Náttúrufræðingurinn - 1933, Síða 10

4
NÁTTÚRUFR.
ennþá stærra, því það nær ennþá sunnar meðfram ströndum Ev-
rópu, og á hinn bóginn ná heimkynni hennar í Kyrrahafinu bæði
austar og vestar en heimkynni þorsksins. Eins og kunnugt er,
ferðast hún meira miðsvæðis og við yfirborð sjávar en þorskur-
inn, og gengur stundum upp í ár og vötn.
Heimkynni skarkolans í höfunum er dálítið meira takmarkað,
ekki sízt vegna þess, að skarkölinn er grunnsævisfiskur, sem
næstum einungis lifir á linum botni. Einkum ber þess að geta, að
í Atlantshafinu er skarkolinn einungis við austurströndina, eða
Evrópu-megin, en ekki við strendur Ameríku. Hann gengur eklci
heldur alla leið inn í Eystrasalts-botn eins og þorskurinn og síld-
in, og í Kyrrahafinu er útbreiðslustæðið minna, og slitið í sund-
ur í Beringssundinu.
Á. F.
Bjórínn.
Þó að bjórinn sé ekki innlent dýr hér hjá okkur, kannast
hvert mannsbarn við hann, vegna hinna sérkennilegu lifnaðarhátta
hans. Hve löt sem við kunnum að hafa verið að lesa náttúrufræð-
ina í skólanum, situr þó í okkur þetta um bjórinn, að hann er
eitthvert stærsta nagdýrið, að hann grefur sér skýli í fljótsbökk-
um og hefir innganginn undir yfirborði vatnsins, að hann fellir
stór ftré og bútar þau í sundur, að hann hleður stýflur o. s. frv.
Litla náttúrufræðin segir lítið meira um hann en þetta, og all-
ur þorri manna fnæðist lítið meira um hann en það. Þó að lítið
sé, er það þó nóg til að vekja forvitni manna um dýrið og ætla
eg því að segja hér ofurlítið nánar frá því.
Bjórinn er nagdýr, eins og áður er getið. Það er fyrst ein-
kennilegt við nagtennurnar í honum, að glerjungur er á þeim að
framan en ekki að innanverðu. Við notkunina slitna þær að inn-
anverðu en glerjungurinn lítið; þær eru því líkastar sporjárni eða
axaregg, með sneiðinguna inn. Vegna þessarar lögunar eru tenn-
urnar honum hentugt verkfæri við skógarhöggið. Hann lifir af
berki ýmissa trjátegunda, rótarskotum þeirra o. fl. Hann kýs
frekar grannar greinar heldur en gilda stofna. En til þess að
komast að greinunum, verður hann að fella trén, þar sem hann
getur ekki klifrað upp í þau. Hann rœðst oft á tré, sem hafa manns-
gildleika að neðanverðu; þá rís hann upp á afturlappirnar, hall-