Samvinnan - 01.05.1953, Síða 18

Dagsbrún í Ólafsvík 10 ára
(Frh. af bls. 11).
samninga og vinna að ýmsu varðandi
félagið.
Næstu daga voru innheimt inn-
tökugjöld stofnenda og aukainnlög,
er meðlimirnir höfðu lofað, til þess að
rekstur gæti hafizt. Gekk sú inn-
heimta mjög greiðlega og komu þann-
ig inn um 20 þúsund krónur. Var það
mikil upphæð, miðað við hinn þrönga
efnahag manna þá. Var upphæðin til
jafnaðar um 500 krónur á mann. Sýn-
ir þetta Ijóslega áhuga þann og ein-
hug, er ríkti um félagsstofnunina. 15
þúsund krónur fengust að láni í
Sparisjóði Ólafsvíkur. Var þá skilyrð-
um S.Í.S. fullnægt.
Aukainnlög þau, er hér um ræðir,
urðu síðan uppistaða innlánsdeildar
félagsins, sem hefur vaxið jafnt og
örugglega, enda greitt hærri vexti en
aðrar lánsstofnanir hér um slóðir. Um
miðjan apríl fór Stefán til Reykja-
víkur. Gekk hann þar frá kaupum á
húseignum og lóðum Finnboga G.
Lárussonar. Reyndist F.G.L. hinn
bezti í þessum viðskiptum. Sinnti
hann ekki yfirboðum, er andstæðing-
ar kaupfélagsstofnunarinnar höfðu
gert í eignirnar, enda var hann að
lífsskoðun mjög hlynntur samvinnu-
stefnunni og hafði áhuga fyrir, að fé-
lagsstofnunin tækist.
Mjög erfiðlega gekk að útvega fé-
laginu forstöðumann. Að lokum réð-
ist Jónatan Benediktsson, áður kaup-
félagsstjóri Kf. Steingrímsfjarðar, til
félagsins. Jónatan hafði byggt upp
það félag, en hætt þar sökum heilsu-
brests. Var það mikil heppni fyrir hið
nýja félag, að til þess skyldi ráðast
svo vanur og reyndur maður. Jónat-
an kom til Ólafsvíkur 1. júní og hóf
þegar undirbúning að verzlunar-
rekstri. Þann 4. júní var sölubúðin
opnuð.
Sú ein breyting var gerð á hinni
gömlu búð, að fjarlægt var grindverk
það, er var fremst á búðarborðinu.
Þessi litla breyting gaf búðinni strax
annan svip. Fannst mörgum þessi
breyting tákn um frjálsari verzlun og
nýja viðskiptahætti í Ólafsvík.
Alexander Stefánsson gerðist fyrsti
starfsmaður félagsins og vann við það
þar til í marz 1946, að frádregnum
vetri, er hann lauk námi í Samvinnu-
skólanum. í desember 1947 tók hann
við forstöðu félagsins og gegnir því
starfi nú.
Haustið 1944 sagði Jónatan Bene-
diktsson upp starfi sínu og tók við
forstöðu Kf. Steingrímsfjarðar um
áramótin. Var mikil eftirsjón að hon-
um, því hann hafði unnið sér traust
allra og hylli.
Hinn 6. maí 1945 er Haraldur Jó-
hannsson, áður bókari hjá Kf. Stein-
grímsfjarðar, ráðinn fyrir milligöngu
S.Í.S. Veitti hann félaginu forstöðu,
þar til hann sagði upp starfi að fyr-
irlagi S.Í.S. í júlí 1947 með 6 mánaða
fyrirvara. Nokkur skuldasöfnun fé-
Iagsmanna og utanfélagsmanna hafði
þá komið félaginu í erfiðleika. Setti
forstjóri S.Í.S. félaginu nokkur skil-
yrði til tryggingar áframhaldandi
rekstri þess. Voru þau skilyrði sam-
þykkt af stjórn og síðar af aðalfundi.
Flestir viðskiptamenn Dagsbrúnar
tóku vörur út í reikning og skyldu
þeir greiddir mánaðarlega. Á þessu
vildi verða misbrestur ýmsra orsaka
vegna. Skuldasöfnun viðskiptamanna
hafði orðið margri verzlun í Ól-
afsvík, sem annars staðar, að fóta-
kefli.
Tekin var upp staðgreiðsla í Dags-
brún seinnihluta árs 1947. Reynt
hafði verið að fá aðrar verzlanir á
staðnum til að taka upp þann hátt
samtímis, en ekki tekizt. Því var
spáð, að verzlun í Dagsbrún mundi
dragast saman, er staðgreiðsla yrði
upp tekin. Þetta reyndist hrakspá, því
að á árinu 1948 nær tvöfaldaðist
vörusalan. Rúmu ári síðar tóku aðr-
ar verzlanir í Ólafsvík upp stað-
greiðslu. Mun nú almennt álitið, að
þessi skipun sé báðum aðilum heppi-
legri, viðskiptamönnum og verzlun-
um, skuldasöfnun útilokuð, viðskipta-
menn fylgjast betur með vöruverði
og kaupgetu sinni o. fl.
Eins og áður er minnzt á, er verzl-
unarhús félagsins yfir 100 ára gam-
alt og á sér merkilega sögu að baki,
sem ekki verður rakin hér. Sölubúð-
in var mjög fornfáleg. Arið 1945 var
búðin endurbyggð. Alexander Stef-
ánsson framkvæmdi það verk og þótti
vel takast. Stækkun búðarinnar gerði
kleift að hafa fjölbreyttari vörur til
sölu. Margar vörutegundir voru nú
á boðstólum, sem nýjung var að sjá
í búð í Ólafsvík.
Strax á fyrsta starfsári fékk félagið
umboð frá Bóksalafélagi íslands og
hóf bóksölu. Bóksala var hér ekki fyr-
ir. Setur hún nú mikinn svip á sölu-
búðina. Eins og öllum er Ijóst, er búð-
in orðin tilfinnanlega þröng. Er það
eitt af næstu verkefnum að stækka
sölubúðina og gera afgreiðslufyrir-
komulagið hentugra.
Félagið rekur nú kolaverzlun, olíu-
og benzínsölu, mjólkursölu, sem er al-
ger nýjung í verzlunum hér. Félagið
rekur vöruflutninga með eigin bifreið
frá Reykjavík, annast afgreiðslu Rík-
isskip og Sambandsskipa, og hefur
umboð fyrir Samvinnutryggingar og
Andvöku. Nú í nærri tvö ár hefur fé-
lagið rekið útibú á Arnarstapa og
hefur vaxandi viðskipti við sveitirn-
ar sunnan fjalls. Með tilkomu vetrar-
vegar yfir Fróðárheiði munu þau við-
skipti mikið aukast og verða ttygg-
ari. Árið 1948 voru gömlu fiskhúsin
endurbyggð og rekur félagið þar nú
eina sláturhús þorpsins. Félagið var
brautryðjandi um fiskherzlu og rusl-
fiskstöku og hefur á margvíslegan
hátt greitt fyrir útgerð hér, einkum
félagsmanna sinna, svo sem með út-
vegun hverskonar veiðarfæra, einkum
á fyrri árum, fyrirgreiðslu um hús-
næði o. fl. Dagsbrún hefur verið frá
fyrstu tíð forystuverzlun hér í Ólafs-
vík og ég vona, að hún verði það í
framtíðinni.
Eins og á var kveðið á stofnfundi
Dagsbrúnar, skyldi jafnhliða verzl-
unarrekstrinum unnið að stofnun
brauðgerðar, saumastofu og hrað-
frystihúss. Frá fyrstu tíð hefur stjórn
félagsins sem og aðrir félagsmenn
haft vakandi auga á þessum málum,
þótt nú sé aðeins eitt þessara fyrir-
tækja komið upp.
Skal nú vikið nokkru nánar að
hverju þessara stefnumála um sig. Er
þá fyrst að minnast á það málið, sem
leyst er, að minnsta kosti í bráð, en
það er brauðgerðin. Á fyrsta aðal-
18