Samvinnan - 01.04.1947, Page 11

OA.MFELLD, virk starfsemi sam-
^ vinnustefnunnar hér á landi er nú
otðin 65 ára. Af eðlilegum ástæðum
snerust þau samtök fyrst aðallega um
verzlunarmálin. Lar kreppti skórinn
þá að öllu alþýðufólki, þó fyrir kæmi
að þeir, sem meira áttu undir sér, gætu
náð betri kjörúm í verzlun og við-
skiptum en allur almenningur. Þetta
ntunu þeir hafa fundið, sem fyrir 65
arum síðan fórnuðu sér fyrir hugsjón
en ekki fé. Það var ekki háa kaupið,
sem freistaði Jakobs Hálfdánarsonar
hl þess að ganga frá orfi sínu á Gríms-
stöðum í Mývatnssveit til Húsavíkur,
tll þess að eyða dsTmætum tíma frá
heimili sínu, við að úthluta vörum til
sýslunga sinna. Ekki freistaði aðstað-
an. Ekki var húsakosturinn. Ekki var
úeldur á stefnuskránni að þeir efnaðri
ættu að sitja fyrir. Nei, strax frá byrj-
nn var þannig frá málum gengið, að
fátækur sem ríkur llöfðu báðir sama Husavík, heimkynni Kaupfélags Þingeyinga, vagga islenzks samvinnustarfs.
Elsta kaupfélag landsins
færir út kvíarnar
Kaupfélag Þingeyinga er að Ijúka við smíði
nýtízku mjólkurstöðvar
lireppi verið starfrækt rjómabú í ein
12 ár. í Húsavík hefur verið starfrækt
rjómabú í 3 ár. Á þessum árum, þegar
mæðiveikin herjaði, var þetta búsílag,
þó ekki væri annað gert en að fleyta
rjómann ofan af. Samt kom að því, að
bændur í Þingeyjarsýslu töldu ekki
við þetta unandi að nýta ekki betur
þessa framleiðsluvöru, og ákváðu að
stofna til fullkominnar mjólkur-
vinnslu í Húsavík.
rett til vörunnar, fyrir sama verð.
Því verður ekki á móti mælt, að á
ycrzlunarsviðinu hefur mikið áunnizt
a þessum 65 árum. Kaupfélögin, með
Slnum heildsölusamtökum, eru nú orð-
Ju uúkils ráðandi um vöruverð bæði
a lnn,lendum og útlendum vörum.
Og það verður ekki í tölum talið,
úyað þessi samtök á þessum árum eru
úúin ag færa einstaklingum mikinn
lagnað. Einnig þeim, sem utan við
jiau standa. Þeir njóta einnig, því að
þeir verzla ekki við kaupmanninn,
netna þeir fái sama verð hjá honum
°S 1 ktiupfélaginu.
Sextíu og fimm ár er ekki langur
tlIna, en miðað við þá miklu erfið-
ei^a. sem félögin áttu við að etja
jj'arga fyrstu áratugina, var ekki við
, 1 aÚ búast, að liægt væri að snúa
Ser a^ fjölbreyttum verkefnum undir
þessu merki.
lJessa síðustu áratugi hefur þetta
br
eytzt.
Nú eru samvinnufélögin t. d. farin
að taka öðrum tökum á ýmsri fram-
leiðslu félagsmanna sinna. Þingeyjar-
sýsla er talin að hafa sérstaklega góð
skilyrði til sauðfjárræktar vegna land-
gæða og þurrviðra. Nú hefur mæði-
veikin lagt að valli allan þingevskan
fjárstofn. Yfirleitt er sá fjárstofn góð-
ur, senr þangað hefur fengizt, en nú
er reynsla fengin fyrir því, að „valt er
völubeinið", og hefur mjólkurfram-
leiðsla því verið aukin nú nokkur
undanfarin ár. T. d. hefur í Aðaldæla-
Tvennt kom tiil. Ef illa gengi að
útrýma sauðfjársjúkdómunum, þótti
hagkvæmast að hafa jöfnum höndum
mjólkur- og kjötframleiðslu. Mjólkur-
framleiðslan var þegar orðin nokkur,
og því aðkallandi að nýta hana sem
bezt og stuðla að aukningu hennar.
Húsavíkurþorp er í örum vexti, og
þótt þar hafi verið meiri mjólkurfram-
leiðsla en almennt er í sjávarþorpum,
þá vantar þó mikið á, að sú fram-
leiðsla fullnægi þörfum íbúanna.
Á aðalfundi Kaupfélags Þingeyinga
(Framhald á bls. 22).
1 þessari grein ræðir „Þingeyingur' um gamalt !
og nýtt, bernskuár kaupfélaganna og glímu þeirra j
við fjölþættari verkefni nútímans. Dæmi um hið !
síðarnefnda er bygging hinnar nýju mjólkurstöðv- |
ar í Húsavík. !
11