Samvinnan - 01.04.1947, Page 24

„FRÚIN ER í LEIKFIMI“
(Framhald af bls. 13).
skýt eg inn í) þarfnast blátt áifram ein-
hverrar afþreyingar — einhvers, sem
lyftir iþeim upp úr hversdagsleikan-
um. Þar að auki er það staðreynd, að
eldamennska og heimilisstörf eru ekki
fallin til þess að viðhalda fögrum vexti
konunnar éða halda andlitsdráttum
hennar ungum og frísklegum. Til þess
þarf meiri hrey.fingu — ekki aðeins
líkamlega — heldur einnig andlega —
ef svo má segja. Kona, sem hefur það
á tilfinningunni, að hún sé ungleg í
hreyfingum og vexti verður líka yngri
í anda en hin, sem finnst erfiði dagsins
draga lund og áhuga niður. Svona er
þetta.hér í Svíþhóð — og kannske er
það svipað á Islandi?"
Eg skal koma þessari spuningu á
fram,færi við íslenzkar húsmæður, segi
eg, en hvernig skipuleggið þið þessa
starfsemi nú orðið?“
„Eftir að séð var, að húsmæðurnar
í Stokkhólmi tóku þessari nýjung feg-
ins hendi, lét KF málið til sín taka.
Þar kom, að sérstök deild innan lit-
breiðsludeildarinnar tók að séj' skipu-
lagningu þessarar starfsemi. Nauðsyn-
legt var að aifla nægilegra margra
góðra leiðbenenda. Þá var komið á
fót námskeiðum fyrir leiðbeinendur.
Á síðustu þremur árunum höfum við
útskrifað 300 leiðbeinendur á þessum
námskeiðum. Fyrir hefur komið, að
þessi starfsemi hefur vakið athygli
utan Svíþjóðar. í fyrra sóttu t. d. kon-
ur frá Noregi, Danntörku og Egypta-
landi þessi nánrskeið og kynntu sér
húsmæðraleikfimina. Það nrundi vera
okkur sérstakt ánægjuefni, ef íslenzkar
stúlkur lreimsæktu okkur, t. d. á nám-
skeiðin í sumar. Þau verða haldin
dagana 8.—15. júní og 19.—27. júlí.“
„Hvernig er æfingakerfið?"
„Æfingarnar eru vitaskuld sniðnar
sérstaklega fyrir húsmæðurnar. Á-
herzla er lögð á, að þær séu léttar, svo
að eikki geti verið um ofreynslu að
ræða. Læknisskoðun fer jafnan fram
áður en þátttakandi er skráður. Auk
æfinganna sjálfra er tímanum varið
til þess að spjalla unr heilsuvernd og
hollustu í lifnaðarháttum. Hver tími
er að jafnaði 45 mínútur."
„Þér teljið fullvíst, að þessi starf-
semi eigi framtíð fyrir höndum hér “
„Já, það er eg viss um. Samvinnufé-
lögin munu lralda áfranr að vinna að
24
aukinni útbreiðslu. Þetta er lrlutur,
sem þau geta gert fyrir húsnræðurnar
og eiga að gera. Húsmæðurnar konrast
í lífrænni og nánari tengsl við félags-
skapinn, unr leið og þær verða aðnjót-
andi Jíkamlegrar og andlegrar lrress-
ingar. Við störfunr nú að því, að lrús-
mæðraleikfimin verði einn liður Lin-
gyaden-íþróttamótsins nrikla 1949. Er
ætlazt til, að þar konri franr lrúsnræður
úr öllunr landslrlutunr. Þessi undir-
búningur stuðlar að því nú unr sinn
að auka áhugann, og þegar þetta
augnablik er liðið, mun nýtt verkefni
blasa við, og svo koll af kolli.“
Þannig sagði ungfrú Elily Lölstrand
l’rá þessari nýstárlegu starfsenri, senr
nú vekur svo mik.la atlrygli í Svíþjóð.
E. t. v. er lrún þess virði, að lrenni sé
nokkur gaunrur gefinn hér.
H. Sn.
MESTI LEYNDARDÓMUR
TILVERUNNAR
(Framhald af bls. 17).
mn. Slíkii- möguleikar eru að jafnaði lítilsvirtir
af talna- og skýrslufræðingum, sem halda Jn'í
fram, að án fæðingatakmarkana i þéttbýlunx
löndum muni brátt reka að því, að þeir fátek-
ustu í allt of fjölmennum heimi muni deyja í
milljónatali af hungri.
Nær því öllurn visindum okkar má líkja við
krufningu. Við tökum vatnið og sunduigreinum
það og sjáum að það samanstendur af súrefni
og kolsýru, og því næst sundurgreinum við súr-
efnið og kolsýruna og sjáum, hvernig kjarnar
þeirra eru gerðir, og hversu margar elektrónur
snúast um kjarnann. Eða, þegar við höfum sund-
urgreint efni, hreinsum við þau og samþjöppum.
Þannig vinnum við alúm úr bauxíti og járn ixr
grjóti. En það er lítið um hrein gerviefni enn
sem kornið cr i stað ilmefnanna, bragðefnanna,
litanna og meðalanna, sem við notum. Orðið
„gervi" hefur fengið á sig hálfniðrandi merk-
ingu, en sannleikurinn er sá, að á því sviði hafa
verið gerðar sumar glæsilegustu uppgötvanir vís-
indanna.
HIN nýja þekking á atóxninu hefur mikla
þýðingu fyrir efnafræðina. Okkur er nauð-
synlegt að hafa sýru og lút í ríkum mæli til
framleiðslu flestra efna, eða þá hátt hitastig eða
mikinn þrýsting o. s. frv. Það kostar ægilegt átak
að breyta köfnunarefni loftsins í tilbúinn áburð.
En hugsið ykkur matjurtirnar, t. d. baunagrasíð,
sem vinnur köfnunarefni sitt úr loftinu án hita
eða mikils þrýstings og breytir því í ástand, sem
hæfir jurtinni, með ekki meiri krafti en við þurf-
um til þess að lyfta litlafingri. Dásamlegasta
efnaverksmiðja veraldar er hin græna jurt.
Hvernig fer náttúran að því að töfra eitt efni
fram úr öðru með slíkri nákvæmni og hraða?
Svarið við þeirri spurningu fæst aðeins með
hinni nýju efnafræði, sem er byggð upp af upp-
götvunum atómfræðinganna.
Náttúrleg gerviefni veita okkur vald á náttúr-
legum aðferðum. Það er eitt meginverkefni vis-
indanna, að gera það vald að verulcika. En án
teóretískra vísinda verða tæknifræðingarnir litlu
lietur komnir en hugmyndaauðugir og snjallu
villimenn. Atómsprengjan er áþreifanlegasti sig-
ur hinna teóretísku vísinda, því að þar nieð
fékkst vald á frumstæðum krafti og þar með varo
inögulegt að taka efnið nýjum tökum.
(Lauslega þý'tt).
U pphafiö
„Það virðist almennt ólit, að
lífið hafi byrjað í grunnu vatni, er
var hitað og lýst af sól, líklega í
pollum eða tjörnum meðfram
þeim höfum, er fyrst mynduðust.
Það hefur e. t. v. byrjað sem slý,
nokkurs konar hálflíf, sem smátt
og mátt tók á sig form og eigin-
leika lífsins. Líklegast er, að hinar
fyrstu lífsverur hafi verið örsmáar
og linar, og hcfi ekki skilið eftir
neinar sannanir fyrir tilveru
sinni."
H. C. Wells „Outline oí History“-
NORRÆNIR SAMVINNUSTARFS'
MENN
(Framhald af bls. 18).
reynslu, að sainvinnumenn gera jafii'
an allra manna minnst að því að svíkja
sjálfa sig og sínar áætlanir.
Hið nýja samband felur í sér stóra
möguleika til fróðleiks og menningai
fyrir fólkið, sem vinnur daganna verk
í búðum, á skrifstofum og í verk-
smiðjum samvinnufélaganna.
Það dylst engum, að íslenzkir sani-
vinnustarfsmenn eiga lengsta leið og
örðugasta á norrænt mót. En íslandsál-
ar bafa ætíð væðir verið, þótt þeir séu
djúpir, og svo myndi enn reynast, ef
starfsmennirnir byggðu upp heirna
fyrir skipuleg samtök, sem svo gengj11
inn í sambandið.
Þar er skemmtilegt framtíðarverk-
efni. — Vel verður íslendingum fagnao
í hinum norræna hópi. Það er visÞ
Hitt er og víst, að hin norrænu syst'
kini þessa nýstofnaða sambands eiga
engan stærri draum en þann, að gang3
eitt sinn saman á búið skip á sunaai
fögrum degi, þegar sundin erU
„draumablá" og úthafið heillar meSt’
og sigla á vinamót til félaga sinna °S
frænda á íslandi norður.
J. B„ S. H-