Náttúrufræðingurinn - 1952, Blaðsíða 39

SÉÐ FRÁ ÞJÓÐVEGI
33
2. mynd. Skematísk þrívíddarskissa, er sýnir myndun jaðarrásanna suður af Másvatni.
— Schematic bloc diagram showing the formation of the lateral draining channels S of
Lake Másvatn.
nægjandi skýringu á myndun þeirra. Slíkum rásum gaf hann nafnið
skvalrannor (þýðir orðrétt rásir, sem vatn rennur eftir í stríðum
straum). Á íslenzku rnætti kalla þær jaðarrdsir, samkvæmt myndun
þeirra, sem nú skal vikið að.
Mynd 2 er skematísk þrívíddarskissa af jaðarrásunum við Másvatn
og skýrir um leið myndun þeirra. Þegar jökull siðasta jökulskeiðs ís-
aldarinnar hafði hörfað suður eftir norðurhálendinu, svo að jaðar
hans lá þvert yfir Laxárdalslieiðina suður af Másvatni — ég get, að
það muni hafa verið fyrir um 10000 árum — gekk jökultunga fram
kvosina milli Víðafells og Brattháls og út í Másvatn. Árlega bráðnaði
þessi jökultunga og þynntist, en bræðsluvatnið rann út af henni á
báðar hliðar og myndaði smájökulár, sem runnu norður eftir á mót-
um jökuljaðars og lilíða og grófu sér farvegi niður í lausa botnurð-
Ndtlúrufrcuðingiirinnt 1. h, J952 3