Samvinnan - 01.05.1976, Síða 16

Draumurinn um peninga- og
ávísanalausan heim á ekki langt í land
með að rætast, að minnsta kosti ekki
hjá bandarískum neytendum . . .
HEIMUR
ÁIY' PENHYGA
Þegar konur fara í verzlun-
arleiðangur árið 2000 og kaupa
sér nýjan kjól, munu þær
hvorki greiða með ávísun, pen-
ingum né lánskorti. Þær munu
segja nokkur orð við tölvu
verzlunarinnar, og tölvan hef-
ur beint samband við miðstöð
allra banka. Röddin ein nægir
til þess, að tölvurnar i mið-
stöðinni geta á nokkrum sek-
úndum staðfest, hvort inn-
stæðan á reikningi fjölskyld-
unnar er nægileg fyrir úttekt-
inni. Sé svo kviknar grænt ljós
á tölvunni og verð kjólsins er
samstundis dregið frá innstæð-
unni. Sé innstæðan ekki næg,
kviknar gult Ijós á tölvunni, en
það merkir að málið þurfi nán-
ari athugunar við. Leiði undra-
fljótleg rannsóknin það i ljós,
að reikningseigandinn greiði
reglulega inn á reikninginn,
fær hann áreiðanlega yfir-
dráttarheimild. Hafi reikn-
ingshafinn hins vegar vanrækt
að greiða reglulega inn á reikn-
inginn sinn, kviknar rautt ljós
á tölvu verzlunarinnar. Þá veit
verzlunareigandinn, að hann
getur ekki treyst því, að fá
andvirði úttektarinnar og get-
ur neitað að selja viðkomandi
nokkuð.
Draumurinn um peninga- og
ávísanalausan heim á ekki
langt í land með að rætast, að
minnsta kosti ekki hjá banda-
rískum neytendum. Nú þegar
er sjaldgæft, að bandarískir
borgarar gangi með meira en
sem svarar rúmum þúsund
krónum á sér, rétt til að eiga
fyrir strætisvagnamiðum, frí-
merkjum, pylsu og öðru smá-
vegis. Þar er hægt að kaupa
næstum hvað sem er með láns-
kortum. Þó eru matvæli und-
anskilin.
Fingraför?
Nú hefur meira en helming-
ur Bandarikjamanna að
minnsta kosti eitt lánskort, og
rafeindafræðileg notkun þeirra
er þó nokkur. Hið nýjasta á
þessu sviði er ávísanakortið.
Sé það notað er upphæðin, sem
keypt er fyrir, dregin frá inn-
stæðu á ávísanareikningi við-
skiptavinarins.
— Við búumst við því, að
ávísanakortið muni á næstu
árum ryðja sér mjög til rúms,
segir Richard O’Neill, vara-
bankastjóri í þriðja stærsta
banka Bandaríkjanna, Chase
Manhattan. Þegar ávisana-
kortið hefur rutt sér svo mjög
til rúms, er eðlilegt að álykta
sem svo, að handhafi þeirra
njóti sömu fríðinda og hand-
hafi lánskortanna, sem sé að
þeir fái heimild til ákveðinnar
skuldar. Með rafeindabúnaði,
sem þegar er farið að nota við
lánskortin, má búast við því,
að áður en langt um líður,
verði kortið sjálft lagt niður,
en i þess stað komi rödd,
fingraför eða eitthvað annað,
sem hvorki er hægt að týna
né stela. Til þess að slíkt verði
framkvæmanlegt er vitaskuld
nauðsynlegt, að verzlanirnar
komi sér upp rafeindatækjum
við afgreiðslu, en tilraunir með
slík tæki eru þegar vel á veg
komnar.
Þegar svo verður komið,
munu atvinnurekendur færa
laun viðkomandi starfsmanna
sinna inn í bankann með raf-
eindabúnaði, og síðan færast
laun hvers og eins sjálfkrafa
inn á reikning hans. Tölvurnar
verða mataðar þannig, að þær
munu sjálfkrafa greiða öll
mánaðarleg útgjöld, svo sem
húsaleigu, rafmagnsreikninga
og svo framvegis. Ef svo skyldi
samt sem áður fara, að rúðu-
bréf berist inn um bréfalúguna
einn góðan veðurdag, þá gríp-
ur maður bara símann og tölv-
una sína, velur reikningsnúm-
erið sitt i bankanum, stimplar
upphæðina inn og svo sér
bankinn um afganginn.
Þetta eru ekki loftkastalar,
heldur var frá þessu skýrt í
skýrslu Neytendanefndar
bandaríkjastjórnar þegar árið
1972. Lánskort bankanna sem
hafa breiðst gífurlega út á sið-
ustu fimm árum eru talin vera
fyrirboði um peninga- og ávís-
analausan heim.
Þegar árið 1914 voru til láns-
kort i Bandarikjunum, bæði
hjá olíufélögum og stórverzl-
unum þess tíma. Lánskort
bankanna, sem hægt er að
nota í alls konar verzlunum í
öllum Bandaríkjunum og víða
utan þeirra, eru nýrri af nál-
inni. Hin fyrstu þeirra voru
tekin i notkun árið 1951, en
þar sem kostnaður við þau var
mikill í upphafi, var það ekki
16