Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.2003, Blaðsíða 28

Vilmundur Kristjánsson
Færeyska húfan
Faðir minn sagði
mér eitt sinn sögu sem
mér fannst svolítið
merkileg. Fiún var um
færeyska húfu sem
föðurafi minn átti en
ég er alnafni hans.
Aldrei kynntist ég
honum í raun því afi
fékk hjartaslag og dó
er ég var þriggja ára.
Flann hét Vilmundur
Bernharð Kristjánsson,
og var fæddur 6. mars
1901 á Einarsstöðum í Glæsibæjarhreppi
í Eyjafirði.
En kannski er réttara að segja fyrst frá
aðdragandanunt að frásögn pabba.
Amma dó eftir nokkuð langa sjúkrahúss-
legu og eftir jarðarför hennar voru hann
og systkini hans að skipta búinu milli
sín. Ýmsu smálegu átti að henda en hann
hirti margt smátt og meðan annars þessa
húfu því hann mundi aðdraganda þess
að afi eignaðist hana. Hún lá svo lengi
með ýmsu öðru smádóti niðri í skúffu
hjá honum.
Er ég flutti að hciman og keypti mína
fyrstu íbúð, gaf pabbi mér húfuna góðu.
Ég hengdi hana upp á vegg og gerði ekk-
ert meira í þessu húfumáli. Svo var það í
fertugsafmælinu mínu að okkur pabba
varð reikað inn í herbergið þar sem húf-
an hékk. Loksins eftir 9 ára gleymsku
mundi ég eftir að spyrja pabba að því
hvaða saga væri bak við húfuna. Og þetta
var það sem hann sagði mér.
Vilmundur afi hafði sem ungur maður,
sennilega á árunum
1936-7, verið tvær
vertíðir á lítilli þríma-
straðri skútu frá Fær-
eyjum sem hét
Svínoy. Hann flutti til
Vestmannaeyja 1925,
tók þar minna
motor/vélstjórapróf
1926 og mun hafa
tekið smáskipapróf
einnig. Meðan hann
var í Vestmannaeyj-
um keypti hann
fjórðungs hlut í bát
sem hét Friðþjófur. Á
þessum árum starfaði
hann m.a. sem vél-
stjóri og stýrimaður á
ýmsum Vestmanna-
eyjabátum en fór svo
að kenna Færeyingum þorskaneta-
veiði. Með honum var Sigurður
nokkur frá Skuld í Vestmannaeyj-
um en hann var eitthvað styttra þar
úti. Aflabrögð Færeyinga á þeim
tíma voru víst ansi frumstæð,
veiddu þeir þá rnest á færi og
kunnu lítið með net að fara.
Fiskaði Svínoy eitthvað hér við
land en sigldi svo til Færeyja með
aflann og hélt síðan áfram veiðun-
um þar. Ekki veit ég hvaðan hún
var gerð út en hvað um það, þar
var þó afi.
Böggull í pósti
í þessi tvö ár var afi þarna til sjós og
kynntist nokkrum Færeyingum ansi vel.
Sérstaklega var það þó einn þeirra sem
hann kynntist sérlega vel og varð þeim
vel til vina. Ég get vel ímyndað mér að
þeir hafi farið saman út að skemmta sér
og kíkt í glas, farið á hljómleika, lesið
sömu bækurnar og jafnvel kíkt í bíó ef
slíkt fyrirbæri var þá til í Færeyjum á
þeim tíma.
Afi orðaði það eitt sinn við Færeying-
inn að honum fyndist húfurnar þeirra
skemmtilegar og honum langaði að eign-
ast eina. Færeyingurinn lofaði að verða
honum út um eina við tækifæri. Far sem
þeir voru orðnir þetta góðir vinir þá
héldu þeir sambandi skrifleiðis er afi
kom aftur hingað heim.
Afi hafði fyrir fjórum börnum að sjá og
lífið á þeim tíma var hreint ekki auðvelt.
Hann var á ýmsum Vestmanneyjabátum
og því löngum að heiman. Sennilega hef-
ur þetta verið svipað hjá Færeyingnum.
Með tímanum slitnaði því sambandið.
Eitt sinn löngu síðar þegar afi er í
landi fær hann senda tilkynningu um að
hann eigi böggul niðri á pósthúsi. Hann
tölti að sjálfsögðu af stað og sótti böggul-
inn. Og mikil var undrun hans er hann
opnaði hann. í>ar lá þessi húfa og bréf
með. í bréfinu skrifaði systir þessa forna
vinar hans að er vinurinn lá á dánarbeði
sínu einhverjum mánuðum fyrr hafði
hann beðið hana að hafa uppi á afa mín-
um og senda honum húfuna. Hann sagð-
ist hafa lofað honurn húfunni. Nú vildi
hann efna loforðið og launa honum vin-
skapinn þó slitnað hafi upp úr með tím-
anurn. Svo hún hafði uppi á afa og sendi
honum húfuna. Hún sagði honutn upp
og ofan um lífshlaup vinarins, hann
hafði veikst alvarlega og legið lengi veik-
ur og nú vildi hann ljúka sínum málum.
Árið 1941 eða 1942 fluttist afi norður í
Fljót, gerðist bóndi og bjó fyrst að
Brekku hjá bróðir sínum en svo á Illuga-
stöðum. lllugastaðir eru stutt frá gatna-
mótunum þar sem vegurinn að sunnan
greinist í tvennt, annarsvegar til Siglu-
fjarðar en hinsvegar yfir lágheiði til Ó-
lafsfjarðar. Árið 1953 ílyst hann svo suð-
ur til Hafnarfjarðar með fjölskylduna,
gerist verkamaður og bjó þar til æviloka.
Við sérstök tækifæri fengu börnin stund-
um (pabbi þar á meðal) að setja húfuna
upp. Afi Vilmundur lést svo 6. júní 1964.
Afa þótti svo vænt um hana að hún
fylgdi honum alla þessa flutningana og
til dauðadags, vafin í smjörpappír til að
verja hana hnjaski. Pannig geymdi
amma hana líka þar til
árið 1988 að hún dó
einnig.
Húfan hangir nú á
veggnum hjá mér, orðin
rúmlega 60 ára gömul. Oft
verður mér litið á hana og
hugsa þá lil afa. Hún er
dýrmætasta minning mín
um hann, ásamt ljósmynd
sem ég á af honum. Já,
húfan hans afa er fundið
gull í huga mínum.
Heimildir:
Kristján Vilmundarson, munn-
leg heimild.
Guðni Vilmundarson, munnleg
heimild.
Ásta Vilmundardóttir, munnleg
heimild.
Vélstjóratal.
Húfan góðafrá Fæeyjum.
Afi, Vilmundur Bernharð
Kristjánsson, nýútskrifað-
ur vélstjóri.
28 - Sjómannablaðið Víkingur