Samvinnan - 01.07.1958, Blaðsíða 6

í Addis Abeba ægir saman gömlu og
nýju. Þar mætast miðöld og nýöld, mold-
arstígir og malbikuð stræti, strákofar og
steinsteyptar hallir, múldýr og nýtízku
bifreiðar. Það er táknræn mynd af þjóð-
inni. Það sýnir hvernig hún hefur verið,
hugsað og framkvæmt, og hvernig hún
er að verða. Ferðamaðurinn mætir þessu
sama í viðskiptum sínum við opinbera
embættismenn og almenning meðal
Amharanna. Og þrátt fyrir að margt er
svo ágætt í fari þessarar þjóðar, verður
honum oft á að stynja: „Ó, þetta Mol-
búaland!“
Hugsum okkur, að hann sé nýlagður
af stað frá höfuðborginni, til þess að
kanna sveitir landsins. Sem ferðamaður
hefur hann auðvitað myndavélina með
sér. En þegar hann gerir sig líklegan til
að taka mynd af litlu þorpi skammt fyr-
ir utan höfuðborgina, kemur lögreglu-
þjónn þjótandi og tekur hann fastan.
Það er farið með ferðamanninn á lög-
reglustöðina og yfirmaðurinn þar heimt-
ar að fá að sjá myndina, sem hann var
að taka. Og þrátt fyrir mótbárur hans
er tækið opnað og filman grandskoðuð.
En þeir koma ekki auga á neina mynd
á svartri filmunni, og er því fanganum
bráðlega sleppt með ströngum fyrirmæl-
um um að taka ekki myndir án leyfis.
Þá snýr hann hið bráðasta aftur til Add-
is Abeba, til þess að sækja um þetta leyfi.
Hann gengur á fund lögreglustjórans og
innanríkisráðherrans, en árangurslaust.
Honum er aðeins tilkynnt, að það sé alls
ekki bannað að taka myndir, og því sé
ástæðulaust að gefa honum skiúflegt leyfi
til þess. Með það fer hann aftur af stað,
Konur af Amhara-þjóðflokki steyta pipar.
en við fyrstu tilraun til myndatöku end-
urtekur sami skrípaleikurinn sig.
Langt suður í landi er hann stöðvað-
ur í litlu þorpi, og honum er tjáð. að
engin bifreið megi aka þarna um vegina
næstu daga. Von er á einhverjum hátt-
settum embættismanni í heimsókn.
Vegirnir hafa verið „lagfærðir“ í því til-
efni, og engir óviðkomandi bílar mega
aka um þá fyrr en heimsóknin er um
garð gengin.
Það væri hægt að nefna ótal svipuð
dæmi. Lög landsins eru ný og þau era
samin eftir vestrænni fyrirmynd. Þau
eru yfirleitt ágæt. En embættismennirn-
ir hafa margir hverjir hvorki þroska né
næga þekkingu til þess að gegna starfi
sínu sem skyldi. Það var vandasamt
verk fyrir keisarann að finna hæfa menn
í allar stöður, þegar hann skyndilega gat
tekið við landinu eftir hernámið. Allt,
sem hann hafði reynt að byggja upp áð-
ur, var nú í molum. Margir gömlu emb-
ættismannanna voru horfnir eða fallnir,
og lítið var enn um unga, velmenntaða
menn. Italir höfðu drepið mörg hundruð
af fegursta og efnilegasta æskulýð lands-
ins. Keisarinn varð því oft að grípa til
þeirra, sem hann vissi að hann gat
treyst, og setja þá í vandasöm embætti.
Það voru menn, sem höfðu sýnt trú-
mennsku og dugnað í stríðinu. En góður
hermaður er ekki alltaf góður stjórn-
málamaður eða dómari. Enn í dag sitja
margir menn með litla menntun og lítinn
siðferðilegan þroska í háum stöðum um
byggðir landsins. Efnahagslega stendur
þjóðin vel að vígi. Það er tiltölulega fá-
menn þjóð í stóru og auðugu landi. Dýr-
mætar vörur er fyrirhafnarlítið hægt að
flytja út, en sáralítið þarf að flytja inn
af lífsnauðsynjum. þar sem megnið af
þjóðinni lifir mjög frumstæðu og fábrotnu
lífi. En siðferðislega stendur þjóðin lágt,
og þroski þorra rnanna er mjög lítill. Þess
vegna er molbúahátturinn og óréttlætið,
sem ferðamaðurinn kann að verða fyrir,
aðeins hróp um aðstoð kristinna þjóða.
Það er beiðni um kennara, sem ekki að-
eins geta veitt dauða fræðslu, heldur
fræðslu, sem grundvallast á lifandi,
kristinni trú.
Eþíópíu er skipt í tólf fylki. Það mætti
þó eins kalla það tólf sjálfstæð lönd með
ólíkri náttúru og ólíkum þjóðflokkum.
Enginn getur gortað af að hafa kynnzt
Eþíópíu eða Eþíópum, þó að hann hafi
ferðast um eitt fylki landsins. Það er
heldur ekki tilviljun, að keisari landsins
skuli bera heitið konungur konunganna.
Það er mesti aragrúi af stærri og minni
þjóðflokkum í landinu, og heldur hver
þeirra fast við sínar venjur og sína tungu.
Samt sem áður má segja, að þama séu
tveir höfuðþjóðflokkar, Amharamir og
Gallarnir. Amhararnir eru /i hluti þjóð-
arinnar. Þeir eru hinir fornu húsbændur
Eþíópíu, enda hafa þeir lagt landið und-
ir sig og líta því á það sem sína eign.
Saga þeirra er saga þjóðarinnar. Vafa-
laust býr mikil orka með þessum þjóð-
flokki. í fornöld reistu þeir obeliskurn-
ar, hæstu merkisteina, sem nokkur þjóð
hefur reist. Þá tömdu þeir einnig Af-
ríkufílinn og notuðu hann í hernaði
handan við Rauðahafið. Á miðöldum
stóðu þeir af sér ágang Tyrkjanna, og
nú hafa þeir lagt undir sig þetta víð-
áttumikla land og alla þessu herskáu
þjóðflokka. En þessa orku þarf að temja
á nýjan leik. Sem stendur er hætt við,
að Amhararnir séu helzt til öruggir í
sessi, helzt til hreyknir af sjálfum sér
og fortíð sinni. Dramb er falli næst, það
á við um þjóðirnar engu síður en um ein-
staklingana.
Gallar nefnast einu nafni flestir minni
þjóðflokkanna. Upprunalega hafa þeir
verið ein heild, og sennilega komið
sunnan að. Gallamálið er sameign þess-
ara þjóðflokka, enda þótt margir þeirra
tali ólíkar mállýzkur eða tungur. Konso-
menn eru t. d. Gallar. Margir þeirra tala
Gallamál, en innbyrðis tala þeir mál,
sem er gjörólíkt því. Gallamir eru yfir-
leitt fríðir og föngulegir, enda hafa þeir
verið nefndir „Germanir Afríku“. Þeir
eru heiðingjar, villtir og fmmstæðir í
hugsun. En þeir eru gáfaðir og óhræddir
við að leggja hart að sér. Auk þess eru
þeir mun fjölmennari en Amharamir.
Skráða sögu eiga þeir ekki. en framtíð-
in er þeirra eign. Lagalega hafa þeir nú
fullt jafnrétti á við Amharana, og þeir
munu áður en langt um líður færa sér
það í nyt.
Amhararnir hafa verið kristnir að
nafninu til síðan á fjórðu öld og kirkja
þeirra er á margan hátt merkileg stofn-
un, enda þótt hún sé orðin blendin í
trúnni. Gallarnir em aftur á móti heið-
ingjar, eins og fyrr segir, og á meðal
þeirra hafa kristniboðarnir aðallega
starfað. Umdæmi norska kristniboðsins,
en Konso okkar Islendinga er hluti af
því, er á stærð við ísland. Enginn veit
með vissu íbúatöluna, en ekki mun vera
of langt gengið að gizka á eina milljón.
Þarna starfa nú margir kristniboðar, þar
af fjórir læknar og um fimmtán hjúkr-
unarkonur. Ríkið kostar ekki einn lækni
á öllu þessu svæði.
A norska kristniboðsumdæminu eru
sjö Galla-þjóðflokkar búsettir. Nyrztir
eru Sídamobúar. Þeir þurfa minnst að
hafa fyrir lífinu og eru latastir. Land
6 SAMVINNAN