Náttúrufræðingurinn - 1951, Side 25

ÍSLEN/.KAR STARIR
19
vegna ófullnægjandi rannsókna, eru þær eigi að síður vísbending
um það, að hinn kuldaþolni starastofn muni eiga liér styrkar rætur,
sem kæmi þó enn betur fram, ef magn tegundanna væri athugað
í hinum kaldari landshlutum.
Skal nú athugað hvernig starategundirnar skiptast í lífmyndir,
þ. e. hvernig þær varðveita brum jarðstönglanna yfir veturinn. 20
tegundir hafa brumin neðanjarðar, eru geophytar eða jarðplöntur,
20 tegundir geyma brumin í gróðursverðinum, eru liemikrypto-
phytar, eða svarðplöntur, og 2 tegundir eru lielophytar, eða vatna-
plöntur, brumin oftast í vatnsbotninum. Ef lífmyndir tegundanna
á ofannefndum vaxtarsvæðum eru athugaðar, verður niðurstaðan sú,
að á N-svæðinu eru 18 tegundir svarðplantna og 18 tegundir jarð-
plantna, en á S-svæðinu eru 17 tegundir svarðplantna og 18 tegundir
jarðplantna, svo að skiptingin getur varla jafnari verið. Enda virðast
lífmyndir staranna litlu eða engu ráða um útbreiðslu þeirra að öðru
leyti en því, hvað magn snertir á vissum stöðum.
XI. Tímgunarhœfileiki staranna
Þá komum við að því, sem er þýðingarmikið atriði, þegar rætt er
um, hvernig starirnar hafi flutt sig frá einum stað til annars hér á
landi, en það eru útbreiðslu- og tímgunarmöguleikar þeirra. Rann-
sóknir í þeim efnum eru fáar, og engar hér á landi. Utbreiðsla
þeiria fer fyrst og fremst fram með jarðsprotum eða renglum sbr.
gulstör, tjarnastör, vetrarkvíðastör og bjúgstör. En seinlegt hlýtur að
vera að komast milli héraða á þann liátt. En þá er frædreifingin.
Reynslan hefur sýnt, að fræ margra starategunda spírar illa, og sum-
ar starir bera sjaldan eða aldrei þroskað fræ eins og t. d. tjarnastörin.
Auk þess á starafræ erfitt að berast langt frá móðurplöntunni af
sjálfsdáðum. Sumar tegundirnar geta vaxið árum saman á afmörkuð-
um bletti án þess að breiðast út, enda þótt skilyrði til þess að vaxa á
næsta leiti séu jafngóð, sem dæmi um það má nefna lirafnastör. Teg-
undir með lóðrétta jarðstöngla, þýfnar, breiðast mjög hægt út. Mín
skoðun er, að sumar starategundirnar okkar hafi mjög takmarkaða
hæfileika (að minnsta kosti nú orðið) til þess að breiðast út með
fræjum. Spírunarhæfileiki starafræja hefur verið rannsakaður hér á
landi einu sinni, að því er ég veit. Fyrir rúmum 30 árum safnaði ég
fræi af gulstör, og var það sent út til athugunar. Spírunarhæfni fræs-
ins var ekki góð og ekkert sambærileg við spírunarhæfni grasfræs. Þó