Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1968, Síða 52

Náttúrufræðingurinn - 1968, Síða 52
42 NÁTTÚ RU FRÆÐINGURINN með þeim atleiðingum er stuttlega skal frá greint. Hefur loftið eink- um verið mengað S02. Sé reiknað með hlutfallslega sama S02 inni- haldi í bergkviku Lakagíga og Surtseyjar, samkvæmt mælingum Guðmundar Sigvaldasonar, hafa um 10 milljónir tonna af SO2 losn- að úr bergkviku Lakagíga. Móðuharðindi voru sannarlega réttnefni á þeim hörmungum, er yfir þjóðina dundu. Tjón af völdum Skaftárelda. Um tjónið aí: völdum Skaftárelda tala eftirfarandi tölur skýru máli. Eru þær fengnar frá séra Arnljóti Ólafssyni, sem nákvæmast hefur kannað felli búpenings í Móðuharðindunum. Tölurnar taka til alls landsins. TAFLA 1. 1783 1783/84 fcllu % Nautgripir ........ 20067 10 263 50.1 Sauðfé............. 236 251 186 638 79.0 Hestar............. 35 936 27 256 75.9 Á árunum 1784 og 1785 dóu samanlagt 9551 umfram fædda og íbúum landsins fækkaði úr 48 884 árið 1783 niður í 38 363 árið 1786, þ. e. um 10 521, eða 23.6%. Hefur íbúatala landsins líklega aðeins tvisvar sinnum orðið lægri síðan um 1100, þ. e. eítir Svarta dauða og Stóru bólu (sbr. }. Steffensen 1958). í Fljótshverfi, Meðal- landi og á Síðu dóu að nreðaltali 37.4%. Verður að skrifa mest af þessum hörmungum á reikning Skaftárelda, þótt þar á ofan bættist að síðari hluti vetrarins 1783/84 var mjög harður víða um landið. Skaftáreldahraun fór yfir 2 kirkjur, í Skál og Hé)lmaseli, og sam- anlagt 14 bæi, þar af 3 í Skaftártungu, 5 í Meðallandi, 3 á Síðu, 1 í Landbroti og 2 í Fljótshverfi. Þar að auki voru um 30 jarðir stórskennndar af völdum gossins og tvær sóknir, Skálar- og Kálfa- fells, óbyggilegar í tvö ár. Hvernig líðan skepnanna, lerfættra sem tvxfættra, var á þessum hörmungarárum geta menn gert sér nokkra hugmynd um af eítir- farandi kafla úr Eldriti séra Jóns Steingrímssonar: „Pestarverkunin af eldinum útljek þannig og deyddi hesta, sauð- fje og kúpening; hestarnir misstu allt hold, skinnið fúnaði á allri hrygglengjunni á sumum, tagl og fax rotnaði og datt af, ef hart var í það tekið. Hnútar runnu á liðamót, sjerdeilis um hófskegg.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.