Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1991, Qupperneq 38

Náttúrufræðingurinn - 1991, Qupperneq 38
ingaskipti þegar á fyrsta hausti. Þess- um nýja búningi svipar mjög til vetrar- búnings fullorðinna fugla, svo að yfir- leitt er erfitt að aldursgreina vaðfugla úti í náttúrunni þegar kemur fram á vetur. Hins vegar er hægt að aldurs- greina þá með því að veiða þá og handleika. Ungir vaðfuglar fella ekki flugfjaðrir (væng- og stélfjaðrir) á fyrsta hausti. Þessar fjaðrir eru eldri og slitna fyrr en hjá eldri fuglum þeg- ar líða tekur á veturinn. Mjög slitnar flugfjaðrir á vaðfuglum síðla vetrar og að vorlagi eru sterk vísbending um að fuglarnir séu á fyrsta vetri. Trítlar (Glareolidae) eru undantekning, því að þeir fella allar fjaðrir þegar á fyrsta hausti og er afar erfitt að aldursgreina þá á ytri einkennum þegar komið er fram á vetur. Vaðfuglar sem verpa norðarlega á hnettinum skipta yfir í sumarbúning síðla vetrar eða snemma vors (febrú- ar-apríl) með því að fella bolfjaðrir. Margir þeirra skrýðast fremur áber- andi varpbúningi. Tegundir sem iðka fluglistir um varptímann til að laða að maka eða verja varpsvæði fyrir keppi- nautum eru margar hverjar litskrúð- ugar að neðanverðu. Varpbúningur hjá lóum, mörgum títum, jaðrakan (Limosa limosá) o.fl. tegundum er fyrir vikið verulega frábrugðinn vetr- arbúningi. Seinni hluta sumars er varpbúningur vaðfugla orðinn mjög slitinn og skipta fullorðnu fuglarnir smám saman um allar fjaðrir á tíma- bilinu júlí-október. Sumir vaðfuglar byrja að verpa árs- gamlir og fá fullan varpbúning þegar á fyrsta vori. Aðrar tegundir, einkum hinar stærri, skipta ekki um búning á fyrsta vori eða fá aðeins ófullkominn sumarbúning. TEGUNDATAL Bjúgnefja (Recurvirostra avosetta) Til mjónefaættar (Recurvirostridae) teljast fjórar bjúgnefjutegundir (Recurvirostra spp.) og háleggir (Himantopus spp.), nú taldar þrjár tegundir. Þetta eru allt suðrænir fugl- ar og að miklu leyti bundnir við salt eða ísalt vatn. Bjúgnefjur eru háfættar og auðþekktar á löngu uppsveigðu nefi. Þær hafa sundfit og geta synt og hálfkafað líkt og buslendur. Varpútbreiðsla bjúgnefju er slitrótt í Evrópu, Afríku og Asíu, bæði með ströndum fram og langt frá sjó. Bjúgnefju fækkaði í NV-Evrópu á 19. öld, en hefur fjölgað að nýju á undan- förnum árum. Kjörlendi hennar eru opin, snögglend svæði, aðallega við grunn vötn, sjávarlón og leirur. Hún lifir aðallega á skordýrum, krabba- dýrum (m.a. marflóm og þanglúsum) og burstaormum. Bjúgnefjur eru félagslyndir fuglar og verpa í byggðum (tugir eða fáein hundruð í hverri byggð). Hvert par ver nánasta umhverfi hreiðurs fyrir öðrum bjúgnefjum, svo og fæðuöflun- arsvæði skammt frá hreiðrinu. Bjúgnefja er farfugl í norðurhluta heimkynna sinna. Þó dvelja að jafnaði um 20(X) fuglar á ströndum Norðursjáv- ar, en alls er talið að um 70 þúsund bjúgnefjur hafi vetursetu í V-Evrópu og V-Afríku (Smit & Piersma 1989). Far- tíminn síðsumars er í júlí-september, fyrstu fuglarnir snúa til sumarheim- kynna þegar um mánaðamót febrúar- mars, en flestir þó ekki fyrr en í apríl. Ein bjúgnefja hefur sést með vissu hér á landi, um fartíma að vori, og nokkrar líkur eru á að ein hafi náðst á íslandi á síðustu öld. 1. Búðareyri í Reyðarfirði, S-Múl, 3t. mars 1954 (RM2909). Magnús Guðmundsson. Náðist aðframkominn og drapst í haldi dag- inn eftir. Finnur Guðmundsson (1957). 32
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.