Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.03.1907, Blaðsíða 43

43
lega brauð til annara, en það geta framleiðendur veitt
sjer sjálfir að mestu leyti, og þeir geta ýmist verið án
þess, er þeir áður fengu hjá bæjabúum eða búið það til
í sínum hóp. Er því auðsætt, hver taflslok muni verða,
sje leikurinn þreyttur sem framast má verða. Pá er hætt
við að eigi gangi betur en forðum daga að »fljetta reipi
úr sandinum«, þá kemur apturkastið, eins og svo opt
áður í sögunni, og það, að öllum líkum, almennara og
stórfenglegra en nokkru sinni fyr, sje ekkert að gjört í
tæka tíð. Vandræðin eru, víðast hvar, nú þegar orðin
voðaleg í stórborgunum.
Meðal þeirra tilrauna, sem nú eru gjörðar til þess að
reyna að verjast hættunni, og sem sýnast ætla að bera
góðan árangur, má nefna: að auka almenna þekking og
sanna menntun; að gjöra aðganginn að yrkjanlegu landi
sem allra auðveldastan fyrir fátæklinga, með heilar hend-
ur; að gjöra allar samgöngur svo auðveldar og ódýrar,
sem framast má verða; að ala sem minnst af óþörfum
sníkjudýrum á þjóðfjelagslíkamanum, og að hlynna sem
bezt að samfjelagsskap og samvinnu smœlingjanna.
Hjer er vissulega verkefni fyrir samvinnufjelagsskapinn,
sem einnig í þessa átt getur haft svo mikla framtíðar-
þýðingu fyrir jafnvægi atvinnuveganna og stuðlað að því,
að hagsældin eflist og komi sem jafnast niður.
Nú búum vjer íslendingar á lítt numdu landi, en þó
sæmilega byggilegu, að flestra dómi. Samt sem áður
sýna skýrslur vorar það, að fólksfjölgunin Iendir öll, og
meira til, í skauti kaupstaða og kauptúna. Hjer kemur að
vísu til greina, að mjög margir kauptúnabúar eru fram-
leiðendur, að því leyti sem þeir stunda sjávarútveg, en
hinum, sem ekkert framleiða, fjölgar samt, óðfluga, ein-
kum þeim, sem hafa einhverskonar útsölu fyrir aðalstarf.
Það verður því, viða hvar, verzlunarmannaflokkurinn,
sem gefur bænum eða þorpinu aðalblæinn og þar ræð-
ur mestu.
Pað getur vel verið að þessi fólksflutningahreyfing hafi
verið mjög eðlileg eptir ástæðum, að minnsta kosti er