Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 2005, Qupperneq 53

Náttúrufræðingurinn - 2005, Qupperneq 53
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags bjúgnefja (Recurvirostra avosetta) sást við Höfn í Hornafirði í byrjun apríl en þar áður hafði tegundin eingöngu sést hér á landi við Seyðisfjörð árið 1954. Sefþvari (Botaurs stellaris) sást í þriðja sinn á Islandi og fyrsta sinn frá árinu 1948 við Fáskrúðsfjörð í apríl. Fagurgæs (Branta ruficollis) sást í fyrsta á landinu í Vatnsdal á Norðurlandi í lok apríl. Tegundin verpir í Ishafs- löndum Síberíu en færist sunnar að sléttum við Kaspíhaf og Aralvatn á vetrum og er flækingur í Vestur-Evrópu. Barrþröstur (Zoothera naevia) sást einnig í fyrsta sinn á Islandi við Unaós í Hjaltastaðaþinghá í byrjun maí. Meginútbreiðsla fuglsins er í Norður-Ameríku og eingöngu er vitað um eitt staðfest tilvik um ferðir hans til Evrópu fyrr. Enn ein ný tegund á árinu var lóutegund af amerískum uppruna, kvöldlóa (Charadrius semipalmatus) sem sást í fjörunni við Sandgerði í maí. Tegundin hefur sést reglulega á Azoreyjum en er sjaldgæfur flækingur í Evrópu. Grænhegri (Butorides virescens) sást í annað sinn á Islandi, í Suðursveit í maí. Fyrsti fundur tegundarinnar var í Landbroti árið 2001 en uppruni hennar er í Ameríku. Hinn 18. september var annasamur dagur hjá fuglaáhugamönnum, sem oft og tíðum fara um langan veg til að berja sjaldgæfa fugla augum. Daginn áður hafði frést af dverggoða (Tachybaptus ruficollis) við Baulutjörn á Mýrum sem dró að hóp fuglaskoðara. Dverggoðinn er útbreiddur í Evrópu utan Skandinavíuskaga og Finnlands og hefur ekki sést áður hér á landi. Síðar sama dag bárust svo fregnir af mun óvæntari fugli, dvalsöngvara (Acrocephalus agricola), við Lón í Öræfasveit. Aðalútbreiðsla hans er í suðaustanverðri Evrópu og Asíu og flækist hann af og til á haustin til Vestur- Evrópu. Klettasvala (Hirundo pyrrhonota) náðist á sjó 22 mílur vestur af Látrabjargi í október og mun það vera í annað sinn sem sést til tegundarinnar hér við land. Kolhæna (Fulicia americana) sást í fyrsta skipti lifandi við Járngerðarstaðatjörn vestan Grindavíkur í október en um 1970 fundust dauðir fuglar á tveimur stöðum á landinu. Skógtittlingur (Anthus hodgsoni) sást í fyrsta sinn og húmgali (Luscinia luscinia) í annað sinn á íslandi í nóvember í Einarslundi við Höfn í Hornafirði. Báðar tegundirnar hafa komið hingað austan að. Skógtittlingur er útbreiddur í Síberíu og húmgalinn í um miðbik Austur-Evrópu. Fiskar Gengd laxa (Salmo salar) í Ytri-Rangá og Elliðaárnar, þar sem fylgst er með göngum með teljurum, var góð. Mikil gengd endurspeglaðist einnig í góðri veiði í flestum ám landsins, en hún var með allra besta móti og var heildarlaxveiðin í ám landsins um þriðjung yfir meðaltali. Stofnmæling á bleikju (Salvelinus alpinus) í Mývatni var sú lægsta sem verið hefur frá árinu 1986. Enn fremur var lítið af ungri bleikju, sem gefur ekki væntingar um bætt ástand næstu þrjú árin a.m.k. Af þessum sökum var öll silungsveiði í vatninu bönnuð. I september veiddist pétursfiskur (Zeus faber) út af Sandgerði og mun það vera í fyrsta sinn að þessi fiskur veiðist hér við land. Hefðbundin útbreiðslu- mörk fisksins í NA-Atlantshafi liggja um sunnan- verðan Noreg. Hann veiddist í fyrsta sinn vestan Bretlandseyja við Færeyjar árið 2001 og nú hér við land. Hornfiskur (Belone belone belone) veiddist í desember austur af landinu. Þessi fiskur sést sjaldan við íslandsstrendur en er útbreiddur frá Frakklands- og Englandsströndum um Norðursjó og inn í Eystrasalt. Tveir aðrir flækingar, silfurbrami (Ptery- combus brama) og bramafiskur (Taracter asper) veiddust sunnarlega í Rósagarðinum á 150 faðma dýpi. Óvenjumikið sást til sæsteinsugu út af Reykjanesi seinni hluta sumars. Sæsteinsugur festa sig á stærri fiska og hvali og nærast á blóði þeirra. Þær eru útbreiddar í hlýrri sjó og oft má sjá nýleg för efir steinsugubit á hvölum sem koma hingað sunnan úr höfum. Stöku sinnum sést til flækinga við landið en hinn óvenjulega fjölda steinsuga nú má hugsanlega rekja til hærri sjávarhita. Hry ggieysingj ar Sumarið var víðast hagstætt skordýrum og þau tímguðust mörg hver vel. Þessa fór að gæta um mitt sumar, þegar mikið bar á ýmsum tegundum skorkvikinda. Um vorið var fjöldi geitungadrottninga á höfuðborgarsvæðinu meiri en nokkru sinni og voru holugeitungar (Paravespula vulgaris) þar í fararbroddi. Eins og búast mátti við voru geitungar því umsvifamiklir fram eftir sumri og stefndi í metfjölda þeirra. En í ágúst hurfu geitungar nánast og lítið sást til þeirra í lok sumars. Sennileg skýring er talin sú að óvenjurakt og heitt veður seinni hluta sumars hafi haft slæm áhrif á viðgang geitunga. Lirfur birkifeta (Rheumaptera hastata) lögðust víða á bláberjalyng á Norðurlandi og Vestfjörðum seinni hluta sumars. Miklar sveiflur geta verið í fjölda fiðrildisins milli ára og þótt lirfurnar geti leikið lyngið illa valda þær ekki varanlegum skaða og gróðurinn jafnar sig yfirleitt að ári. Grænhegri. Ljósmyndina tók Jóhann Óli Hilmarsson í Öræfum. 123
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.