Samvinnan - 01.04.1983, Qupperneq 44

ÓSÝNILEGI GARÐYRKJUMAÐURINN
ingu á hagkvæmri en þó rúmgóðri
innréttingu hússins stóð NB og síðan
með feitu letri: „Okeypis garðyrkju-
maður fylgir. “
Garðyrkjumaður - það var hún.
Og ókeypis - skyndilega geta sak-
leysislegustu orð skotið broddum í allar
áttir.
Og fylgir - eins og væri hún hlekkj-
aður hundur, óslítandi, ryðgaðri festi
eða einhvers konar naglfastur búshlut-
ur. Hún hafði bara litið í blaðið til að
eyða tímanum áður en hún færi þangað
úteftir, en nú varð hún þess fullviss, að
það gerði hún aldrei framar né færi í
nokkurn af görðunum. I fyrsta sinn í
langan tíma ætlaði hún að unna sér
heillar nætur svefns.
Hún svaf illa, næstum alls ekki neitt
af skömm vegna þessa fólks. Hún ráð-
gerði alls konar vitleysu um að fara aft-
ur til fjósamannsins, fara bara heim og
ganga inn og láta sem ekkert væri. Og
seinna flaug henni í hug að fara aftur
út í einbýlishúsagarðana þrátt fyrir allt.
Hún hafði engum sagt neitt, en það var
sem hliðin hefðu skollið í lás, þegar
hún fór og gaddavír yxi í limgerðinu.
Svo sá hún fram á að fleiri rniðar yrðu
settir út, meiri kröfur kæmu: brenna
rusl um haustið, jafnvel moka snjó úr
innkeyrslunni. Svo grét hún ofurlítið;
aldrei yrði ákveðið beð almennilega úr
garði gert og þessi erfiði runni, aldrei
nokkurntíma yrði hann eins og vera
ætti ....
Hún var alveg útkeyrð, þegar hún
mætti í verksmiðjunni. Hún var geðill
og reifst við hitt fólkið yfir asíunum.
En það hló bara hrifið og stríddi henni
með mesta móti, þar sem það fann að
það hreif. Hnútur þutu yfir vinnslu-
borðið og ekki var rniklu komið í verk
þennan morguninn. Smám saman varð
hún svo æst að hún fór að sveifla stóra
flysjunarhnífnum og þá hlógu þau enn
meira. Hún var eins og skessa, sem
drap einn og drap tvo. Hún flysjaði
sem óð væri og skar sig og þegar hún
skar sig, var það engin smáskeina,
heldur fauk af henni stykki úr gómnuni
á „græna“ þumalfingrinum.
Verkstjórinn skipaði henni titrandi af
gremju að fara á slysastofuna. Alltaf
var eitthvað vesen með hana. Hún æsti
mannskapinn; hún seinkaði verkinu;
hún var slæmur félagi. Svo þegar hún
kom aftur með plástur og bindi og ná-
föl, ekki af blóðmissi heldur gremju,
var hún rekin. Hér hafði hún ekki
meira að gera. Hún horfði í áttina að
asíuhaugunum, þar sem kerlingarnar
stóðu þöglar og iðnar og brytjuðu eins
og þær ættu lífið að leysa. Síðan
þrammaði hún niður og sótti þessi litlu
laun, sem hún átti inni.
Hún reikaði um bæinn með blóðugan
44
fingurinn. Henni varð ljóst að það voru
ekki garðarnir, sem voru í ólagi, heldur
eigendurnir. Hún yrði að eignast eitt-
hvað sjálf. Ut með Skólavegi var ný-
lendugarðaþyrping. Fólk bjó þar enn,
þótt það mætti það kannski ekki. Það
gekk um með uppbrettar ermar og sýsl-
aði og drakk kaffi á veröndum, þar
sem ekki var pláss fyrir annað en tvo
kolla og einfætt borð. Hún hallaði sér
yfir gullhnúðumskreytta girðingu á ein-
um stað og spurði hvort ekki væri ofur-
lítill bleðill laus einhversstaðar, og fólk-
ið horfði á hana eins og hún kæmi
beint utan úr sveit. Vissi hún ekki að
fólk var svo hundruðum skipti á bið-
lista? Börn voru skrifuð niður við fæð-
ingu af fyrirhyggjusömum foreldrum. Þá
yrði von um lóðarskika handa þeim,
þegar þau kæmu á eftirlaunaaldurinn.
Garður var sko ekkert sem maður gat
komið hlaupandi að og bent á og sagt:
„Þennan!“
Kjarklaus gekk hún líka um bæinn
næsta dag. Hún fór inn um tvöfalda
hliðið á kirkjugarðinum, en fánnst hún
ekki orðin nógu gömul fyrir hann. Hún
gaut augunum á bæjargarðinn, fjalla-
fururnar og vesældarlega rósarunnana,
sem fellt höfðu blómin. En henni þótti
nú ekkert skemmtilegt að slá grasflatir.
Um það leyti, sem hún heillaðist af
nýnæmi borgarinnar, hafði hún stund-
um gengið fyrir hornið á ská á móti
söluturninum og tekið eftir matarolíu-
lykt, sem barst út um breitt port til
vinstri við gluggann, þar sem var útstillt
nýjum bílum. Hún hafði líka heyrt í
niðursuðuverksmiðjunni, að það væri
salatverksmiðja í þessu bakhúsi. Eig-
andinn væri kolvitlaus og enginn vildi
starfa hjá honum. Þær fýldu grön af
ólyktinni, sem ekki væri hægt að þola
nema eina viku. Hann hét Róbert. Og
salötin hétu Róbertssalöt. Nú fór hún
þarna inn að spyrja um vinnu.
Þarna var allstór steinsteyptur bak-
garður og auður ferningur með tveim
kyrkingslegum trjám sitt hvorummegin.
Járnstigi var utan á húsinu. Hún gekk
upp hann og hana svimaði ofurlítið, því
að hægt var að horfa niður á milli þrep-
anna og kannski líka af því að það
blæddi úr fingrinum á henni. Og það
var Róbert, sem kom út, áður en hún
var komin alla leið upp. Hann var sam-
kvæmt skyldu í hvítum sloppi, svo
grútskítugum að manni gat varla dottið
í hug að annað eins væri til. Kannski
var það þess vegna, sem hann tók alls
ekki eftir sáraumbúðunum á henni.
Hann var mjög ákafur og sýndi henni
staðinn. Þarna voru hrærivélar, sem
slöfruðu og slettu. Þetta var hvorki fall-
egt né kræsilegt, en hún var nú vön
allskyns hljóðum úr fjósi og svínastíu.
Þarna voru líka vélar, sem fylltu sjálf-
krafa plastglös með nákvæmlega 100
grömmum eins og stóð á lokinu með
hljóði, sem líktist slafrandi ungkálfi.
Það var ekki laust við að henni þætti til
um þetta, jafnvel þó að hún léti ekki á
því bera. Aftur á móti tjaldaði eigand-
inn öllu, sem hann átti til, hann átti í
vandræðum með að halda starfsfólki.
Þegar hún var búin að vera þarna
rúma viku, varð henni ljóst hvað allt
var ómögulegt og hún sagði honum
það. Hún áleit að hann gæti fengið
ódýra afganga niðri í niðursuðuverk-
smiðjunni. Henni hafði alltaf gramist
hvað miklu var hent; allar þessar leifar,
sem vel var hægt að nota, en var bara
keyrt á haugana við skemmtibáta-
höfnina. Ef maður blandaði nú ágúrku-
leifum í majonesið hans og líka makka-
rónum, yrði það haustsalat og ef asp-
argustrefjum yrði blandað í makkarón-
urnar væri komið vorsalat og notaði
maður jarðarberjagums án makkaróna,
þá yrði það ávaxtasalat. Og ef maður
spanderaði svo einstaka sinnum heilum
eggjabakka, væri hægt að skrifa: „Með
eggjum úr sveitinni” á lokið, hvaðan
annars staðar kæmu eggin? Og ef mað-
ur skrifaði nú Anna í stað Róberts eða
þá Maren eða Maren Soffía, sem yrði
allra best? Hann varð svo hrifinn að
hann ljómaði.
Þetta var feitlaginn maður yfir
fimmtugt. Hann var sköllóttur og á
skallanum voru brúnar, fitukenndar
freknur, sem líktust flösu. Þegar hann
bað hennar hreint og beint, hugsaðu
hún sig um. Fingurnir á honum voru
svo ljótir; hvítir og alltof bústnir og allt-
of stuttir og fyrsti giftingarhringurinn
hans sat fastur á milli húðfellinga. En
ef þau gætu nú saman hafið majon-
esverksmiðjuna til vegs og virðingar?
Já, og ef hann vildi gefa henni garð.
Loftbor og atvinnulaus verkamaður
geta fjarlægt steinsteypu. Og er nokkur
hér í konungsríkinu, sem veit hvað hef-
ur gerst í þeirri góðu mold, sem við
höfum innsiglað svo árum skiptir undir
steinsteypu og malbiki? Er hún til ein-
hvers nýt, þegar ekki hefur fallið á
hana regn árum saman né blásið um
hana vindar né heldur að hún hafi
molnað af frosti, sól og þurrki? Moldin
undir flugbrautunum, bílvegunum eða í
bakgörðum verksmiðjanna - hvernig
verður hún, þegar hún fær að anda á
ný?
Hún er enn í fullu gildi - það getur
maður séð í garði majonesverksmiðj-
unnar, sem er fagur eins og fjósakonu-
draumur. Og sjálf situr hún á öllum
lokum salatglasanna, umkringd ávöxt-
um, jurtum og berjum: Maren Soffía,
glöð og ánægð, sveitaleg og traust. Hin
konunglega vangamynd á mynt okkar
er líka eineygð. ♦