Samvinnan - 01.01.1956, Qupperneq 11

dufti og sápum og kaffibrennslan hef-
ur aukið framleiðslu sína um 60%.
Yfirleitt hefur salan aukizt t flestum
verksmiðjunum og er það ánœgjtdegt,
að um leið og sala hefur aukizt, hafa
vörubirgðir minnkað nokkuð. Er það
vissulega þróun í rétta átt.
Verksmiðjurnar hafa gert ýmsar
tilraunir með nýja framleiðslu. Til
dæmis hefur Gefjun hafið framleiðslu
á húsgagnaáklæði, sem líkar mjög vel,
ennfremur vinnufatnaði úr ull, grilon
og bómull, sem virðist gefa mjög góða
raun. Til nýjunga má það telja í iðn-
aði Sambandsins, að Iðunn byrjaði á
árinu sútun lambskinna fyrir loðkáp-
ur kvenna. Þá hefur skóverksmiðjan
framleitt ýmsar nýjar tegundir af
karlmanna-, kven- og barnaskófatn-
aði, og hefur sala á framleiðsluvörum
skóverksmiðjunnar gengið vel og all-
mikið betur en árið áður. Hekla byrj-
aði á árinu framleiðslu á kuldaúlpum
með skinn- og ullarfóðri og líka þessar
kuldaúlpur mjög vel og öll framleiðsl-
an hefur selzt jafnóðum.
Iðnaður Sambandsins verður að
teljast mjög þýðingarmikill, bceði
fyrir samvinnufélögin og þjóðar-
heildina. Það er sérstaklega athygl-
isvert við þennan iðnað, að unnið er
mikið úr íslenzkum hráefnum, og
um 400 manns hafa atvinnu í Sam-
bandsverksmiðjunum.
MIKIL FLUTNINGAÞÖRF.
Vegna hins mikla innflutnings til
landsins reyndist mjög erfitt að full-
nægja vöruflutningunum. Verkföllin
fyrri hluta ársins juku mjög flutninga-
erfiðleikana og reyndist nauðsynlegt
að Ieigja fjölda leiguskipa til að unnt
yrði að flytja til landsins það vöru-
magn, sem gerð höfðu verið kaup á.
Þrátt fyrir aukinn skipastól Sam-
bandsins varð að flytja með leigu-
skipum á árinu rúml. 66.000 smálestir.
Að vísu átti verkfallið nokkurn þátt í
því, að nota varð svo mikið erlend
leiguskip, en samt sem áður hefði mik-
ið skort á, að Sambandið gæti séð um
flutninga fyrir sig og félögin með eig-
in skipum. Allveruleg hækkun varð á
farmgjöldum á heimsmarkaði á árinu,
sem óneitanlega hefur haft nokkur á-
hrif á hækkað vöruverð, ekki sízt
vegna þess, hve mikið varð að flytja
með erlendum leiguskipum, en í þeim
Ojmnð var jataverksmiðjan Fifa i Husavik.
tilfellum er ekki um annað að ræða
en að sæta þeim heimsmarkaðstaxta,
sem gildir á hverjum tíma.
Á árinu var unnið að öflun nauð-
synlegra leyfa til kaupa á olíuskipi,
en það mál hefur verið í athugun hjá
Sambandinu undanfarin ár. Jafnframt
voru athugaðir möguleikar á því að
fá lánsfé til þess að standa undir
kostnaði við smíði eða kaup á nýju
oiíuskipi. Síðastliðið liaust fékkst
tilboð um mjög hagstceð lán, sem
staðið geta undir öllu kostnaðarverði
skipsins. I desembermánuði veitti rík-
isstjórnin leyfi til þess, að Sambandið
gæti keypt olíuskip og verður á þessu
ári unnið að skipakaupunum. Það er
ákveðið, að Olíufélagið h.f. eigi hið
væntanlega olíuskip að hálfu á móti
Sambandinu.
Seinni hluta ársins 1955 hækkuðu
olíufarmgjöld geysilega mikið og f lok
ársins var svo komið, að þau höfðu
nær þrefaldazt á skömmum tíma. Fara
því gífurlegar fjárhæðir úr landi til er-
lendra skipaeigenda vegna olíuflutn-
inganna, og er leitt til þess að vita, að
ekki skuli hafa fengizt fyrr leyfi til
þess, að íslendingar gætu sjálfir átt
olíuskip, sem mannað væri duglegum,
íslenzkum sjómönnum. Verður þess
nú vonandi ekki Iangt að bíða, að
þessi framtíðardraumur íslenzkra
samvinnumanna rætist.
KVIKMYNDIR — SKÓLI.
Auk þess, sem áður hefur verið sagt
um starfsemi aðaldeilda Sambandsins,
má minnast á nokkur almenn atriði í
rekstri Sambandsins á s.l. ári. I byrj-
un ársins kom til landsins kvikmynd-
Samvinnuskólinn var fluttur að Bifröst.
in „Viljans merki“, en sænskir sam-
vinnumenn unnu að töku myndarinn-
ar á árinu 1954. Mynd þessi var sýnd
á árinu víða um landið og hafa nú séð
myndina um 30.000 manns. Heim-
sótti ég, ásamt Benedikt Gröndal,
nokkur kaupfélög, þar sem samkom-
ur voru haldnar og þessi fagra mynd
sýnd. Þessar ferðir mínar til félaganna
hafa orðið mér til mikillar ánægju og
mikils gagns, þar sem ég hef fengið
tækifæri til þess að kynnast enn betur
samvinnustarfinu og samvinnufólkinu
á hinum ýmsu stöðum á landinu.
Á árinu sem leið átti Jónas Jónsson,
fyrrverandi skólastjóri Samvinnuskól-
ans, sjötugsafmæli og lét þá af störf-
um sem skólastjóri. Hafði hann gegnt
því starfi næstum óslitið frá því skól-
inn var stofnaður 1918. Séra Guð-
mundur Sveinsson, prestur á Hvann-
eyri, var ráðinn skólastjóri og síðast-
liðið haust flutti skólinn að Bifröst í
Borgarfirði, þar sem honum hafa ver-
ið búin vegleg húsakynni. Reynslan
af starfi skólans fyrstu mánuðina í
hinum nýju heimkynnum gefur mjög
góða raun.
Fjölmargir erlendir menn komu í
heimsókn til Sambandsins á árinu.
Stærsti hópurinn kom til þess að taka
þátt í aðalfundi samvinnusambands
Norðurlanda, sem haldinn var í
Reykjavík í júnímánuði.
Á sviði alþjóðasamvinnumála má
það teljast til tíðinda, að á árinu var
ákveðið að stofnsetja samvinnubanka
Evrópu í Sviss, og einnig var hafinn
undirbúningur að stofnun sérstakrar
innkaupaskrifstofu fyrir samvinnu-
(Framli. á bls. 15)
7