Náttúrufræðingurinn - 1952, Blaðsíða 20

14
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
leita orsakanna í því, hve lífsskilyrðin, sem tegundirnar búa við,
hafa verið ólík um langan aldur.
VIII. Á hve miklu dýpi lifa skeljarnar?
Ég gat þess; að sumar tegundirnar okkar hefðu stærra hitasvið en
aðrar. Svo er því einnig varið með dýptarsviðið, en svo kalla ég mun-
inn á minnsta og mesta dýpi, sem tegundirnar lifa í. Það er langt frá
því, að dýptarsvið og hita-
svið fari alltaf saman hjá
tegundunum. T. d. hefur
kræklingurinn mjög stórt
hitasvið (finnst við strend-
ur Austur- og Vestur-Græn-
lands, en einnig við SV-Ev-
rópu og til Afríkustranda)
en lítið dýptarsvið, aðeins
240 m (0-250), hér við
land sjaldan yfir 150 m.
Rannsóknir á botndýra-
lífi á djúpsævi hafa hingað
til verið mjög ófullnægj-
andi, enda mjög erfiðar og
kostnaðarsamar. Þekking á
dýptarsviði fjölmargra skel-
dýrategunda er því enn í
molum, og það því fremur
sem margar tegundir lifa á
geysimiklu dýpi. Mjög er h'klegt, að sumar tegundirnar okkar lifi á
töluvert meira dýpi en tekizt hefur að færa rök að hingað til. Því
dýpra sem tegundin lifir, því óvissara verður dýptarsvið liennar að
öðru jöfnu. Á meðal íslenzkra skeldýra hefur glitdiskur (Pecten vitr-
eus) mest dýptarsvið, eða 3900 m (4000—100). Minnst dýptarsvið hef-
ur aftur á móti hnytlunurta (Montacuta maltzani), en það er aðeins
30 m (50—20). Tvær tegundir hafa ekkert dýptarsvið, lifa annaðhvort
ofansjávar eða við fjöruborð. Það eru: trémaðkur (Teredo norvegica)
og drumbmaðkur (T. megotara).
Ef samlokur íslenzku fánunnar eru flokkaðar eftir því lágmarks-
dýpi, sem þær lifa á, verður útkoman þannig: 15 tegundir geta lifað
ofan við yztu fjörumörk, 40 tegundir á 1 — 100 m lágmarksdýpi, 15
Tegundirnar flokkaðar eftir því lágraarksdýpi,
er þær hafa fundizt í, og sýnir myndin tegunda-
fjölda í hverjum dýptarflokki.