Náttúrufræðingurinn - 1933, Page 21

jN'ÁTTÚRUFR.
83
um að ræða reglulegt „interglasialt"1) skeið, að loftslag landsins
hefði hlýnað til stórra muna meðan skeljalögin mynduðust.
Á síðastliðnum vetri hefi eg nokkrum sinnum gengið með-
fram Fossvogs-bökkunum og reynt að gera mér sjálfstæða grein
fyrir myndun þeirra. Eg hefi safnað þaðan nokkru af sædýra-
leifum. Við athugun á því, er ritað hefir verið um bakkana, kom
í ljós, að tvær þeirra tegunda, sem eg hefi fundið, eru óþekktar
þaðan áður, eða að minnsta kosti er ekki um þær getið. Mér þótti
því hlýða, að skýra frá þessum fundi, einkum þar eð önnur hinna
nýfundnu tegunda bendir ótvírætt á sjávarhita, sem ekki hef-
ir verið til muna lægri en hann er nú við strendur landsins.
Þessar nýfundnu tegundir eru:
1. Kúskel (Cyprina islandica, L.) og
2. Hrukkubúlda (Axinus flexuosus, Montagu),
og verður síðar talað nánar um þær.
Um jarðlagaskipun bakkanna í heild vísa eg til ritgerðar
■dr. Helga (5,c.), en sá hluti bakkanna, sem í sjó er myndaður,
verðskuldar þó nánari athugun.
Bæði próf. Thoroddsen (11,c.) og dr. Helgi (5,c.) (o. fl. 8.)
geta þess, að bakkarnir séu lagskiptir. Eru lögin gleggst og minnst
trufluð austast í bökkunum eða vestanvert við vogsbotninn. Ef
lögin eru athuguð, kemur í ljós, að þau hafa á sér öll einkenni
hvarfleirs. Þannig má með gætni greina hvernig kornastærðin
fer minnkandi upp á við í hverju lagi. Víðast hvar virðist mega
greina á milli árshvarfanna, þótt ekki sé það alls staðar jafn auð-
velt. Eg hefi reynt að mæla lögin á nokkrum stöðum, þannig, að
eg hefi ekki valið lengra á milli mælingastaðanna en svo, að
eg hefi getað íylgt glöggu lagi á milli þeirra. Við samanburð á
mælingunum kom óbrigðult samræmi fram á milli hvarfþykkt-
anna. —
í þessu sambandi vildi eg mega minna á, að víðar á íslandi
þekkist ,,interglasial“ hvarfleir. Eg hefi t. d. fundið hann
skammt fyrir norðan Mallöndin á Skaga. Það mun einnig vera
hvarfleir, sem Helgi Péturss talar um frá Ki’óksbjargi og víðar
(5,b.). Bent hefir verið á, hve mælingar á „interglasiölum“ og
,,forlagsiölum“2) hvarfleir væri mikils virði fyrir jökultímarann-
sóknir (4.).
x) íslaust tímabil á milli tveggja ís-skeiða.
2) A undan jökultímanum.