Náttúrufræðingurinn - 1977, Blaðsíða 60

urn tíma og vökvinn síaður frá. Eftir að
vökvinn hefur íarið í gegnum nokkur
lireinsunarstig er heparínið fellt út með
cetýlpýridíníumklóríði. Það er svo hreins-
að frekar með endurteknum fellingum og
að lokum fellt sem natríumheparínat.
Styrkleikinn er svo ákvarðaður með mæl-
ingum á blóðstorknunartíma.
Á þessu stigi rannsóknanna Itefur hep-
arín verið einangrað úr lungum og görn-
um nautgripa og sauðfjár. Heildarmagnið
hefur mest orðið u. Jj. b. 30 000 einingar/
kg af vef en virknin hefur fcngist mest
124 einingar/mg og er Jtað ívið lægra en
fengist hefur erlendis. Meiri virkni hefur
|jó náðst með frekari hreinsun með ensýrn-
um (trýpsíni og kýmotrýpsíni) og oxun
með hydrogenperoxíði, sent auk Jiess lýsir
efnið til muna.
Það hráefni sem félli til hérlendis yrði
fyrst og fremst úr sauðfé (lungu og garnir
eða garnaslím) og hvölunt. Nautgriparækt
er ekki svo mikið stunduð hérlendis til
kjötframleiðslu að hráefni þaðan yrði
verulega mikilvægt. Um einni milljón
laniba er slátrað árlega (garnir úr einu
lambi vega um 1 kg og er stór liluti af
því slímhúð) og um 400 hvalir eru veiddir
árlega, þar af eru um 300 skiðishvalir
(garnir og magi úr hval vega um 850 kg
og liingu um 180 kg).
Heparin er talsvert verðmætt efni, og
eins og sakir standa fer verð á Jn’í stöðugt
hækkandi á heimsmarkaði.
(Raunvisir — fréttabréf RH.)
Asuverðlaun 1976
Dr. Páll Agnar Pálsson, yfirdýralæknir,
hlaut Ásuverðlaun fyrir árið 1976. Af-
hending heiðursverðlauna fór fram í Nor-
ræna húsinu við hátíðlega athöfn hinn
27. desember síðastliðinn. Við Jjað tæki-
færi var skýrt frá stofnun sjóðsins, sem
gefinn var af frú Ásu Guðmundsdóttur
Wright til minningar um eiginmann og
nokkra ættingja hennar. Er sjóðurinn á
vegum Vísindafélags íslendinga. 1 sjóðs-
stjórn eiga sæti: dr. Kristján Eldjárn, dr.
Jóhannes Nordal og dr. Sturla Friðriks-
son.
Dr. Páll A. Pálsson hlaut heiðursverð-
launin 1976 fyrir veigamikinn J)átt í rann-
sóknum á dýrasjúkdómum og sérstaklega
á hæggengum veirusjúkdómum. Páll er
fæddur 9. maí 1919. Hann varð stúdent
frá Menntaskólanum í Reykjavík 1937,
lauk kandidatsprófi frá dýralæknaháskól-
anum í Kaupmannahöfn 1944, og var
skipaður yfirdýralæknir 1956. Hann var
gerður heiðursdoktor við danska dýra-
læknaháskólann árið 1974, sem var viður-
kenning á mikilvægum rannsóknum hans
á sviði búfjársjúkdóma.
Páll A. Pálsson hefur unnið gagnmerkt
starf sem yfirdýralæknir með Jtví að hafa
yfirumsjón með heilsugæslu húsdýra hér
á landi. I ræðu og riti hefur hann frætt
almenning og bændur um dýrasjúkdóma,
varnir gegn Jjeim og leiðbeint dýralækn-
um og eftirlitsmönnum. Þá hefur hann
endurbætt og sarnið reglugerðir um eftir-
lit og meðferð á dýrum og slátrun Jreirra
og átt drjúgan þátt í jní að útrýma skæð-
um búfjársjúkdómum úr landinu. Má jiar
nefna suma kvikfjársjúkdóma, berkla í
nautgripum, hringskyrfi, kjúklingasótt,
blöðrujjot í svínum og hundafár. Rann-
sóknir Páls á fjöruskjögri í unglömbum
leiddu til Jjess, að tekin var upp notkun
lyfja, sem koma í veg fyrir þann sjúkdóm.
Hann hefur tekið þátt í rannsóknum
á áhrifum flúors frá eldfjöllum og álveri
á heilsufar dýra, og leiðbeint um ráð til
varnar gegn flúoreitrunum. Ennfremur
hefur Páll staðið fyrir framleiðslu á bólu-
efni og sermi, og hafa Jtessi varnarlyf
dregið mjög úr sýkingu í búfé.
Þegar Páll Agnar Pálsson kont frá námi
geisuðu hér á landi fjárpestir, sem voru
innfluttar með karakúlfé árið 1933. Ýmsir
höfðu Jjegar átt Jjátt í Jjví að snúast til
varnar gegn þessum skaðvöldum, og fleiri
hafa síðar lagt hönd á plóg við að ráða
170