Fréttablaðið - 08.08.2009, Blaðsíða 18

18 8. ágúst 2009 LAUGARDAGUR
Á
næstu dögum tekur
menntaráð ákvörðun um
hvort veita skuli nýjum
grunnskóla starfs -
leyfi. Verði niðurstað-
an jákvæð munu sextíu
börn hefja nám þar strax í haust. Skól-
inn verður til húsa á nýuppgerðri jarð-
hæð gömlu Heilsuverndarstöðvarinn-
ar við Barónsstíg. Verða eflaust margir
fegnir að fá aftur líf í þetta fallega og
sögulega hús sem hefur staðið autt allt
of lengi.
Grunnskólinn hefur fengið nafn-
ið Menntaskólinn. Einfalt nafn sem
þó vekur spurningar, virkar kannski
svolítið öfugsnúið í fyrstu og er jafn-
vel dálítið ögrandi. Þess vegna er það
einmitt mjög viðeigandi, því þannig á
skólinn einmitt að verða. Hann verður
nefnilega hreint ekki eins og grunnskól-
ar eru flestir.
Fjöldi barna þegar skráður
Það eru þau Edda Huld Sigurðardótt-
ir, fyrrverandi skólastjóri Ísaksskóla,
Þorvaldur Þorsteinsson, rithöfundur
og myndlistarmaður, Jenný Guðrún
Jónsdóttir kennari og Ólafur Stefáns-
son handboltamaður sem standa að
baki skólanum. Þau Edda, Þorvaldur
og Jenný standa nú á haus við að undir-
búa opnun skólans. Ólafur býr í Þýska-
landi og er því fjarri góðu gamni, þótt
hann fylgist grannt með gangi mála.
Öll ganga þau út frá því að starfsleyfið
verði veitt, enda svo skotin í hugmynd-
inni sjálf að þau sjá ekki hvernig hægt
væri að hafna henni. Þeim hefur líka
verið vel tekið í stjórnkerfinu og fjöldi
fólks sýnt áhuga á að vinna með þeim.
„Margir hafa sýnt áhuga á að vinna með
okkur, bæði kennarar og sérfræðing-
ar á ýmsum sviðum,“ segir Edda. „Og
okkur hefur þótt sérstaklega vænt um
það hvað margir foreldrar hafa haft
samband við okkur og skráð börnin sín.
Við erum þegar komin með á þriðja tug
barna á skrá. Við hvetjum auðvitað fólk
til þess að hafa samband við okkur og
skrá börnin sín, með fyrirvara um að
leyfi fáist. Við eigum enn þá pláss fyrir
nokkurn fjölda barna.“
Stefnan er traust
Þær Jennýju og Eddu dreymdi upp-
haflega um stofnun skólans. Báðar
hafa þær langa reynslu af starfi innan
skólakerfisins og unnu meðal annars
saman í Ísaksskóla. „Við höfðum lengi
verið að velta því fyrir okkur hversu
langt maður gæti gengið í því að gera
grunnskóla manneskjulegan,“ segir
Jenný. „Við þekkjum skólakerfið út og
inn en okkur langaði að fá hugmynda-
auðgina og sköpunina frá þeim Þorvaldi
og Ólafi. Fyrst sáum við fyrir okkur
að fá þá inn sem ráðgjafa en eftir að
við fórum að ræða saman fundum við
svo mikinn samhljóm með þeim að það
var ekki annað hægt en að fá þá með.“
Þorvaldur segir það hafa verið ómögu-
legt að láta það góða boð sér úr greip-
um renna. „Þegar tvær kanónur innan
úr kerfinu eru tilbúnar að byrja frá
grunni á forsendum sem við ætlum að
móta saman, þá væri það hreinn aula-
gangur að taka ekki áskoruninni. Dag-
inn eftir að ég hafði tekið ákvörðun-
ina vaknaði ég með slaufu um hálsinn,
tilbúinn í barnakennarann, án þess að
mega kalla mig það.“
Algjör samstaða ríkir hjá hópnum um
þá reglu að ekki verði unnið út frá fyrir-
fram ákveðinni stefnu. „Við erum skotin
í mörgum stefnum. En það er svo margt
gott verið að gera í skólakerfinu og við
viljum læra af öðrum skólum líka. Þess
vegna viljum við ekki festa okkur inni í
einni ákveðinni stefnu,“ segir Jenný.
Skapandi leikur
Allt starf hins nýja skóla á að fara fram
í gegnum skapandi leik, þar sem áhersla
verður lögð á að fá það besta úr hverj-
um og einum nemanda. „Við ætlum að
leggja áherslu á að nemendur framkall-
ist eins og þeim er eiginlegt sem skap-
andi manneskjum,“ útskýrir Þorvald-
ur. „Það er æsispennandi ferli að lifa
frá degi til dags. Það gleymist bara oft
í skólanum, vegna þeirrar aðgreiningar
að sköpun tilheyri listum. Þetta ætlum
við að vekja til lífsins í skólanum. Við
viljum að nemandinn öðlist raunveru-
legan áhuga á sjálfum sér, viðfangs-
Ögrandi Menntaskóli fyrir börn
Gangi áætlanir eftir mun gamla Heilsuverndarstöðin við Barónsstíg fyllast aftur af börnum í haust, þegar sextíu börn hefja þar
nám í nýjum og róttækum barnaskóla. Hólmfríður Helga Sigurðardóttir hitti fólkið á bak við skólann og komst að því að nemend-
ur hans munu ekki þurfa að bíða eftir frímínútum til að fara út að leika. Allir dagar verða leikdagar.
HRISTA UPP Í SKÓLAMÁLUM Edda Huld Sigurðardóttir, fyrrverandi skólastjóri Ísaksskóla, Þorvaldur Þorsteinsson, myndlistarmaður og rithöfundur, og Jenný Guðrún Jóns-
dóttir kennari eru þrír af fjórum stofnendum barnaskóla sem verður til húsa í gömlu Heilsuverndarstöðinni á Barónsstíg. Sá fjórði er Ólafur Stefánsson handboltamaður.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
bæði fyrir kennara og nemendur. „Að
vera berskjaldaður sem viðfangsefnið
og geta ekki bara hallað sér að fyrir-
fram gefnum vörðum sem námsefnið er.
Það er mjög erfitt. En þetta er lýsing
á þroskaferli eins og við þekkjum það
best. Uppgötvunin verður til í gegnum
reynsluna og verður fyrir vikið raun-
veruleg. Frekar en í að fá upplýsingarn-
ar í gegnum texta. Þá er undir hælinn
lagt hvað þú manst og til hvers.“
Allir læra að lesa
Þrátt fyrir frelsið og leikinn segja þau
enga hættu á að börn í Menntaskólan-
um missi af menntun sem nemendur
hefðbundnari skóla fá. „Það er auðvitað
alveg á hreinu að allir fá bestu mögu-
legu lestrarkennslu. Sömuleiðis verður
stærðfræði, í bestu merkingu þess orðs,
gert hátt undir höfði og inntaki annarra
hefðbundinna námsgreina. Og að sjálf-
sögðu verður þess gætt að börnin fái
réttan kennslustundafjölda og frímín-
útur á tilskildum tíma. En það verður
allt á forsendum nemandans sem skap-
andi einstaklings, sem fyrir vikið fær
svigrúm til þess að uppgötva sjálfur
það sem máli skiptir.“
Það verður því ekkert sem heit-
ir hefðbundinn skóladagur í Mennta-
skólanum. Alla þriðjudaga, alveg sama
hvernig viðrar, verða krakkarnir til að
mynda í margvíslegu útinámi, innan
borgar og utan. En gengið hefur verið
frá samstarfi við Helenu Óladóttur,
skólastjóra Náttúruskólans, um leið-
sögn í þeim verkefnum. Fjöldi annarra
gestakennara sem tengjast beint við-
fangsefnunum hverju sinni munu koma
að náminu. Þá verða foreldrar hvattir
til að taka beinan þátt í starfinu, hafi
þeir tök á því.
Byrja smátt en hugsa stórt
Fyrsta árið er gert ráð fyrir að taka við
60 börnum á aldrinum fimm til tíu ára
en bæta við aldurshópum strax næsta
haust. Innan fárra ára er gert ráð fyrir
að fjöldi nemenda verði 300. Það segir
Edda kjörstærð fyrir barnaskóla. „Eitt
sex ára barn vegur ekki þungt í 500
manna skóla. Ég held það sé farsælla
að hafa smærri einingar þar sem hægt
er að huga vel að hverjum og einum
nemanda. Við ætlum að byrja smátt og
byggja skólann hægt og rólega upp.“
Jenný bætir þó við með bros á vör að
það sé ekkert sem segi að það verði ekki
fleiri útibú. Greinilegt er að hugur er
í hópnum og full trú á ágæti hins leik-
andi skóla. En er þetta rétti tíminn til að
stofna nokkuð, svona í miðju ástandinu?
„Ef eitthvað er ýtti það á eftir okkur.
Það fékk mann til að spyrja sig þeirrar
spurningar hvort það væri hugsanlegt,
að með fyrirfram ákveðnu námsefni –
og þar með fyrirfram ákveðinni útkomu
úr skólakerfinu – færum við á mis við
fjársjóðinn sem býr innra með hverjum
og einum. Er það kannski að sýna sig
núna hversu dýrkeypt það er fyrir þjóð-
félagið að nemandinn fái ekki að vera og
þar með verða hann sjálfur?“
Það er mik-
ilvægara að
börn komist
að því hver
þau eru
heldur en
hvað þau
langar til að
verða.
efnunum og samnemendum sínum. Við
teljum það mikilvægara að börn komist
að því hver þau eru heldur en hvað þau
langar til að verða. Og að skilgreina eigi
manneskjuna út frá því ríkidæmi sem
hún er en ekki út frá því sem hana vant-
ar. Þar liggur kjarninn. Við gerum ráð
fyrir að taka við ómetanlegum gersem-
um í hverjum nemanda.“
Við þetta hefur Edda að bæta graf-
ískri myndlíkingu. „Það má lýsa þessu
þannig að við ætlum að renna frá nem-
endum, fletta inn í þau og lesa. Hvað
er þarna inni? Hvað þarf að njóta sín
og hvernig getum við hjálpað þeim til
þess?“
Krefjandi og erfitt
En hvernig virkar þetta þegar í skólann
er komið? Læra börn raunverulega eitt-
hvað ef þau eru bara að leika sér dag-
inn út og inn?
„Já, því við veljum ögrandi og skap-
andi verkefni sem þroska hugsun, frek-
ar en að pæla í dauðum staðreyndum
sem skilja ekkert eftir sig,“ segir Jenný.
„Við notum leikinn sem útgangspunkt
og út frá honum nálgumst við viðfangs-
efnin. Krakkar hafa mjög mikla fróð-
leiksfýsn og hana viljum við virkja.“
Þemaverkefni verða gegnumgang-
andi sem fela markvisst í sér allar
námsgreinar hefðbundinna grunnskóla.
Þau verða að stærstum hluta skipulögð
af nemendunum sjálfum og á þeirra
ábyrgð. Þorvaldur segir fátt meira
krefjandi en að vinna á þennan hátt,
Edda Huld Sigurðardóttir er
kennari að mennt, auk þess sem
hún útskrifaðist úr MBA-námi árið
2006. Hún hefur víðtæka kennslu-
reynslu en hún hefur starfað innan
skólakerfisins í sextán
ár. Í ellefu ár gegndi
hún starfi skólastjóra
Ísaksskóla. Hún lét af
störfum þar í vor og hóf
undirbúning að stofnun
Menntaskólans.
Jenný Guðrún Jónsdóttir er kennari
að mennt og hefur undanfarin tíu
ár unnið sem grunnskólakennari,
fyrst í Árbæjarskóla og síðar í
Ísaksskóla. Þá hefur hún bætt
við sig menntun á sviði
stærðfræði og skrifað
námsefni í lífsleikni.
Reynsla Jennýjar af
starfi með börnum er
fjölbreytileg en áður
en hún hóf kennslu
vann hún í leikskóla í
nokkur ár.
Þorvaldur Þorsteinsson starfar jöfn-
um höndum sem myndlistarmað-
ur, rithöfundur og kennari. Hann er
vinsæll fyrirlesari og er þekktur fyrir
að hrista upp í þeim sem á
hann hlýða með ferskri sýn
sinni á viðfangsefnin. Á
undanförnum árum hefur
hann skoðað íslenska
skólakerfið og vakið
athygli á mikilvægi
skapandi skóla-
starfs.
Ólafur Stefánsson er þekktastur
fyrir handboltaferil sinn en hann er
jafnframt menntaður á sviði upp-
eldisfræði og heimspeki. Undan-
farin ár hefur hann þróað leiðir til
að hjálpa börnum að ná
sambandi við myndheim
sinn og nota táknmyndir
til að auka skilning sinn
á umhverfi sínu. Þær
aðferðir munu
nýtast í starfi
hans með
Menntaskólan-
um.
FJÖLBREYTILEG REYNSLA EN SAMEIGINLEG SÝN
Stofnendur Menntaskólans eru fjórir og munu þeir allir koma beint að starfi Menntaskólans.
Hér er reynsla þeirra af skólamálum og vinnu með börnum dregin saman.