Náttúrufræðingurinn - 1991, Qupperneq 43

3. mynd. Gulllóa á fyrsta
hausti. Takið eftir áber-
andi hvítri brúnarák og
gráleitum yfirvæng. Am-
erican Golden Plover
(Pluvialis dominicaj.
Ljósm. photo Cornell
University Laboratory of
Ornithology.
Fjalllóa hefur sést tvisvar með vissu
á Islandi og sáust báðir fuglarnir á far-
tíma, ungfugl í september og einn fugl
í maí:
1. Herdísarvík f Selvogi, Arn, 23. september
1962 (CT imm RM2202). Jón Baldur Sigurðs-
son og Arnþór Garðarsson.
2. Landakot á Álftanesi, Kjós, 8. maí 1980. GP
& KHS (1982). Kvikmynd af þessum fugli
var sýnd í Stundinni okkar í sjónvarpinu 18.
maí 1980. Dagsetningin var röng þegar til-
vikið var birt fyrst.
Til eru tvö fjalllóuegg í Breska Náttúrugripa-
safninu (British Museum of Natural History)
sem sagt er að hafi verið safnað á íslandi 2. júní
1864 (sbr. Nethersole-Thompson 1973). Upp-
runi þessara eggja er óljós og e.t.v. hafa þeir
sem söfnuðu eggjunum eða skrásettu þau rugl-
ast í ríminu.
Gulllóa (Pluvialis dominica)
Allt fram á síðustu ár töldu flestir
að tvær lóur, Pluvialis dominica dom-
iriica (hér eftir gulllóa; 3. mynd) og
Pluviaiis dominica fulva (hér eftir glit-
lóa, skv. uppástungu Gunnlaugs Pét-
urssonar), væru ein og sama tegundin,
„gulllóa“. Varplendur gulllóu og glit-
lóu skarast á um 1300 km löngu belti í
Alaska, en að öðru leyti er útbreiðsla
gulllóu bundin við N-Ameríku og glit-
lóu við NA-Síbiríu. Ekki er vitað til
þess að tegundirnar kynblandist á
þessu sameiginlega útbreiðslusvæði og
réði það úrslitum þegar þessar „deili-
tegundir“ voru flokkaðar sem sjálf-
stæðar tegundir (Knox 1987, sjá einnig
Connors 1983).
Enda þótt glitlóa og gulllóa séu
nauðalíkar og líkist mjög heiðlóu, eru
lífshættir þeirra talsvert frábrugðnir
og útbreiðsla sem fyrr segir að mestu
aðskilin. Glitlóa er sjónarmun minni
en gulllóa og talsvert vængstyttri.
Stærstu gulllóur eru svipaðar heiðló-
um að stærð, en bæði gulllóa og glit-
lóa eru fínbyggðari en heiðlóa. Þær
eru hlutfallslega háfættari en heiðlóa,
þannig að þegar þessar tegundir
standa hlið við hlið, sýnast þær jafn-
háar. Litur undirvængs og vængkrika-
fjaðra greinir gulllóu og glitlóu frá
heiðlóu, er gráleitur á fyrrnefndum
tegundum, en hvítur á heiðlóu (sbr. 4.
mynd). Auðveldast er að greina glit-
lóu og gulllóu sundur í ungfuglabún-
ingi og vetrarbúningi. Glitlóa er þá
37