Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1991, Qupperneq 65

Náttúrufræðingurinn - 1991, Qupperneq 65
1. mynd. Skýringarmynd af hreyfingum efnisagna þegar P-bylgjur (A) og S-bylgjur (B) ganga yfir. (Úr Boit (1982)). Particle motion in the two types of seismic body waves, P- waves (A) and S-waves (B). Eðli sínu samkvæmt berst S-bylgja eingöngu um efni sem getur svignað. Vökvi er fjaðrandi efni, en eingöngu gagnvart þrýstingi. Hann getur því flutt P-bylgjur en ekki S-bylgjur. Þessa eiginleika er m.a. hægt að nota til að ganga úr skugga um að möttull jarðar er úr föstu efni niður á 2885 km dýpi. Þar fyrir neðan tekur við jarð- kjarninn, en ytri hluti hans er úr fljót- andi efni. I jarðskorpunni eða möttl- inum undir sumum eldstöðvum hafa fundist svæði þar sem S-bylgjur berast illa eða ekki í gegn. Þetta má líta á sem vísbendingu um bráðið efni eða kvikuhólf (Sanford og Páll Einarsson, 1982, Páll Einarsson, 1978). Hér á landi er það áberandi hve illa S-bylgj- ur berast um þau lög sem liggja næst undir jarðskorpunni. Einnig er þar hlutfall milli hraða P- og S-bylgna óvenjulega hátt. Þetta má túlka þann- ig að efnið þar sé í hlutbráðnu ástandi (Gebrande o. fl. 1980). Ýmsar fleiri vísbendingar eru um að óvenjulegt ástand ríki undir íslandi. P-bylgjur frá fjarlægum jarðskjálftum verða fyrir nokkurri seinkun á leið sinni til íslands ef miðað er við löndin um- hverfis. Rannsóknir Kristjáns Tryggvasonar o. fl. (1983) á þessari seinkun sýndu að bylgjuhraðinn er lægri en hann ætti að vera allt niður á um 300 km dýpi. 59
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.