Náttúrufræðingurinn - 1933, Blaðsíða 19

NÁTTÚRUFR.
81
þannig, að gildari endinn er niðri í vatninu, en sá mjórri upp úr,.
og í þessum stellingum eru mörg egg fest saman. Að nokkrum
dögum liðnum eru eggin klakin, og lirfan kemur til sögunnar.
Hún er að lögun löng og mjó, og spyrnir sér áfram með „halan-
um“. Höfuðið er greinilega takmarkað gegn bolnum, tengt honum
með grönnum „hálsi“. Á höfðinu eru tvö fjaðurlaga líffæri, en
með þeim sópar lirfan öllum þeim lífverum, sem náð verður til, og
við ráðið, inn í muninn. Á afturenda dýrsins eru tvær loftpípur,
er opnast á enda tveggja leggja, og á aftasta lið líkamans eru blað-
laga líffæri. Andpípurnar standa í sambandi við loftæðakerfið í
líkamanum. í lygnu yfirborðinu marar lirfan í kafi með loftpíp-
urnar einar upp úr. Jafnframt því sem hún andar, eru munn-
burstarnir á stöðugri hreyfingu, til þess að afla þeirrar fæðu, er
kann að berast að. Þegar hætta steðjar að, lokar hún loftpípunum
að utan með smáflikum; sekkur þá lirfan til botns. En bráðum
kemur hún upp aftur, og tekur sér sömu stöðu á ný. Þessu er
gagnctætt farið með vatnsköttinn, sem er léttari en vatnið, og
vcrður að halda sér niðri.
Fullvaxin skiptir lirfan um ham í síðasta skipti, og verður
að púpu. Breytingar verða miklar; andpípurnar að aftan hverfa,
en í stað þeirra myndast tvö horn aftan við höfuðið. 1 þau mynna
loftæðarnar hið innra. Púpurnar hafa nú gagnstæða stöðu lirf-
unum í vatninu. Þær geta hreyft sig, í mótsetningu við svo margar
aðrar púpur, sem eru óhreyfanlegar. — Eftir fáa daga er mý-
flugan fullvaxin. Sprengir hún þá haminn; hann rifnar eftir
hryggnum endilöngum. Hamurinn flýtur ennþá á vatninu eða við
yfirborð þess, ennþá sleppir mýflugan honum ekki, en notar hann
sem fley, á meðan að fætur og vængir losna úr læðingi. Loks rís
hún upp á afturendann, ennþá eru fætur og vængbroddar fast-
tengdir púpuskurninni, en eftir fárra mínúitna hvíld í þessum
stellingum, hefir dýrið öðlast fullt frelsi, og flýgur nú á vængj-
unum, sem loks eru orðnir harðir, út í hið víðáttumikla, nýja heim-
kynni sitt, loftið.
(Framhald).
Þóroddur Guðmundsson.
6.