Náttúrufræðingurinn - 1952, Síða 30

24
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
skot klýfur fálki loftið yfir höfði mér og rennir sér að rjúpunni. Hún
virðist skynja hann á síðustu stundu og sveiflar sér niður og til hliðar
að brekkunni. Fálkinn hallar sér á hægri hlið að rjúpunni og virðist
mér hann ná til hennar með vænghnúanum um leið og liann þýtur
niður fyrir liana og beygir aftur á ská upp og snýr sér að henni.
Rjúpan snýst í loftinu og kastar sér niður í kjarrið. Fálkinn þorir
ekki að taka hana fyrir mér, en staðnæmist hátt í lofti yfir henni. Ég
finn rjúpuna (kvenfugl), þar sem hún kúrir inn undir bjarkarstofni,
næ henni og sé, að vinstri vængur hennar er brotinn, eða öllu heldur
hlaupinn úr liði, þar sem mætast hand- og armflugfjaðrir.
í svipuðu umhverfi í mollusnjó að vetrarlagi kemur rjúpa aðvíf-
andi á mikilli ferð og stefnir í skógarhlíðina ofan við mig og er tals-
vert hátt í lofti. Á sömu stundu rennir fálki sér niður að lienni, frá
bjargabrúnum hátt uppi, og virðist hann fyrst kljúfa loftið næstum
lóðrétt. Ég sé glöggt, að hann snýr annarri hliðinni að henni, þegar
hann þýtur með geysihraða iangt niður fyrir hana. Höggið hitti; og
rjúpan snýst við í loftinu og fellur niður í skóginn skammt neðan
við mig. Ég hendist þangað og tek hana. Úr strjúpa hennar seytlar
og ýrist blóð, því að hjartað virðist ennþá slá mjög títt. Höfuðið hef-
ur slitnað af búknum við efsta hálsliðinn, og hálsinn stendur 3—4 cm
fram úr fiðrinu, hamlaus og blóðugur. Það virðist eins og liöfuðið
hafi verið slitið af bolnum af höggi, sem fyrst snerti um miðjan háls,
því að þar virðist bjórinn slitinn sundur.
Enn geng ég eftir bjargbrún móti snörpum vindi. Skyndilega kem-
ur rjúpa á óvenjulegum hraða og stefnir niður fyrir bjargbrúnina
rétt hjá mér. Dregur þá eitt augnablik úr ferð hennar, vegna þess
að loftstraumurinn upp með bjarginu að neðan er svo kröftugur. Við
það sveiflast rjúpan einnig til hliðar. Á þeirri stundu rennir fálki sér
að henni á geysiferð, og ég sé glöggt, hvernig hann fjarlægir vængina
frá síðunum um leið og hann sveiflar sér til hægri hliðar og virðist
ná til að snerta hana með hægri vænghnúa um leið og hann þýtur
niður hjá henni. Rjúpan margsnýst í loftinu á vinstri hlið og kemur
niður í bratta brekku neðan við, skammt frá stórum steinum. Hún
virðist átta sig samstundis og flögrar í áttina að steinunum með
hjálp fóta og vængja. Áður en hún nær til þeirra, er fálkinn kominn
að henni, slær út vængjum og stéli og grípur hana í klærnar og líður
burtu með liana á hægu renniflugi.
Ótal sinnum hef ég séð fálka taka þannig rjúpur á jörðu niðri, t. d.