Náttúrufræðingurinn - 1947, Blaðsíða 21

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
13
fjölcli þorskseiða frá íslenzku hrygningarstöðvunum með þeirri grein
af Golfstraumnum, sem nefnist Irmingersstraumurinn og gengur út
frá Vestfjörðum til Austur-Grænlands. Við höfum þess vegna ástæðu
til þess að ætla, að hluti af grænlenzka þorskstofninum sé fæddur
við ísland. Mynd 1 sýnir göngur Grænlandsþorsksins til íslands.
Eins og við sjáum, byrja göngurnar fyrst að nokkru verulegu leyti
veturinn 1929—1930. Þær jukust mjög á árunum 1931 — 1933, en
hafa eftir það farið minnkandi. Gönguþorskurinn frá Grænlandi er
kynþroska fiskur, sem fer til íslands til þess að hrygna. Göngurnar
til íslands hefjast á veturna, frá október til marz, og mestur hluti
fisksins er endurheimtur við ísland á hrygningartímanum. Aldur
göngufisksins er mest 9—11 ár, og aldursrannsóknir virðast benda
til þess, að mestur hluti þessa þorsks, sem liér um ræðir, hafi til-
heyrt hinum stóru árgöngum 1922 og 1924. Við sjáum af mynd 1,
að hér hefur verið um að ræða mjög miklar göngur, 1933 fór t.d.
yfir 70% af þeim þorski, sem merktur var við Grænlrnd, til íslands.
Hvað nú viðvíkur merkingum við ísland, verðurn við að greina
á milli óþroskaða fisksins og kynþroska fisks. Af öllum þeim óþrosk-
aða fiski, sent merktur hefur verið við ísland, hefur ekki einn ein-
asti fundizt utan íslandsmiða. En af þeirn 4939 þorskum, sem merkt-
ir hafa verið á hrygningarstöðvunum, hafa fengizt af'cur 443, j). e.
8.9%, við ísland, en 23, jt.e. 0.4 %, annars staðar. Það lítur Jtví
þannig út, að þorskur, alinn upp við ísland, fari jtaðan ekki og
Jteir fáu þorskar, sem veiðzt hafa aftur við Grænland, séu í raun
og veru Grænlendingar, sem teknir liafi verið hér á hrygningargöngu.
í þessu sambandi skal jtess getið, að einn þorskur, nterktur við
ísland, hefur fundizt aftur við Nýfundnaland og örfáir við strendur
N oregs.
Hvaða leið fer nú jtorskurinn á milli íslands og Grænlands? Um
Jtað vitum við ekkert með fullri vissu, en ýmislegt virðist þó benda
til Jtess, að liann fari meðfram neðansjávarhrygg, sem liggur milli
landanna. Norskur rannsóknaleiðangur 1929 og íslenzkar rannsókn-
ir 1936 sýndn, að á Jtessari leið var m.ikið af Jiorski.
Hvaða áhrif Iiafa þessar göngur milli Grænlands og íslands Iiaft.
fyrir þorskveiðar okkar? Manni er nær að halda, að svo stórar göng-
ur, sem verið hafa á árunum 1929—1933, liafi aukið fiskmagnið
við ísland. Svo mun eirinig vera.
Á mynd 1 sjáum við einnig samanlmrð á göngunum og veiðum