Náttúrufræðingurinn - 1932, Side 8

38
NÁTTÚRUFR.
suður á bóg-inn, líklega á ísjökum, sem að lokum bráðna undan
honum og svíkja hann, svo að hann verður að leita næstu landa,
til þess að fá sér björg, en hana tekur hann á sjávarbotni, á grunn-
sævi. Á þennan hátt getur hann borist all-langt suður, til Skandi-
navíu, Bretlandseyja og suðurstranda Norðursjávar og hingað til
lands. En við þessi lönd hefir hann ekki átt heima síðan á jökul-
tíma. Og rostungar (rosmhvalir) þeir, er gáfu landnámsmönnum
ástæðu til að gefa yzta hluta (,,tá“) suðurkjálkans nafnið Rosm-
hvalanes, hafa að sjálfsögðu verið aðvífandi, eins og þeir rost-
ungar, er sjást hér nú á dögum.
Rostungar hafa að líkind-
um sýnt sig hér við og við síð-
an á landnámstíð og stundum
er þess getið í annálum, eða
öðrum fornritum. I>orv. Thor-
oddsen hefir, í íslandslýsingu
sinni hinni meiri, II. bd., 466.
—471. bls., getið hins helzta
nm komur rostunga hér að
landi frá elztu tímum og til
loka síðustu aldar, og skal ekk-
ert af því endurtekið hér. Að-
eins skal eg bæta við tveim
dæmum, sem hann getur ekki
um, en eg hefi nýlega fengið að vita um, með góðri heimild.
Hið fyrra var rostungur, sem unninn var á Brimnesi við
Seyðisfjörð, árið 1844 eða 1845. Þegar hans varð vart, smíðaði
maður nokkur, Sigurður að nafni, sveðju í mesta flýti, réðist að
rostungnum, þar sem hann lá uppi á klöpp, og lagði hann í bóg-
inn. Steypti rostungurinn sér í sjóinn og hvarf, en hann rak dauð-
an, með sveðjiuna í sér, 2—8 dögum síðar. Hið síðara var rost-
ungur, fer hafði í 6 vikur samfleytt sézt við Knararnes á Mýr-
um árið 1882 eða þar um bil, en hvarf án þess að á hann væri
ráðist. —
Rostungur.
Á þessari öld veit eg aðeins 3 dæmi þess, að vart hafi orðið
við rostung hér við land, án þess það hafi komist í hámæli (nema
hið síðasta). Fyrsta dæmið var rostungur, sem sást um hríð í
júní og júlí 1911 við Papós og Vestra-Horn. Fékk eg fyrst að vita
það hjá skipstjóranum á „Perwie“, er þá hafði strandferðir við
S- og A-strönd landsins, og síðar hefi eg fengið ítarlega skýrslu
um þennan atburð frá Birni Eymundssyni í Lækjanesi í Nesjum.