Náttúrufræðingurinn - 1932, Blaðsíða 24

54
náttCtrufr.
lausu merkur Síberíu, leynist hann í barrtrjánum, og lifir þar
á fræjum og fuglum. Annað dæmi er sauðnautið, sem eins
og kunnugt er, lifir í heimskautalöndum Ameríku (og á Græn-
landi). Allt árið heldur það hinum dökkbrúna lit, enda þótt
alt landið í kring sé þakið drifhvítri mjöll. Skýringin er líklega
sú, að sauðnautið lifir í hjörðum, og hugað eins og það er, er
það ekki heiglum hent að raska ró flokksins. Þá má ekki gleyma
hrafninum. Hann er alsvartur allt árið, hann er nægilega stór
og ístöðumikill til þess að trúa á mátt sinn og megin, honum
er óþarfi að taka á sig felugerfi, eins og rjúpan, eða klæðast
ósýnilegum herklæðum eins og ísbjöminn, því að hann er ekki
ránfugl.
Á dýrum norðlægra landa, er hvíti liturinn algerlega yfir-
gnæfandi, einkum á veturna. En komum við til annarra, fjar-
lægra landa, þar sem snjórinn er óþekktur, eða mjög sjald-
gæfur, verður annað uppi á döfinni. Á eyðimörkum eru flest
dýr guleit á litinn, alveg eins og sandurinn og klappirnar.
Þannig er Ijónið, úlfaldarnir, margir antilopar, ýmsar tegund-
ir af villtum köttum og hundum, og mörg önnur dýr. Hinir
miklu laufskógar heitu landanna eru sígrænir, þeir fella ekki
laufið í einu, eins og norðlægir skógar, þegar þeir klæðast
vetrarbúningi, heldur smátt og smátt. í fullu samræmi við
þetta eru fuglar þeir, sem lifa í þessum skógum, eins og t. d.
margir páfagaukar, mikils til algrænir.
Það mætti nú halda áfram, og nefna fjöldamörg fleiri
dæmi upp á dýr, sem eru samlit umhverfinu, og alstaðar er það
augljóst, að hvaða gagni samlitnin kemur. Hér má bæta því
við, að mörg dýr, sem mest eru á ferli á nóttunni, eru meira
eða minna dökk á lit, að minsta kosti að ofan, þannig eru t. d.
mýs, rottur, leðurblökur, moldvörpur og ýmsar uglur. Ýms dýr,
sem lifa í sjónum, t. d. marglyttan, eru svo að segja alveg
gagnsæ, enda er þeim mörgum hverjum þess brýn þörf, að
sem minst beri á þeim, því þau geta litla vörn sér veitt. Loks
eru fiskarnir langflestir dökkir að ofan en ljósir að neðan.
Fuglar og aðrir óvinir, sem steðja að þeim að ofan, eiga erfitt
með að sjá þá, vegna þess að þeir líkjast sjónum, en ránfiskar,
sem sækja að þeim að neðan, geta varla greint þá frá birt-
unni og sævarlöðrinu.