Samvinnan - 01.08.1984, Page 31

Samvinnufélögin greiða sömu skatta
og önnur félög á Islandi
Að undanförnu hefur mikil um-
ræða farið fram um hin svo-
kölluðu skattfríðindi sam-
vinnufélaga, og þrátt fyrir marg ítrek-
uð svör er þessum áróðri enn haldið á
lofti. Sannleikurinn er sá, að mismun-
ur á sköttum hinna einstöku félags-
forma er enginn. Að minnsta kosti
hefur engum enn tekist að sýna fram
á með haldgóðum rökum að sam-
vinnufélög greiði lægri skatta en hluta-
félög.
Samvinnu- og hlutafélög greiða
sama aðstöðugjald, sömu fasteigna-
skatta og skattstigar félagsformanna
eru þeir sömu. Þar sem eitthvað ber á
milli er í tekjuskatti, en það stafar af
því að félögin eru öðruvísi uppbyggð.
Samvinnufélögin hafa heimild til að
teggja í stofnsjóð félagsmanna sinna
2/3 af tekjuafgangi áður en tekjuskatt-
ur er reiknaður.
í mjög fáum tilfellum hafa sam-
vinnufélögin nýtt sér þessa heimild,
en í staðinn greitt hagnaðinn út í formi
afsláttarkorta og lægra vöruverðs.
Samkvæmt uppgjöri kaupfélaganna
fyrir árið 1982 námu innstæður á
stofnsjóði félagsmanna aðeins um 1%
af heildareign, eða innan við 30 millj-
ónir króna eftir 100 ára starf. Þessi
tala sýnir svo ekki verður um villst
hversu sáralítil þessi úthlutun er í
rekstri félaganna, þó hún sé eina
ástæðan fyrir þeim gífurlega áróðri
sem rekinn hefur verið að undan-
förnu. Á móti þessu ákvæði um stofn-
sjóð félagsmanna hjá samvinnufélög-
um kemur ívilnun til hlutafélaga um
arðgreiðslur og úthlutun jöfnunar-
hlutabréfa til eigenda hlutabréfa.
Það er sjálfsögð sanngirniskrafa að
jafnræði ríki í skattgreiðslum hinna
ýmsu félagsforma. Af framansögðu
má álykta að þrátt fyrir heimild sam-
vinnufélaga til að leggja í stofnsjóð
félagsmanna njóti hlutafélögin ekki
síðri heimilda í gegnum jöfnunar-
hlutabréf og arðgreiðslur eins og áður
sagði. Það er því ljóst að allt tal um
skattfríðindi samvinnufélaga er ekki á
rökum reist og aðeins til þess fallið að
gera samvinnufélögin, sem þó eru
eign tugþúsunda íslendinga, tortryggi-
leg. ♦
Eftir
Gunnar
Sveinsson
kaupfé-
lagsstjóra
næði að tala saman um hin daglegu
störf. Snögglega eins og hleypt hefði
verið af skoti hófst skarkali í kjallaran-
Um undír skrifstofunni og gólfið titraði
sern í snörpum jarðskjálfta. Okkur
ra ónotalega við þessi læti, áttum
Peirra síst von og vissum ógerla hvað
valda mundi. Þessi ólæti stóðu þó
a eins skamma stund. Er þeim var
iokið kom Haukur Jónsson inn í
s nfstofuna krímóttur af ösku og sóti.
” g gaf víst miðstöðvarkatlinum helst
o stóran skammt af gúmmíflibbum,
vo eða þrjú dúsin. Ég hélt að ketillinn
oo h * sPrmga- Eldhólfið opnaðist
°g hann spýtti logandi gumsinu fram á
g° , og ég mátti hafa mig allan við að
m°ka eldinum aftur inn í ketilinn svo
3 .,ekki kviknaði í gólfinu.“ Eftir
a vikum var þarna víst vel sloppið.
cttir þetta gaf Haukur katlinum inn
gummíflibba í smáskömmtum. Áður
~n,1*1 næstu vörutalningar kom voru
ibbarnir breyttir í ösku og reyk, og
Urfu af vöruleifaskránni.
Margra spaugilegra atvika minnist
ég frá þessum fyrstu árum mínum í
kaupfélaginu, þótt fátt verði hér talið.
Ég var ekki búinn að vera nema fáa
daga í búðinni, þegar mig henti slys,
ekki stórvægilegt en þó svo að ég
minnist þess enn. Ég var að afgreiða
einhvern viðskiptamann, sem ég man
nú ekki hver var. Meðal annars sem
ég þurfti að vigta var kartöflumjöl í
bréfpoka. Eitthvað skjátlaðist mér í
því að velja hæfilega stærð af poka
undir það magn, sem um var beðið.
Pokinn varð því svo fullur að ég gat
ekki brotið yfir hann. Hugðist ég
reyna að þjappa innihaldi pokans
saman með því að slá botni hans ofan
á búðarborðið. Gaus þá upp strókur
af mjölinu og sprautaðist framan í
einn búðarstöðumanninn framan við
borðið. Blá treyjan hans var hvít-
skellótt og eitthvað mun hafa lent á
andliti hans. Sá sem hlaut þessa
skreytingu á jakka og ásjónu var Geiri
í Ásgarði. í stað þess að reiðast og
húðskamma mig, sem eðlilegt hefði
verið, hló Geiri góðmótlega og dustaði
jakka sinn. Ég skammaðist mín og
blóðroðnaði eins og ung stúlka. Senni-
lega hefur Geiri gleymt þessu atviki,
en mér fellur það ekki úr minni. Og
sannast að segja hefur mér alltaf þótt
dálítið vænt um Geira vegna þess
hvað hann tók létt á þessum klaufa-
skap mínum.
• Vinsælir vanilludropar
Pað er liðið að hausti fyrsta sumarið
mitt í Söludeild. Bændurnir eru farnir
að koma með einn og einn geldær-
skrokk, sem við seljum fyrir þá;
hlutum kjötið niður með exi eða sög á
búðarborðinu eftir ósk kaupenda.
Rabbarbari, kartöflur og rófur eru nú
einnig orðin söluvara hjá okkur. Það
er árla dags. Ég er að príla uppi á
búðarborðinu til að ná í næturgagn
fyrir viðskiptamann. Inn í búðina
vindur sér snyrtilegur bóndi og segir:
31