Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.2003, Blaðsíða 39

Þriðji og síðasti togarinn sem Örskov skipasmiðastöðin smiðar
ur enn á ný hvatt bresku ríkisstjórnina til að bjóða kaupskipum
herskipafylgd á þeirn hafsvæðum þar sem mest er urn sjórán í
heiminum. Kemur þetta í kjölfar á skýrslu International
Maritime Bureau þar sem fram kom að 18% aukning varð á sjó-
ránum fyrstu þrjá mánuði þessi árs samanborið við árið í fyrra.
Samkvæmt talsmanni NUMAST, hafa einstaka stjórnmálamenn
lýst yfir vilja til að senda herskip til verndar kaupskipum, en
ríkisstjórnin lítið gefið út á það. Samtökin vilja fá skýra afstöðu
til málsins því mönnum stendur tnikil ógnun af sjóránum.
Gjaldþrot
Sjö hundruð starfsmenn skipasmíðastöðvarinnar Örskov Staal-
skibsværft í Frederikshavn í Danmörku misstu vinnu sína fyrir
skömmu. Srníði á togaranum Newfoundland Marten og þriggja
systurskipa þess er orsök þess að skipasmíðastöðin fór á haus-
inn, en togarinn var nýlega afhentur eigendum sínum. Hvernig
skyldi nú standa á því að svo fór um þessa þekktu skipasmíða-
stöð? Málið á sér langan og meðal annars pólitískan aðdrag-
anda, sem meðal annars náði til smíði á svokölluðum Dalmore
frystiskipum sem setti skipasmíðastöðina í Árósurn, Aarhus
Flydedok, á hausinn. Þá hefur málið meðal annars komist á það
stig að forsætisráðherra Dana tók það upp við forsela Rússlands.
Þrátt lyrir allt hefur fjöldi danskra skipasmiða misst vinnu sína.
Vandinn byrjaði árið 2000 þegar tveir af fjórum togurum sem
smíðaðir voru fyrir dansk/grænlenska eignarsamsteypu höfðu
verið afhentir leigutaka en öll skipin áttu að fara í leigu til út-
gerðarfyrirtækis i Murmansk. Það sem verið var að gera var að
nota evrópu/grænlenskt fjármagn til endurnýjunar á öldruðum
rússneskum fiskiskipastól, en það sem setti strikið í reikninginn
var að veiðiheimildir til fyrirtækisins voru dregnar til baka. Sér-
stök eignarhaldsfyrirtæki stóðu á bak við hvert skip og þegar
engar tekjur bárust á skipin varð vandinn mikill. Skipin tvö
héldu aftur til skipasmíðastöðvarinnar og skipasmíðastöðin tók
á sig eignarhald í skipunum til að tryggja áframhaldandi vinnu.
Þrátt fyrir að öll skipin hafi selst, tvö fyrstu til íslands, Sléttbak-
ur EA og Þór HF, og hin tvö til St. John’s á Nýfundnalandi dugði
það ekki skipasmíðastöðinni. Newfoundland Marten hafði legið
tilbúinn til afhendingar til fyrri eigenda síðan 9. desember 2000
en síðasta skipið er urn það bil hálfsmíðað. Ekki verður lokið
við smíði þess hjá Örskov heldur verður verkið boðið út til ann-
arra skipasmíðastöðva.
Panamaskurðurinn með nýjar kröfur
Nýjar kröfur um svokallaðan Auðkennibúnað skipa (Autom-
atic Identification System) taka alþjóðlegt gildi fyrir skip stærri
en 300 BT á miðju ári 2007. Þrátt fyrir það er fjöldi skipa þegar
búin þessum búnaði en hann virkar á þann hátt, að hvert skip
sendir frá sér auðkennimerki sem gefur lil kynna um hvaða skip
er að ræða og móttakarar í skipum geta því greint nöfn þeirra
skipa og stærð sem í nágrenni eru. Með þessu er auðveldara að
hafa samskipti við nálæg skip þar sem ávallt er vitað urn hvaða
skip er að ræða. Yfirvöld Panamaskurðarins hafa frá 1. júlí s.l.
gert þá kröfu að öll skip sem um skurðinn fara skulu vera með
slík tæki. Segja þeir að með tilkomu tækjanna hafi stjórnun um-
ferðar um skurðinn gengið margfalt betur og öryggi skipa miklu
meira en áður var. í landi er því fylgst með allri umferð og með
þessurn búnaði hefur tekist jafnframt að rninnka fjarlægð á milli
skipa í skurðinum, sem gefur möguleika á hraðari umferð um
skurðinn. Skip sem ekki eru búin slíkurn búnaði fá hann leigð-
an meðan á ferð þeirra stendur um skurðinn. Sama dag og kraf-
an um AIS í skip sem fara um skurðinn hækkuðu yfirvöld
skurðagjöldin um 4,8% auk þess sem að nú eru skip tilkynn-
ingaskyld til skurðarins með 96 tíma fyrirvara í stað 48 áður. Er
þetta gert vegna aukinnar umferðar stærri skipa um Panama-
skurðinn og kröfunnar um nákvæmni áætlunargerð siglinga
skipanna um skurðinn.
Fleiri drottningar
í síðasta tölublaði Víkingsins sagði frá hvernig til kom að
nafnið Queen Mary var notað á skip Cunard skipafélagsins í
stað Queen Victoria. Nú hefur verið gefið út að 85.000 tonna
farþegaskip setn er í smíðum hjá Fincantieri á Ítalíu fyrir útgerð-
ina muni hljóta nafnið Queen Victoria. Er það í fyrsta sinn sem
þetta nafn er notað á skip hjá Cunard. Queen Mary II var sjósett
í mars og prufusiglingar á skipinu hófust í september. Það verð-
ur síðan afhent í desember.
Tölulegur fróðleikur
Kostnaður við sjóflutninga er samkvæmt upplýsingum Lloyd’s
List 25 cent á hverja mílu sem er helmingi ódýrara en landflutn-
ingur og tvisvar sinnum ódýrari en loftflulningar. Skip annast
95% allra alþjóðlegra flutninga. Árið 2000 voru 43,000 skip í
flutningum. Af þeim voru 60% almenn flutningaskip, 26% tank-
skip og 14% stórflutningaskip (Bulk). Tveir síðari flokkarnir
fluttu 66% allra farma. 70% almennrar vöru er flutt í gámum og
tneðal siglingaleið skips er 4500 sjómílur. Kaupskipasjómenn
eru um 1,2 milljónir talsins.
Árlega Jcrst um 0,3% kaupskipa og um 700 sjómenn með þeim. Þrír
fórust með þessu sltipi, Able 1, skrdðu í Panama þegarþað söltk 25.
júní s.l. d Indlandshafi.
Árleg sjóslys kaupskipa
Að meðaltali ferst um 0,3% skipa á ári hverju og 30% þeirra
farast af völdum veðurs. Þá farast að meðaltali 700 sjómenn á
ári. Af þessum tölurn má sjá að í framtíðinni verða menn að
horfa til lausna sem gera skip betur búin til að takast á við vond
veður sem og að þjálfa sjómenn til að sigla við slíkar aðstæður.
Útflagganir og nýjir fánar
Belgíski kaupskipastóllinn hefur á síðustu 12 árum verið að
hverfa smátt og smátt yfir á fána Luxemburg. Búist er við að
lagabreytingar verði brátt gerðar í Belgíu til að skipin fara að
skila sér til baka á ný. Þá er Mongólía brátt að bætast í hóp sigl-
ingafánaríkja, en hvorki Mongólía eða Luxemburg eiga land að
sjó. Það er ekki lengur nauðsynlegt að eiga hafnarborg til að
skrá heimahöfn skipa. Við þurfum reyndar ekki að fara út fyrir
landsteinanna til að sjá slíkt því hér á landi hefur kaupskip
(Keflavík) verið skráð í Vík í Mýrdal.