Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1968, Page 52

Náttúrufræðingurinn - 1968, Page 52
42 NÁTTÚ RU FRÆÐINGURINN með þeim atleiðingum er stuttlega skal frá greint. Hefur loftið eink- um verið mengað S02. Sé reiknað með hlutfallslega sama S02 inni- haldi í bergkviku Lakagíga og Surtseyjar, samkvæmt mælingum Guðmundar Sigvaldasonar, hafa um 10 milljónir tonna af SO2 losn- að úr bergkviku Lakagíga. Móðuharðindi voru sannarlega réttnefni á þeim hörmungum, er yfir þjóðina dundu. Tjón af völdum Skaftárelda. Um tjónið aí: völdum Skaftárelda tala eftirfarandi tölur skýru máli. Eru þær fengnar frá séra Arnljóti Ólafssyni, sem nákvæmast hefur kannað felli búpenings í Móðuharðindunum. Tölurnar taka til alls landsins. TAFLA 1. 1783 1783/84 fcllu % Nautgripir ........ 20067 10 263 50.1 Sauðfé............. 236 251 186 638 79.0 Hestar............. 35 936 27 256 75.9 Á árunum 1784 og 1785 dóu samanlagt 9551 umfram fædda og íbúum landsins fækkaði úr 48 884 árið 1783 niður í 38 363 árið 1786, þ. e. um 10 521, eða 23.6%. Hefur íbúatala landsins líklega aðeins tvisvar sinnum orðið lægri síðan um 1100, þ. e. eítir Svarta dauða og Stóru bólu (sbr. }. Steffensen 1958). í Fljótshverfi, Meðal- landi og á Síðu dóu að nreðaltali 37.4%. Verður að skrifa mest af þessum hörmungum á reikning Skaftárelda, þótt þar á ofan bættist að síðari hluti vetrarins 1783/84 var mjög harður víða um landið. Skaftáreldahraun fór yfir 2 kirkjur, í Skál og Hé)lmaseli, og sam- anlagt 14 bæi, þar af 3 í Skaftártungu, 5 í Meðallandi, 3 á Síðu, 1 í Landbroti og 2 í Fljótshverfi. Þar að auki voru um 30 jarðir stórskennndar af völdum gossins og tvær sóknir, Skálar- og Kálfa- fells, óbyggilegar í tvö ár. Hvernig líðan skepnanna, lerfættra sem tvxfættra, var á þessum hörmungarárum geta menn gert sér nokkra hugmynd um af eítir- farandi kafla úr Eldriti séra Jóns Steingrímssonar: „Pestarverkunin af eldinum útljek þannig og deyddi hesta, sauð- fje og kúpening; hestarnir misstu allt hold, skinnið fúnaði á allri hrygglengjunni á sumum, tagl og fax rotnaði og datt af, ef hart var í það tekið. Hnútar runnu á liðamót, sjerdeilis um hófskegg.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.