Samvinnan - 01.12.1952, Side 30

TEFLT Á TVÆR HÆTTUR
Áræbi og fíflcHrfsku þarf oft til að
ná fé úr klettahillum og foræðingum
Sótt jé í Einbúa.
I Grunnavíkurhreppi í Jökulfjörð-
um geta ekki talizt langar leitir frem-
ur en annars staðar á Vestfjörðum,
en víða getur þar þó orðið torsótt að
ná fé úr klettahillum og þræðingum,
svo að mikið áræði og mikla færni
þarf til.
Einn fífldjarfasti og um leið fær-
asti maður til þeirra hluta þar mun
hafa verið Einar Bæringsson, bóndi
og hreppstjóri að Dynjanda, fæddur
1862.
Skulu hér sögð dæmi þessa.
A meðan fært var frá, voru öll lömb
og geldfé flutt frá bæjunum Höfða og
Dynjanda í Grunnavíkurhreppi yfir í
Lónafjörð strax á vorin og höfð þar
f afrétti yfir sumarið. Þar er svo gott
beitiland, að tæplega verður á betra
kosið. En oft gekk erfiðlega að ná
fénu þaðan aftur, því að bæði er þar
víðátta allmikil og vondir klettar,
einkurn í fjallinu Einbúa, sem er
hrikahátt fjall fyrir botni Lónafjarð-
ar. Er það allt með hillum og þræð-
ingum hið efra svo mjóum, að kindur
smjúga aðeins eftir þeim, en á einum
stað tekur hillur þessar allar sundur
af djúpu gili, sem ekkert kemst yfir
nema fuglinn fljúgandi. Undir klett-
unum er grasi gróin snarbrött hh'ð., og
ganga Lón inn í hlíðina með háum
klettum yfir. Fellur sjór þar ekki und-
an um fjöru.
Eitt sinn á búskaparárum Einars
Bæringssonar á Dynjanda bar svo við,
að rnargt fé vantaði eftir fyrstu leit í
Lónafirði, bæði frá Höfða og Dynj-
anda. Fóru þeir þá í eftirleit Einar
og Páll Halldórsson, bóndi á Höfða.
Fóru tveir vinnumanna þeirra með
þeim. Venja var að fara á bát yfir í
fjörðinn, og svo gerðu þeir að þessu
sinni.
Fjórða bindi hins vinsæla rits,
Göngur og réttir, er komið út hjá
Norðra og eru í því sagnír af Vestur-
og Suðurlandi og úr Vestmannaeyjum.
Bragi Sigurjónsson bjó til prentunar.
Hér birtist kafli úr bókinni.
Þegar þeir félagar komu í Lónafjarð-
arbotmnn, þar sem Miðkjós heitir, en
það er norðanvert við fjallið Einbúa,
þá sjá þeir þar margt fé. En er féð
verður manna vart, tekur það sprett-
mn til fjalls og hverfur upp af brún-
um. Einar vaið þeirra fjórmenning-
anna viðbragðsfljótastur að elta hóp-
inn og ke.nst loks fyrir hann eftir
mikinn eltingaleik framundir svo-
nefndum Snók, en það er fjall eða
hnjúkur alllangt norður af Lónafirði.
Hinir mennirnir misstu sjónar af Ein-
ari og fénu og tóku það ráð að bíða.
Einar kemur nú fénu niður aftur,
en þó við illan leik, því að það rakst
illa í hóp og sótti sumt á að verða eft-
ir, en annað rann hratt á undan. Fór
því svo að lokum, að fyrstu kindurn-
ar komust í eina hilluna í Einbúa fyr-
ir ofan miðja kletta, og sýndist nú
ekki árennilegt að sækja það þangað,
en Einar hikaði þó hvergi. Hélt hann
á eftir kindunum í hilluna, unz sú
fremsta kom að gilinu djúpa, sem
fyrr er nefnt. Stóð þá röðin einföld
föst fyrir framan hann. Einar kallar
nú til félaga sinna, að þeir komi með
bönd úr bá^num, hann ætli að há-
binda féð þarna. En enginn þeirra
treysti sér til hans. Varð það þá fanga-
ráð hans, að hann skreið flatur und-
ir hverja kindina af annarri og sneri
þeim við yfir sér, svo að þær rvnnu
til baka úr hillunni. Gætti hann þess
að vera sem næst berginu, svo að
kindurnar kæmust ekki milli þess og
hans og spyrntu honum svo fram af.
Horfðu félagar Einars agndofa á að-
farirnar, en gátu ekkert aðhafzt. Síð-
asta kindin í hillunni var stór og mik-
ill tveggja vetra svartur sauður norð-
an úr Furufirði. Varð hann Einari
erfiðastur, því að hann skalf og nötr-
aði af styggð. Þó vannst hann eins og
hinir.
Einar kallaði nú til félaga sinna að
þeir yrðu að gæta þess, að féð rynni
ekki á ný í aðrar hillur, og tókst þeirn
það. Var svo kreppt að öllum hópn-
um niður í fjöru.
Svo stóð á sjó, að háflæði var, og
þegar svarti sauðurinn úr Furufirði
kom á klöppina við Lónið, hikaði
hann hvergi, heldur renndi sér út í og
á bólakaf. Fylgdi allur hópurinn á eft-
ir. Mun vera um 60 faðma sund yfir
Lónið og luku allar kindurnar þeirri
sundraun.
30