Náttúrufræðingurinn - 1932, Page 25

TJÁTTÚRUPR.
55
Verndarlíking. Samlitni hefi eg nefnt það, að dýrin líkj-
ast umhverfinu. Fálkinn á erfitt með að finna rjúpuna, þar
.sem hún liggur kyr, en ef hann hefir komið auga á hana, dylst
honum ekki, að það er ,,systir“ hans, rjúpan, og þá er friðnum
lokið. En svo eru til dýr, sem ekki einungis líkjast umhverf-
inu, heldur allt öðru, til dæmis öðrum dýrum, blöðum, grein-
um, blómum, o. s. frv., svo mjög erfitt er að átta sig á, að það
séu í raun og veru dýr, enda þótt þau séu alveg við augað á
manni og horft sé á þau. Þeir, sem hafa lesið dýrafræði, kann-
ast við förublöð og förustöngla. Hvorttveggja eru skordýr, sem
iifa meðal annars í Suður-Evrópu. Þau eru ákaflega hægfara,
Jifa alltaf á greinum og blöðum, og líkjast þeim svo mjög, bæði
að lit og lögun, að það þarf mjög glöggt auga til þess að taka
-eftir þeim, og fullvissast um, að þau séu lifandi skordýr, en
•ekki plöntuhlutar.
Á mörgum fiðrildum, sem lifa í heitu löndunum, er yfir-
bo'rð vængjanna skreytt sterkum litum, en neðra borðið, sem
^veit út, þegar dýrið situr og hvílir sig, líkist helst visnu blaði,
;gul- og brúnflekkótt á lit. I skápum náttúrugripasafnanna er
litur vængjanna mjög áberandi, en í heimkynni dýranna, í
skógnum, er varla mögulegt að sjá þau. Hér við bætist að þessi
fiðrildi líkjast blöðum að lögun og stærð og blaðaliturinn er svo
nákvæmlega hermdur á neðra borði vængjanna, að þar sýnist
miðtaug og fíngerðar hliðartaugar, alveg eins og á blöðunum.
Á þessum visnu og hálfvisnu blöðum, sem liggja við fætur trjánna,
liafa ýmsir hringmyndaðir, svartir svampar tekið sér bólfestu.
Ætla mætti, að á þessum svömpum mætti þekkja blöðin, en
fiðrildin hafa séð við því, því einmitt svona svartir, kringlóttir
blettir, alveg eins og svamparnir, eru á víð og dreif um væng-
dna.
Það gefur að skilja, að dýr, sem svo fullkomlega hafa
hermt útlit þess umhverfis, sem þau ferðast í, þurfa lítið að
óttast alla þá óvini, sem þeim annars myndi stafa hætta af. En
ennþá merkilegra er hitt, að einmitt sömu leiðina hafa ýms
,,rándýr“ valið, til þess að ginna bráðina. Sumar áttfætlur
(liðdýrahópur sá, sem m. a. köngulærnar teljast til) líkjast full-
komlega hvítum blómknöppum, |sem eru að því komnir að
springa út. Þetta virðast þær líka kunna að hagnýta sér, því
þær sitja einmitt á þeim hlutum plantnanna, þar sem blómanna
•er að vænta, svo bráðin á sér einskis ills von, þegar hún flýgur
•ióafvitandi beint í fang óvininum. Á Austur-Indlandi lifir skor-