Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.2003, Blaðsíða 37

í r i
tflk- Aw y / mh. ’ & ‘Æ' • é

* | * i - —- __—
' \ % f 5 s v . - . Bl'fffl ' «ir— •w’
Sumarið 1992. Fiskibátur frá Borgundarhólmi hreinsaður aj sinnepsgasi.
mismunandi eiturefni. Hann vildi áætlun
um hvernig koma mætti í veg fyrir tjón
vegna þessa og minnti á skyldur okkar
gagnvart komandi kynslóðum.
Vadim Paka, sem stýrir Haffræðistofn-
uninni í Kaliningrad, segir rannsóknir
sýna að jafnvel mikil hafdýpi séu ekki
öruggur geymslustaður eiturefna því
botnstraumar geti verið rnjög sterkir og
borið efnin með sér. Hann telur ekki að
stórslys sé yfirvofandi, en engu að síður
séu viðvarandi sterk eiturefni í lífkeðj-
unni hættuleg.
Aðrir, þar á meðal hernaðarsérfræðing-
ar, eru þeirrar skoðunar að best sé að láta
vopnin liggja áfram á sínum stað og tím-
inn og bakteríur muni sjá um að brjóta
þau niður. Það væri bæði mjög dýrt og
hættulegt að ætla að sækja þau á hafs-
botn þar sem þau gætu þá sprungið og
eiturefni borist út. Svend Auken, fyrrver-
andi umhverfisráðherra Dana segir ríkis-
stjórnina hafa komist að sörnu niður-
stöðu að afloknum ítarlegum rannsókn-
um.
Eitt af því sem lagt hefur verið til er að
múra hættulegustu efnavopnin á hafs-
botni inn í steinsteypu. Út fyrir slrönd-
um Noregs og Svíþjóðar liggja urn 40
skipsflök full af vopnum, þar á meðal
efnavopnum, en skipin sigldu á vegum
Pjóðverja í stríðinu en var sökkt af her-
skipum bandamanna. Vadim Paka telur
áríðandi að finna og afmarka stór losun-
arsvæði nálægt Borgundarhólmi og
Gotlandi. Par hafi sovéskir hermenn hent
tunnum og sprengjum fyrir borð hist og
her sem hafi síðan dreifst yfir stór svæði.
Alheimsvandi
Nú um stundir eru þau svæði þar sem
vopn liggja í reiðileysi aðeins undir ein-
Irverju eftirliti Helsinki nefndarinnar,
sem er alþjóðlegur hópur sem á að íylgj-
ast með ástandi Eystrarsalts. í áliti nefnd-
arinnar frá 1996 segir að efnavopn valdi
engum sjáanlegum skaða í umhverfi
Eystrarsalts og að ástandið hafi hvorki
versnað né batnað. Samtímis birti nefnd-
in leiðbeiningar til fiskimanna um búnað
sem þeir ættu að hafa um borð til að geta
veitt fyrstu hjálp verði einhver skipverji
fyrir eitrun.
-Pað eru draumórar að halda að hægt
sé að hreinsa til í öllum þessum haugum,
segir vísindamaðurinn Jean-Pierre Henri-
et, sem hefur uppgötvað losunarsvæði
vopna á miklu dýpi á hafinu fyrir utan
Belgíu. Hann segir að þetta sé alheims-
vandi og það sé ekki til nein auðveld leið
að eyða svo miklum vopnabirgðum. Slíkt
þurfi að gera á löngurn tíma. Bæði sjó-
menn og fólk á landi sé stöðugt að finna
vopn víðs vegar um Norður-Evrópu.
Byggt á grcin í New Yorh Times.
Sjómannablaðið Víkingur - 37