komið til
að vera, því miður," sagði einn þeirra sem
rætt var við.
„Það er búið að fela fáum mönnum
framtíð fjöldans. Lífsstarf okkar fólksins er að
verða að engu. Til að byrja með geta þeir ekki
selt sem það vilja og ef einhver er svo hep-
pinn að fá tilboð í húseign þá selst hún fyrir
brot af því sem hún kostaði fyrir fáum árum.
Okkur eru allar bjargir bannaðar. " sagði
annar viðmælandi.
Á sumu þeirra staða sem verst hafa orðið
úti hafa smábátar landað talsverðum afla.
Þeir sem laðið ræddi við lögðu áherslu á að
ekki sé hægt að treysta á að svo verði áfram.
Hluti flotans er þar sem mestur afli er hverju
sinni og að auki er útlit fyrir mun minni sókn
smábáta en verið hefur.
Sveitarstjórnarmaður sem Sjómannablað-
ið Víkingur ræddi við sagði að rekstur minni
sveitarfélaga, þar sem sjávarútvegur er
undirstaðan, sé nánast að verða vonlaus. Með
minnkandi atvinnu, minni umferð um höfn-
ina og öllum samdrætti hafi tekjur sveitar-
félaganna dregist mikið saman. Á sama tíma
er verið að færa aukna skyldur á sveitarfélö-
gin, svo sem grunnskólana. Sveitarstjórnar-
maðurinn taldi það hafa verið alltof stóran
bita fyrir illa stödd sveitarfélög sem að auki
sjá ekki fram á með hvaða hætti þau geti
staðið undir fyrri skyldum sínum, hvað þá
eftir að útgjöldin eigi eftir að aukast meira en
nú er.
„Við getum þetta ekki, þetta er einfaldlega
búið. Börnin okkar vilja ekki eiga heima á
þessum stöðum. Hér býður þeirra ekkert
annað en vinna í fiski, sem er ekkert orðin.
Það þekkist varla lengur að fólk vinni meira
en dagvinnu og því hafa tekjurnar
snarlækkað. Það eru mörg dæmi þess að fólk
vilji flytja burt, fara til afkomenda sinna sem
flestir eru í Reykjavík eða nágrenni. Það er
hins vegar ekki hægt að selja húseignir. Á
Austfjörðum eru tugir íbúða og húsa til sölu.
Eg sá auglýsingu frá fasteignasölu og taldi á
annan tug íbúða til sölu, bara á Seyðisfirði.
Þeir fáu sem hafa getað selt hafa fengið smá-
narpeninga fyrir eignirnar sínar. Þetta er
hrikalegt ástand og því miður er engin
framtíð. Á sama tíma eru fagurgalar um að
færa valdið heim í hérað. Hver á að stýra
þessu valdi. Fólkið er að fara. Það þarf ekki að
hugsa nema fimm til tíu ár til baka. Þá var
allt í blóma, fjöldi báta og mikil atvinna. En
hvað er nú? Það er einstaka staður orðinn
háður stórfyrirtækjum í öðrum landshlutum.
Stjórnendur þeirra fyrirtækja geta skipt um
skoðun og flutt allt sitt eitthvað annað. Það
er ekkert á þetta treystandi. Uppgjöfin í fólki
er mikil."
„Ég veit ekkert hvað ég geri. Ég þori varla
að segja það, en ég vil burt. Ég er fæddur hér
og uppalinn og hef allt til þessa verið að segja
fólki að bíða með að flytja. Haldið ræður um
að við getum breytt ástandinu ef við stönd-
um saman. Nú er ég að gefast upp. Ég þori
ekki að segja það, en ég tel allt benda til þess
að ég flytji, fari frá mínum æskustöðvum.
Það er ekki vegna náttúruhamfara, ekki
vegna þess að fiskur sé ekki nægur. Nei, það
er vegna þess að yfir okkur hefur dunið ham-
farir að mannavöldum.
Sigurjón M. Egilsson, ritstjóri Sjómanna-
blaSsins Víkings leiðir hugann aðþví sem
vakti mesta athygli hans við vinnslu þeirra
líttekta sem eru í þessu tölublaði.
28
Sjómannablaðið Víkingur