Náttúrufræðingurinn - 1977, Blaðsíða 37

tegundir hérlendis, ugglaust flestar
hingað komnar með mönnum. Þessi
dýr mun ég ekki ræða um, með einni
undantekningu þó, því ein tegund
hefur snúið aftur ef svo má segja og
gerst fjörudýr á ný. Er þetta svokall-
aður sölvahrútur, og tel ég hann hér
til þanglúsa til hægðarauka, þótt
skyldari sé grápöddum þurrlendis.
Sumar tegundir marflóa hafa einnig
gerst landdýr, en engin íslensk tegund
getur talist af þeim iiokki, þótt ein
tegund nálgist það nokkuð.
1 sjó eru bæði marflær og þanglýs
afskaplega algeng dýr, bæði í fjöru og
neðan hennar. Flest eru þau botndýr,
en nokkrar tegundir synda um uppi í
sjónum. Ég ætla hér á eftir að ræða
einkum um þær tegundir þessara dýra,
sem eiga heimkynni sín í fjörunni.
Marflær í fjöru eru yfirleitt 1—5 cm
á lengd, miðað við fullvaxta dýr.
Fljótt á litið virðast þær vera af tveim-
ur gerðum. Sumar marflær (1. mynd)
skriða um á hliðinni og hoppa lítið,
en aðrar ganga á réttum kili og hoppa
hátt í loft upp þegar þær verða fyrir
styggð. Við nánari athugun kernur þó
í ljós, að tegundirnar eru hér miklu
fleiri en tvær, en margar hverjar eru
svo líkar, að þær verða ekki sundur-
greindar nema með góðri smásjá. Alls
er um að ræða einar 13 tegundir mar-
flóa, sem eiga sín eiginlegu heimkynni
í fjörunni hérlendis, en auk þeirra
eru nokkrir tugir tegunda, sem lifa
að mestu neðan fjöru ,en slæðast eitt-
hvað upp í hana. En alls eru kunnar
um 180 tegundir marflóa úr sjónum
umhverfis Island. Af þanglúsum eru
sömuleiðis 2 gerðir algengar í fjörum.
Annars vegar eru fremur stór dýr, tíð-
um 1-3 cm á lengcl, en hins vegar mun
minni clýr, oftast 2-5 mm (2. mynd).
Auk þessara er svo sölvahrúturinn
fyrrnefndi. Hann er heldur stærri en
aðrar þanglýs í fjöru og til muna
kvikari í hreyfingum. En einnig hér
keniur í Ijós, að tegundirnar eru fleiri
en ætla má í fyrstu, en sundur-
1. mynd. Ein algeng-
asta marfló í fjörum,
Gammarus oceanicus.
147