Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.03.1907, Page 49

49
En, mig grunar að það sje ekki þetta, er nú hefur
verið bent á, sem gjörir kaupfjelögin úrelt í áliti manna,
heldur hitt, að menn hafa ekki nægilega næmt auga
fyrir nútiðarhlutverki fjelaganna. F*að er einnig, að miklu
leyti, fyrir þessa skuld, að fjelagsheildinni veitir svo örð-
ugt að geta sinnt hlutverkinu, og haldið fast við það,
gegnum allan þann blindingaleik í verzlunarfyrirkomulag-
inu, sem nú blasir beinast við lauslegri skoðun.
Menn muna það mjög vel, að í fyrstu urðu fjelögin
einkum að beita sjer til þess að brjóta á bak aptur verzl-
unareinokun á ýmsum stöðum. Þegar svo það hlutverk
var unnið fannst mörgum tilganginum náð. Pað lítur út
fyrir, að hinir sömu menn hafi ekki athugað þá galla,
sem ’nlutu svo aptur að verða á æstri samkeppni, þegar
hún kom til skjalanna; þeim er það tæplega Ijóst, að
hlutverk kaupfjelaganna í þessum bardaga er engu ó-
þarfara, en fullt svo vandasamt, sem hið fyrra, að berj-
ast gegn einokuninni. Pað er því engu síður ástæða að
minnast þess, sem fjelagslögin segja um tilganginn, og
hafa það fyrir augum nú á þessum dögum, þegar sam-
keppnin breiðir út sína mislitu vængi, heldur en var á
fyrri árum meðan einokunarkaupmenn sátu sem fastast
á veldisstóluni sínum.
Aðalatriðin í tilgangsstarfi flestra kaupfjelaga hygg jeg
vera á þessa leið:
a. Alþýðan verði sjálfstæð í verzlunarefnum og hafi um-
ráð verzlunarinnar.
b. Verzlun öll og viðskipti fari fram á heiðvirðasta hátt.
c. Skuldaverzlun sje afnumin.
d. Verzlunin sje fjelagsleg (Cooperativ) og sem kostn-
aðarminnst.
e. tnnanlandsframleiðsla sje aukin og endurbætt; útlendar
vörur sjeu vandaðar og hentugar.
/. Fjelagið safni tryggingarfje.
g. Jafnrjetti, verzlunarþekking og almenn menntun fái
stuðning hjá fjelaginu.